Bir Efsane Volkswagen Beetle - Vosvos Tarihi
Cahil Uzman yazdı. 7 Haziran 2022 311 okunma
Vosvos, Kaplumbağa ve ona verilen daha pek çok isim… Volkswagen Beetle'ın öyküsü geride bıraktığı 72 yılın, efsanenin ve rekorların öyküsüdür. Arabalarda alışılan görüntünün dışına çıkan bu aracın karakteristik özelliği eğimli burnu ve arka yapısıdır. Tabii bu özellik sadece tatlı görüntüsü için değil, aerodinamik şekli ve çift eğrilikli kaporta yüzeyiyle diğer arabalara nazaran daha sağlam olması için düşünülmüştür. Arka tarafına yerleştirilen motoru ve makas yerine torsiyon çubuğu kullanılmasındaki amaç ise binek otomobillerde yaşanan yol tutuş sorununu gidermekti.
Ferdinand Porsche'nin Vosvos'ta kullanmayı hedeflediği motor da epey farklıydı: 3 silindirli, yıldız biçiminde sıralanan ve daha az maliyetli olması için hava soğutmalı bloktan ibaretti. Porsche sonraki projelerinde bu motor tipini değiştirse de istediği başarıyı kesinlikle elde etti. 55 yaşındaki Ferdinand Porsche’nin Hitler’in dünyayı ele geçirme fikrinden ve yarattığı otomobilin ilk örneklerinin sonraki 70 senede dünyayı ele geçireceğinden kesinlikle haberi yoktu. Ancak gerçekleşen tam anlamıyla buydu. O halde bir efsane Volkswagen Beetle, yani Vosvos tarihi hakkında daha çok bilgi edinelim…
Vosvos'un Tarihsel Hikayesi
1931: Takvimler 1 Ocak’ı gösterdiğinde Ferdinand Porsche, Stuttgart Kronenstrasse Numara 24’te ilk tasarım ofisini açtı.
1932: Porsche, 20 Temmuz’da Sovyet Birliği’ni ziyaret ederek Sovyet otomobil tasarımcılarıyla küçük otomobil geliştirme projeleri hakkında görüşmeler gerçekleştirdi. Aralık'ta ise Tip-32'yi geliştirdi.
1934: Porsche ve Hitler, Mayıs'ta Berlin’deki Keiserhof Hotel'de buluştular; Hitler Porsche'den ‘’halk için otomobil’’ tasarlamasını talep etti. Hitler’in istediği araç tam olarak şuydu: 2 yetişkin ve 3 çocuk alabilen, 100 km hızla gidebilen, ekonomik ancak aynı zamanda 3 silahlı askeri taşıyabilen ve fiyat olarak 1000 Reich Mark'ı geçmeyecek… 22 Haziran'da Alman Otomobil Endüstrisi Kurumu (RDA) ve Porsche Konstrüksiyon Bürosu arasında halk otomobili prototipi için anlaşma imzalandı. Aralık’ta ise şimdiki Vosvos’un ataları olan V1 (saloon) ile V2 (kabriyole) prototipler tamamlanmıştı.
1936: Şubat ayına, üç adet karşılıklı yatay yerleştirilen, 4 zamanlı ve 4 silindirli, magnezyum alaşımlı V3 prototipi geliştirildi. 12 Ekim ila 22 Aralık tarihleri arasında V3'ler Alman Otomobil Endüstrisi Kurumu gözetiminde 50.000 km’nin üzerinde denendi.
1937: 22 Mayıs'ta Gezuvar (Halk Otomobili Geliştirme Şirketi) kurularakilk defa Volkswagen kelimesi kullanıldı. Eylül ayına dek Daimler-Benz kuruluşlarında 985 cc'lik, 24 HP'lik motoru bulunan 30 tane Tip-30 imalatı tamamlandı.
1938: Almanya'nın Aşağı Saksonya bölgesinde, Fallersleben Kanalı kenarında dünyanın en büyük otomobil fabrikasının temeli 28 Mayıs'ta atıldı. Motor dergisinin 7 Haziran sayısında, Vosvos'un doğuşu "Hitler’in sevinç getiren güç otomobili" başlığıyla ilan edildi. İlk Vosvos'un, yani ilk Kdf-Wagen'ın reklamı "Ayda sadece 5 Mark'a otomobil sahibi olmak" şeklinde yapılıyordu.
1939: Kdf-Wagen'ın seri üretimi Nisan'da başladı. Elektrik sistemi 6 volt olan Kdf-Wagen'ın hız kapasitesi saatte 100 km'ydi. Sunroof'lu ve sedan Kdf-Wagen, mavi-gri renklerde, iki parçalı arka pencereli ve marşpiyeliydi. Yine aynı sene Tip-60 üretildi. Araç motoruna el ile yapılan yaz/kış hava ayarı kolu ilave edildi. Son olarak 40 BG'lik Tip-64, Nazi subayları ve politikacılar için tasarlandı.
