Ülkelerle Simgeleşmiş Hayvanlar
Cahil Uzman yazdı. 15 Temmuz 2020 1.502 okunma
Pek çok ülke için hayvanlar ve onların sembolleri önemli bir yer tutmaktadır. Ülkelerle simgeleşmiş hayvanlar artık o ülkeyi anımsatmakta olan ve ülkelerin de tanıtımları için kullandıkları bir sembol haline gelmektedir. Zamanla semboller marka değeri kazanmakta ve ülkelerin tanıtımları için önemli olmaktadırlar. Pek çok ulus, kendisini çeşitli nedenler ile hayvanlar ile özdeştirmekte ve bunun sonucunda da o hayvan sembolleri pek çok alanda kullanılmaktadır.
Türklerin Sembolü Bozkurt
Türkler, tarihsel geleneklerinin bir devamı olarak geçmişten bu yana hayvan sembolü olarak bozkurt kullanmaktadırlar. Özgürlüklerine düşkün olan bozkurtlar, özellikle fiziksel özellikleri sayesinde Türkler tarafından kabul edilmiş ve özdeşleşmiştir. Türkler, tarihlerindeki pek çok destanlarında bozkurtları kullanmaktadırlar.
Buna göre Bozkurt Destanı’nda anlatılan hikaye, Türklerin bozkurdu niçin seçtiklerini de göstermektedir. Anne bir kurt tarafından emzirilen son Türk, soyunu devam ettirmek üzere bir bozkurtla evlenmiş ve halkının tamamını katleden Lin ülkesinden intikam almak için mücadeleye girişmiştir. Diğer bir destan olan Türeyiş Destanı’nda da bozkurtlar yine Türklere yol gösterici olarak yardımcı olmaktadır. Ergenekon Destanı da yine aynı şekilde kapatıldıkları yerden bir bozkurdun önderliğinde çıkan Türkleri konu edinmektedir.
Ergenekon Destanı ile Bozkurt Destanı birbirine benzer özellikler göstermektedir. Bu destana göre tüm Türkler, Lin diye adlandırılan bir halk tarafından katledilmişlerdir. Geriye ise sadece 10 yaşında olan ve kolları ile bacakları kesilmiş bir Türk kalmıştır. Buradaki amaç son Türk’ün de acılar içinde ölüme terk edilmesidir. Bir anne bozkurt tarafından bulunan Türk, Altay Dağları’na götürülerek kendi sütüyle emzirilir. Bozkurt aynı zamanda avladığı hayvanlar sayesinde de Türk’ü besler. Böylece son kalan Türk çok kısa sürede sağlığına kavuşur. Daha sonra bozkurt ile evlenen Türk neslini devam ettirir ve Türkler yeniden çoğalarak Lin halkına saldırıda bulunurlar. Bu olay sonrasında ise Türkler tüm dünyaya yayılacaklardır.
Ayrıca her ne kadar Türk kültürü için önemli olmasa da özellikle İngilizce gibi dillerde Türkiye ile ilişkilendirilen hindinin ilginç öyküsü bulunmaktadır. Türkler, hindi ile özdeştirmeyi kabul etmeseler de eski zamanlarda çok değerli bir hayvan olan ve zor bulunan hindinin bu coğrafyadan getirilmesi sonucunda yabancı dillerde Türkiye ile hindi özdeştirmesi yapılmaktadır. Ama Türk kültürü içinde hindinin bir karşılığı bulunmamakta; başta kurt olmak üzere ejderha ve çift başlı kartal kullanılmıştır.
Çin Kültürünün Sembolü Ejderha
Çin kültürü denilince ilk akla gelen hayvanlardan olan ejderhanın mitolojik bir varlık olmasına rağmen yaygın olarak kabul görmesi Çin kültürünün bu hayvanı yoğun olarak kullanmasından ileri gelmektedir. Ejderha, pek çok kültürde bulunmasına rağmen efsanevi olan bir hayvan özelliği taşımaktadır. Genel olarak ise dünya üzerinde pek çok kültürde ejderha sembol ya da masal özelliklerinin ağır bastığı destanlarda kendisine yer bulabilmiştir.
Bu özelliklerine rağmen ejderhalar Çin kültürü için çok önemli bir yere sahiptir. Çin kültüründe ejderha; bilgelik, iyilik ve gücü temsil etmektedir. Her ne kadar özellikle Batı kültüründe ejderha kötülük ile ilişkilendiriliyor olsa da Çin kültürü için tamamen bilgelik ve iyilik kaynağı olarak görülmektedir. Çinlilerin sembol olarak ejderhaları seçmelerinin temelinde ise Çin mitolojisinde ejderhaların her zaman en büyük yardımcı olmaları ve zor durumda olan kimselere yardım etmelerinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca Çin geleneksel yılına göre de ejderha yılı bereket ve şans yılı olarak kabul edilmektedir.
