İyileştirmeci Şaman Efsunları
Fikir Mühendisi yazdı. 17 Şubat 2021 1.075 okunma
Şaman kültürü, eski çağlardan bu yana günümüze dek gizemi, tılsımlı ayin ve ritüelleri ve yaşam tarzı ile ilgili dikkat çekmiş eski Orta Asya topluluklarına has olduğu düşünülen bir geleneği kapsar. Merakın da insanoğlunun keşifçi yanlarını öne çıkarmasıyla, bu kültürün içine aldığı bazı kendine has durumlar pek çok kaşif ve gözlemciyi incelemeye teşvik etmiştir. Ruhlarla teması içeren ritüeller ve şifalandırıcı özellik taşıyan bazı unsurların değişik versiyonları günümüzde dünyanın birçok noktasında hatta ülkemizde bile farklı coğrafyalarda yer bulabilmektedir. Kökleri çok eski zamanlara uzandığı söylenen Şamanizm felsefesi, ruhların bedensel etkilerine değinen, totemleri, uğurlu saydıkları nesne veya lanetli sayılan birçok olguyla hala ilgi odağı olmayı sürdürüyor. Bugün yazımızda yer vereceğimiz iyileştirmeci Şaman efsunları, bu felsefeye ait bilinmeyen bazı tarafların da ortaya çıkmasına yardımcı olacaktır diye düşünüyoruz. Yazımızı keyifle okuyacağınızı umuyoruz.
Şaman Nedir?
Daha çok ilkel kavimler içerisinde yer tutmuş olan Şamanizm, iyileştirici gücü olduğu var sayılan özel hislerle donatılmış kişilerce oluşmuş topluluğa ait bir inanç sistemi olarak yer almaktadır. Tarih olarak bakacak olursak, Şamanizm’in var oluşunun, tek tanrılı bir inanç yapısıyla birlikte ilk çağ uygarlıklarında rastlandığı söylenmektedir. Kimi coğrafyalarda bir din, kimilerinde öğreti veya ilkel yaşayış toplumu olarak geçen Şamanizm’in lideri de ruhani bir özellik taşımaktadır. Bu ilkel kavimleri yöneten topluluğun başı olan lidere Şaman denilmektedir. Bu öğreti sistemini uygulayan ve dine mensup olan kişilere ise Şamanist adı verilir. Şaman olmak da tabii bir yönetici olmak için nasıl ki belli vasıfların taşınmasını mecbur kılarsa, aynı şekilde üstün bazı niteliklere sahip olmayı gerektirir. Bunlar arasında, değişken ruh halleri, öfkeli veya içine kapanık olma durumu, insanların göremediği bazı doğa üstü varlıkları görebilme, olgun bir ruh hali içinde olma, telepatik yetenekler gibi bazı özellikleri sıralayabiliriz. Aslında bu kişilerin geleceğe dair ön görü ve fiziksel bir yetenekten ziyade ruhsal bağlantıları güçlü yetenekleri olduğunu en başta belirtmekte yarar var. Şaman yani ruhlar güçler arasında aracılık yaptığına inanılan kişiye Türkçe ifadesiyle Kam da denilebilmektedir.
Göktanrı inancının günümüze yansıması konulu yazımızı okumak için linke tıklayabilirsiniz.
Şamanizm Kültürünün İzleri
Şamanizm’in var oluşuna değin pek çok kaynak, bu izlerin Orta Asya döneminde ortaya çıktığını, Şaman inancının Hindistan’dan Güney Asya’ya yayıldığı ve Avustralya, Amerika’da dahi görüldüğünü açıklar. Çok tanrılı bir sistemin parçası gibi zannedilse de Şamanizm, eski Türklerin inancı olan tek tanrılı -Tengri- inancıyla bağdaştırılmaktadır. Çünkü tapındıkları bir obje veya görünen bir unsurun olmadığı yönünde görüşler hakimdir.
Şamanizm Şifa Ritüelleri
Doğa, ruh ve insan ögelerini bünyesinde toplayan bir yaşam biçimi olarak da düşünülen Şamanizm inancında doğada yer aldığına inanılan soyut varlıklarla haberleşme, yardım isteme amaçlı bazı ritüeller de gerçekleşmektedir. Davul ve tef gibi çalgılarla gerçekleştirilen ritüelde Şaman, bir trans haline geçişe uğurlanmaktadır. Özellikle hassas, duygulu yapıda olan kişilerin çocukluktan itibaren seçilerek eğitildiği bu kültürde, onların transa geçme konusunda daha başarılı olacağına inanılmaktadır. Trans haline geçişte tepki veren vücut, kasılmalar, titremeler, kendinden geçme ve bağırışlar şeklinde belirtiler göstermektedir. Şaman inancına göre bedendeki bir rahatsızlığın kaynağı, ruhta gerçekleşen bir sorun veya eksiklikten ileri gelmektedir. Yine aynı şekilde ruhsal ve bedeni sıkıntıları olan hastalar, Şaman’dan şifa ister ve bu konuda onun enerjisine başvurur. Şamanlar da iyi ruhlarla iletişime geçerek kötü enerjinin atılması için haberleşme sağlamaya çalışır. Kara Şaman adı verilen sadece kötü ruhlarla iletişime geçen Şamanlar ise daha üstün niteliklere sahip olarak bilinmektedir. Kadınların da Kara Şaman olarak liderlik yaptığı ayinlerde ateşin varlığı kutsanmış olur. Fakat bazı efsunların gerçekleştirmekte kötü olan etkileri bilinir. Büyücülük, Şamanizm felsefesinin reddettiği konular arasında yer alır. Yapılan ayinlerin, daha çok sağlık, kazanç ve güce dair olduğu söylenmektedir.