1940: Öncelikle Şubat'tailk Kübelwagen (Tip-62), ardından ilk Schwimmwagen (Tip-166) ve son sıradaysa odun yogası ve kömür tozuyla çalışan Hozbrenners (Tips-230) imal edildi.
1942: Kommandeurwagen (Tip-92) ile beraber dört teker çekişli özellikte Tip-87 üretilirken, diğer yandan bilinmeyen sebeplerle Tip-32'ler piyasadan kaldırılmaya başlandı.
1945: Temmuz ayında Kdf-Wagen fabrikasının ismi Wolsfburg Motor Works, yani WMW şeklinde değiştirildi; yönetim İngilizler'e geçti. Aralık'ta ise Porsche "savaş suçlusu" olarak Fransa'da tutuklandı ve 20 ay süresince cezaevinde kaldı.
1946: Takvimler Mart'ı gösterdiğinde bininci Volkswagen banttan çıktı.
1948: Bininci aracın üzerinden yalnızca 2 yıl geçmesine rağmen Mayıs ayında yirmi beş bininci Vosvos banttan çıktı. Markanın yönetimi tekrar Almanlar'a geçti. Mevcut tasarımcı Joseph Hebmüller,Volkswagen Hebmüller'i tasarladı. 4464 adet aracın ihracatı gerçekleşti.
1949: Mayıs ayında elli bininci Vosvos banttan çıkarken Hollandalı galerici Ben Pon'un Amerika'ya ilk Vosvos'u götürmesiyle araç yeni dünyaya açılmış oldu. Üretiminde daha fazla kromaj kullanılarak renk seçenekleri artırıldı. 1 Temmuz'da ise ilk kabriole Vosvos piyasaya sunuldu.
1950: Amerika Birleşik Devletleri'ne Vosvos ihracatı başladı; bu modele hidrolik fren yapıldı. Type-2'nin seri üretimi 8 Mart'ta başladı.
1951: Ferdinand Porsche 30 Ocak'ta hayata gözlerini yumdu. Mart sonunda sac olmamasından kaynaklanan üretim arası verildi. İlk Vosvos'un Türkiye'ye gelişi yine bu sene gerçekleşti. Türkiye'deki ilk Vosvos sahibi, İstanbul'un Çamlıca semtinde yaşayan Op. Dr. Ömer Faik Çelebi'ydi. Almanya'dan gelen çift camlı ve kara şanzımanlı lacivert Volkswagen'ını 33 sene aralıksız olarak kullandı.
1952: 11 Eylül'de ise Volkswagen Canada LTD. Toronto'da kuruldu.
1953: 23 Mart'ta Brezilya'da Volkswagen kuruldu. Sadece 696 adet Vosvos'un imal edildiği VW Hebmüller tesisi kapatıldı. Kenya'da düzenlenen ve "Rallilerin Ağabeyi" olarak nam salan Safari Rallisi'nde ilk üçe giren araçların hepsi VW-1200 oldu.
1954: Beş yüz bininci Vosvos üretimi tamamlandı.
1955: 14 Temmuz'da VW-Karmann-Ghia'nın prototipi tanıtılırken 5 Ağustos'ta bir milyonuncu Vosvos banttan çıkmıştı. Karmann Ghia, 19 Eylül'de Frakfurt Otomobil Fuarı'nda halka tanıtılmasının ardından Ekim'de seri üretimine başlandı. Volkswagen için önemli olan bu senenin 27 Ekim'inde Amerika'da Volkswagen tesisleri kuruldu.
1956: 8 Mart'ta yenilenen Hannover fabrikasında Transporter imalatı başladı. Yine aynı sene Brezilya'da Vosvos üretilmeye başlandı.
1957: Karman-Ghia'nın kabriole modeli Eylül'de üretildi. Aralık'ta ise Volkswagen Avustralya hizmete açıldı.
1958: Oval camlı son Vosvos 31 Temmuz'da imal edildi. Safari Rallisi'nde tekrardan ilk 4 sırayı Vosvos'lar paylaştı: Angola ve Kongo arasında düzenlenen yaklaşık 2500 km'lik parkurda Afrika Şampiyonası'na katılan 32 araçtan sadece 7 tanesi ralliyi bitirebildi. Bu yedi araçtan beşi Vosvos'tu ve birincilik, ikincilik, üçüncülük, dördüncülük, altıncılık onlara aitti.
1959: Gerekli lisans anlaşmalarının yapılmasıyla Vosvos'un seri üretimi Almanya haricindeki ülkelerde de başladı. Kongo maraton rallisini bu sefer 34 araçtan 10 tanesi tamamlarken bu başarıyı elde edebilen 7 Vosvos bulunuyordu. Vosvos'lar yeniden ilk üç sırayı kimselere kaptırmadı.
1960: 21 Temmuz tarihinde Volkswagen yasası çıktı. Yasaya göre sermaye hisselerinin yüzde 60'ı halka satılırken yüzde 40'ı Federal ve yerel hükümetlere bırakıldı. Aracın günlük üretimi 4.000 adete kadar çıktı.