Rus Kültürünün Sembolü Ayı
Ayı, her ne kadar farklı kültürler tarafından genelde kabalık göstergesi olarak ifade edilen bir hayvan olsa da ülkelerle simgeleşmiş hayvanlar arasında en çok Rusya ile özdeştirilir. Özellikle günümüzdeki iktidarda yer alan Birleşik Rusya Partisi’nin de sembolü olduğu için ayı, bugün Rus kültüründe çok daha önemli bir yere sahiptir.
Rusların, ayı ile özdeştirmelerinin nedeni ayının en zorlu koşullara bile direnç gösterebilmesi ve özellikle coğrafi ve fiziki koşullara uyum sağlayabilmesinden ileri gelmektedir. Ayı ile ilgili ilk semboller, Rus çarlığı dönemine ait olsa da Rus çarlığı zamanında Rusların en sık kullandıkları sembol çift başlı kartaldı, ancak daha geleneksel olarak ayının da kullanıldığı oluyordu. Ayının en büyük ivmelenme kazanması ise Sovyetler sonrası dönemde siyasi partiler arasında tercih edilmesinden kaynaklanmaktadır.
Ruslar için aynı zamanda kurt sembolü de oldukça önemlidir. Kurt sembolü, zorlu koşullara dayanabilen, aynı zamanda da rakiplerine korku salan bir hayvan olması bakımından özellikle bugün Rus silahlı kuvvetleri tarafından tercih edilmektedir.
Fransız Kültürünün Sembolü Horoz
Fransızların her alanda kullandıkları horoz, en önemli sembollerinin başında gelmektedir. Özellikle spor müsabakalarında Fransa’yı temsil eden sporcularda sıklıkla horoz sembolü görülmektedir. Horozun bu denli Fransız kültüründe yer edinmesi ise etimolojik olarak tarihsel kökenleri bulunmaktadır. Horoza Fransa topraklarında orta çağ boyunca verilen isim “Galliya” idi. Latince kaynaklarda Fransa yer yer “Gallia” olarak da anılmaktaydı. Bu yüzden Fransa ve horoz kelimesi birbirleri ile özdeşleşmiş ve Fransa’nın sembolü horoz olarak kalmıştır. Günümüzde sınıflandırma için ise kullanılan horoz, Galya Horozu olarak bilinmektedir.
Fransızlar, horoza aynı zamanda mitolojik ve efsanevi özellikler katmaktan da uzak durmamışlardır. Horozun her sabah güneşin aydınlanmasına verdiği tepki ile karanlıkların bittiğini duyurması, Fransızlar için horoz sembolünü daha sıkı şekilde sahiplenmelerine neden olmuştur. Napolyon döneminde Fransa’nın sembolü aslan olmuş ama Napolyon’dan sonra aslan sembolü terk edilmiş ve tekrar horoz kullanılmaya başlanmıştır.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Sembolü Kartal
Kartal tarihten günümüze kadar pek çok ulus tarafından kullanılmıştır. Özellikle Ortodoks Kilisesi ve Slav kökenli olanlar için çift başlı kartal figürü büyük bir öneme sahiptir. Bizans döneminde flamalarda çift başlı kartallar kullanılmış ve daha sonra Slav halkları tarafından da sembol sahiplenilmiştir. Günümüzde ise en yaygın sembol olarak Amerika Birleşik Devletleri’nin sembolü olarak bilinmektedir.
Kartal, Amerika coğrafyasında sık görülen bir hayvandır. Sembole konu olan ise kel kartaldır ve son derece büyük olmakla birlikte oldukça yırtıcıdır. Amerikalıların, 1700’lü yıllarda İngilizler’e karşı verdikleri ulusal bağımsızlık mücadelesinde kartal önemli bir figür olmuş ve ulusa moral aşılamak için tercih edilmiştir. Bir savaş esnasında bir Amerikalı askerin kartalı göstererek “Özgürlüğümüz için uçuyor,” demesinden sonra kartalın ABD’nin sembolü olarak kullanılmaya başlandığı belirtilmektedir. Kartalın bir diğer kabul edilme nedeni ise kendi başına yaşamayı ve başkalarına muhtaç olmamasını ifade etmesinden dolayı kaynaklandığı söylenmektedir.
1800’lü yıllarda ise kartal devletin resmi sembolü olarak kabul edilmiştir. Günümüzde hali hazırda kullanılmakta olan kartal sembolü aynı zamanda beyaz tüyleri sayesinde de saflığı ve duruluğu temsil etmektedir. Kartalın pençelerinde tuttuğu oklar ise ABD’nin kuruluşunda önemli rol oynayan 13 koloniyi temsil etmektedir. Diğer ayağında tuttuğu zeytin dalı ise barışı sembolize etmektedir. Sembol üzerinde Amerikalılar ayrıca içinde bulundukları duruma göre oynama yapmaktadırlar. Büyük savaşlarda kartalın başı oklara çevrili iken, barış zamanlarında kullanıldığı durumlarda ise kartalın başı zeytin dalına çevrilidir. Ülkelerle simgeleşmiş hayvanlar arasında kartal resmi sembol olduğu için bugün Beyaz Saray başta olmak üzere pek çok ABD kurumu resmi işlemlerinde kartal figürünü kullanmak zorundadır.