Çember Ritüeli
Kötü ruhların def edilmesi amaçlanan bu ritüelde lider olan Şaman, oluşturulan çemberin merkezine alınır. Şamanistler ve ayini gerçekleştirecek olan Şaman’ın bulunduğu alanda tütsü ve mumlar mutlaka yer almalıdır. Aynı esnada Şaman’ın çevresinde küçük çaplı ateşler yakılır. Davul çalınmasıyla beraber gözlerini kapatıp transa geçen Şaman, sonrasında ateşlere sırasıyla tükürür. İyi ruhlarla iletişime geçip, kötülerin uzaklaştırılması dileğine Şamanistler odaklanır. Ayinin sona ermesiyle birlikte Şaman’ın geçirdiği sürece dair hiçbir şey hatırlamadığı belirtilmektedir.
Cenaze Ritüeli
Ölmüş bir insanın,dünyaya geri gelme isteğine karşı yapılmış bir ritüel olup, mevtanın defnedilmeden önce tabut içerisinde farklı yerlerde gezdirilmesi ile yolunu şaşıracağı ve bu isteğinden vazgeçeceği düşünülür.
İyileştirici Şaman Efsunları
Şaman, bir din adamı sayılmakla birlikte aynı zamanda büyücü gibi farklı tanımlamalarda yer almış bir isimdir. Bir anlamda şifa amacı ile kendisinden yardım isteyen kişiler, onun telkinlerine ve efsunlarına başvurmayı denemiştir.
Yırtıcı Hayvandan Korunma Efsunu
Bir çobanın yırtıcı bir hayvanla karşılaştığı ve zararını gördüğü bir durum için, o hayvanın tabiat sembolü olan bir ongunu yapılır. Koruyucu muska şekline çevrilmesi için ayin davullar eşliğinde yapılır. Bu şekilde oluşturulan koruyucu muskayı üzerinde taşıyan kişinin o hayvanın yırtıcı gücüne sahip olacağı inancı oluşmaktadır.
Kurşun Dökme
Kurşun belli miktar gümüş ile eritilip düz bir mermer üzerine sıcakken bırakılır. Şaman seramonisi ile ayine başlanır. Ruhsal sıkıntılar yaşayan kişi, granitten bir çubukla kurşun üzerine sorunlarını resmedecek şekiller çizer. Şaman bu noktada kişiye eliyle destek de verebilmektedir. O esnada dönüşüm için niyet ve istekler Şaman tarafından dile getirilir. Kurşun üzerindeki işaretler silininceye dek eritilir ve erimiş gümüş üzerine eklenir. Oluşturulan madde üzerine kaplan ve daire şeklini çizen Şaman, bunu isterse hastaya verebilir veya saklayabilir. Bir şifa efsunu olarak görülen kurşun dökmenin belki günümüze göre daha detaylı bir özelliğidir diyebiliriz.
Anadolu'da yaygın örf ve adetler hakkındaki yazımıza linke tıklayarak gidebilirsiniz.
Şaman Davulu
Kişinin huzursuzluk duyduğu zamanlar için öngörülen hastanın Şaman davulu ve telkinleri ile meditasyon tarzı bir efsunla şifalanması, bir diğer Şaman iyileştirici kaynaklardan biri olarak sayılmaktadır. Yer altına inmek ve gökyüzüne yükselmekte önemli bir araç sayılan davulların ayrıca o civarda var olduğu hissedilen kötü ruhları da hapsettiğine inanılır.
Ya-da Taşı Kullanmak
Ya-da taşı kendilerine askerlerin, toprakla uğraşan kişilerin müracaat ettiği Şamanlar’ın kullandığı kutsal kabul edilen taşlardan biridir. Ya-da taşı ile yapılan bir duayla yağmur bereketini çekmek, düşmana galip gelmek ve zorlukların üstesinden gelineceğine inanılırdı.
Eski Türklerde kutlamalar, festivaller ve şenlikler hakkındaki yazımıza linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Kızgın Demirle Efsun
Zehirli bir hayvan tarafından sokulan bir hastayı şifalandırma amaçlı yapılan bu efsunda zehirli bölge kızgın demirle yakılıp Şaman’a okutulur. Sonrasında zehrin açığa çıktığı bölgeyi emen Şaman zehirlenmiş kanı tükürür ve arkasından hastanın şifa bulacağına inanılır. Bu tarz efsunlar yapılırken hasta ve Şaman kişinin yüz yüze olması şarttır. Çalışmanın yapılacağı esnada hasta yakınları odadan çıkarılır.
Şaman Kıyafeti
Şamanlar ayine geçiş esnasında kendilerine yardımcı olduğuna inanılan kendilerine has bir kıyafet giyerler. Şans getirdiği inanılan bazı ongunlar ve hayvan kalıntılarından yapılma bu kıyafetler ile transa geçişin ve o hayvanların ruhsal güç özelliklerine sahip olmanın mümkün olduğu düşünülmektedir.
Şaman Davullarının Özelliği
Davulla yapılan ritüel ve efsunlar, Şamanlar için büyük öneme sahiptir. Davul altına atılan şapka ile gelecekten haber vermenin yanı sıra davulun oluşturulduğu ağacın kutsal ve özel seçilmiş olması gereklidir. Üzerine sembol olarak işlenen görüntülerin Şaman’ın ruhsal yolculuğuna ait görüntüler olduğu belirtilmektedir. Davul üzerinde doğaya ait tavşan, kurt, Güneş, Ay ve yıldız çizimlerinin doğa ve hayvan ruhlarına saygıyı temsil ettiği belirtilmiştir. Gökyüzünün, Şamanların ruhsal iletişiminde ve şifa çalışmaları için faydalı alametleri taşıdığı var sayılmıştır.