1961: Tarih 5 Aralık'a ulaştığında beş milyonuncu Vosvos banttan çıktı ve markanın Türkiye temsilciliği Çiftçiler Ticaret ve Sanayi A.Ş.'ne verildi.
1962: Yaklaşık 4800 kilometrelik Doğu Afrika Rallisi'ne katılan 104 araçtan 47 tanesi parkuru tamamlayabildi. Vosvos yeniden birinciydi. Sürücü yarış sonunda aracından indiğinde "Ben ve O aynı turu bir kez daha yapmaya hazırız!" dedi.
1965: On milyonuncu Vosvos imal edilirken Antarktika'nın ilk Vosvos'u kıtaya giriş yaptı. Standart modelin ismi ise 1200 olarak değiştirildi.
1966: 1285 cc'lik, 50 BG'lik VW-1300 ve Karmann-Ghia imal edildi. Aynı yıl Amerika'da Vosvos patlaması yaşandı: Tüm rakiplerinden daha çok satan Vosvos, Tip-1'de 323.998, Tip-2'de 34.474, Tip-3'te 65.173 olmak üzere toplamda 423.645 adet satışa ulaştı. Kendisine en yakın rakibi Ford Falcon'un satış adedi 158.968'di.
1971: Vosvos tarihi süresince kaydedilen rekor üretime ulaşıldı: 1 senede tam 1.219.314 Vosvos üretildi. Aynı zamanda Volkswagen BruxellesA. kuruldu.
1972: 17 Şubat'ta 15.007.034'üncü Vosvos'un üretimiyle Volkswagen, imalatçılar arasında "dünya şampiyonu" oldu ve Ford Model T'nin mevcut rekorunu kırdı.
1978: Avrupa'da 16.255.500 ve dünyada300.000'inci son Vosvos Almanya'nın Emden şehrinde imal edilerek bölgedeki üretim sonlandırıldı. Üretim artık yalnızca VW-1200 ile sınırlıydı. Ayrıca sınırlı sayıda VW-1303 kabirole de imal edildi.
1980: Ocak ayında Almanya'nın Osnabrück kentindeki üretim de sonlandırıldı.
1981: 15 Mayıs'ta Meksika'yayirmi milyonuncu Vosvos üretildi; günün anlam ve önemine özel bir Vosvos tasarlandı.
1985: 12 Ağustos'a kadar Almanya'da son 3145 Vosvos üretimi tamamlandı. Avrupa sınırlarında üretilen son araç,Wolfsburg'daki müzeye Artık üretim sadece Brezilya, Nijerya, Peru, Uruguay ve Meksika'da devam ediyordu.
1986: 7 Aralık'ta Brezilya'daki Vosvos üretimi de sona erdi; ardından gözler günde 300 Vosvos üretilen Meksika’ya çevrildi.
1987: Uruguay, Peru ve Nijerya'daki imalat da sonlandırıldı. Üretimin yapıldığı tek yer Meksika, Puebla kaldı.
1992: 24 Haziran'da yirmi bir milyonuncu Volkswagen Meksika'da banttan çıkarken Temmuz'da hem dünyanın hem Amerika'nın en büyük otomobil şirketi olan General Motors ve Volkswagen arasında soğuk savaş başladı. GM'nin başında olan "Çılgın İspanyol" Ignacio Lopez'in Volkswagen'a geçmesi, Lopez'in sanayi casusluğuyla suçlanmasına yol açtı. Kasım'da ise Türkiye'deki ilk Vosvos örgütlenmesi kuruldu: VW Fun Club-İzmir.
1993: Takvimler 4 Şubat'ı gösterdiğinde hükümetin desteğiyle Brezilya'da Vosvos imalatı tekrar başladı. Fabrikada yıllık kapasite 240.000 araçtı; araçların fiyatı ise 7200 dolardı. 12 Haziran'da ülkemizdeki ikinci Vosvos örgütlenmesi bir araya geldi: VW Fan Club-İstanbul. 23-25 Temmuz tarihlerinde Paris çevresinde düzenlenen 5. Volkswagen Festivali'ne yaklaşık 3000 Vosvos katıldı. 28 Kasım'da Avrupa ralli şampiyonu Roland Jütting'in sürücülüğündeki Vosvos, Alman Hava Kuvvetleri'ne ait Fantom ile yarıştı. 12 saniye süren yarışı Vosvos, çok az farkla kazandı. Yine aynı ay içindeDoğuş Otomotiv, firmanın Türkiye temsilcisi oldu.
2003: 30 Temmuz tarihinde Meksika'nın Puebla şehrinde üretilen529.464'üncü son Vosvos, Wolfsburg'daki müzeye gönderildi. Beetle yerine Golf modeli üretimine başlandı.
2011: 1999 senesinde Vosvos'un torunu olarak "New Beetle" ismiyle piyasaya çıkan efsanenin ismi ve tasarımı değiştirilerek VW Beetle olarak yeniden satışa sunuldu.