Rusya, İran, Ermenistan, Gürcistan ve Hazar Denizi arasında yer alan Azerbaycan, binlerce yıllık ateş tapınakları ve Bakü’nün modern, şık mimarisi gibi yerler ile antik ve modern tarihin olağanüstü karışımına ev sahipliği yapmaktadır. Etkileyici tarihine ek olarak, kültür, yemek ve sanat ortamı kesinlikle rakiplerine yenilmez. İster Azerbaycan’ı yakın zamanda ziyaret etmeyi planlıyor olun, ister sadece Transkafkasya bilgilerinizi tazelemek istiyor olun; işte Azerbaycan hakkında merak edilenler…
Ayrıca Yasakların Ülkesi Kuzey Kore Hakkında 32 İnanılmaz Gerçek adlı yazımıza göz atabilirsiniz.
Asya’da bulunan Azerbaycan, dört ülke ile sınırlanmıştır: Rusya, Gürcistan, Ermenistan ve İran. Ülkenin doğusu Hazar Denizi ile çevrilmiştir. Kuğular, flamingolar ve pelikanlar bu bölgeye akın etmektedir. Kuzeyinin ve batısının çoğu, karacaların, boz ayıların ve vaşakların yetiştiği Kafkas Dağları ile kaplıdır.
Azerbaycan’ın bazı bölgelerinde, başkent Bakü’nün hemen dışında, topraklar petrol ve gaz rezervleriyle doludur. Bunlar, petrol ve gazın yer yüzünden çıkarılıp yakıt olarak kullanılabileceği alanlardır. Bazı rezervlerin üzerinde ise volkanlar oluşmuştur. Ancak yanardağlar lav püskürtmek yerine çamurlu su, kum, gaz ve bazen de petrol karışımlarıyla püskürmektedir.
Azerbaycan’ın en ünlü yerleri arasında yer alan ‘Yanar Dağ’, Hazar Denizi boyunca uzanan yamaçta yanan doğal ve parlak ateş bölgesidir. Adına sadık kalarak, dağ en az 65 senedir alev alev yanmaktadır! Alttaki yerden sızan doğal gazlar alevleri sürekli besler, böylece yangın asla sönmez. Azerbaycan’ın adını nereden aldığı kesin olarak bilinmemekle beraber, ‘Yanar Dağ’ın’ adının ‘Ateşler Diyarı’ndan geldiğine inanılan ülke sınırları içerisinde bulunması da epey uygundur.
Azerbaycan bugün yaklaşık 10 milyon kişiye ev sahipliği yapmaktadır. Nüfusun yaklaşık yarısı Bakü gibi hareketli kentsel bölgelerde yaşamaktadır. Ülkenin sakinlerinden bazıları, eşsiz güzellikleriyle dünya çapında ünlenen geleneksel el sanatları yaratmaya devam eder. Örneğin, Talysh olarak anılan insanlar, yüzlerce yıl önce atalarının yaptığı gibi el yapımı halılar yapmaktadır. Kobuz adı verilen telli çalgı ile çalınan geleneksel müzik hala popülerdir. ‘Yanar Dağ’ın sönmeyen ateşi gibi, bu eski gelenekler günümüzde bile ortadan kalkmamaktadır.
Ayrıca Dünyanın En Fakir 8 Ülkesi adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.
‘Kutabi’ yani doldurulmuş krepler, pratik Azerbaycan yemeğidir. Kabak, sebzeler, et ya da sadece bir tutam otla doldurulur, ardından ters çevrilir ve kalbur üzerinde kızartılır. Yani Azerbaycan’a giderken nutellanızı evde bırakın çünkü bu krepler düşündüğünüzden daha lezzetli olacak!
Batı Azerbaycan’daki Azok Mağarası’nın en alçak kesimlerinde arkeologlar, 1,5 milyon yıl öncesine ait aletler ve kalıntılar bulmuşlardır. Mağara kompleksinin 6 odası, çok sayıda tarih öncesi kalıntıya sahiptir ve mağaraların yaklaşık 2 milyon yıldır kullanıldığı düşünülmektedir.
Sayısız süslemeyle servis edilen çaylar olmadan hiçbir sosyal etkinlik tamamlanmaz. Genellikle reçelle tatlandırılır ve kekik, limon, nane ya da gül suyu ile lezzet katılır.
Aileler çöpçatanlık yaparken çay tepsisi, düzenlemelerin nasıl ilerlediğinin en iyi göstergesidir. Şekersiz servis ediliyorsa daha fazla pazarlık yapılması gerektiği anlamına gelir, eğer tatlıysa yakında kesinlikle düğün olacaktır.
Zahmetsiz hızı, zekâsı ve dayanıklılığı ile tanınan Karabağ atı, Azerbaycan’ın milli hayvanıdır. Ülkeye özgüdürler ve dünyanın en eski ırkları arasındadırlar. At eti bir zamanlar Azerbaycan’da yaygın olarak tüketilmesine rağmen şimdilerde gözden düşmüştür. Bunun yerine menülerinde kuzu ve dana eti bulabilirsiniz.
Komşu Ermenistan ve Gürcistan ile kabaca aynı büyüklüktedir ancak aynı zamanda sınırlarını paylaştığı Türkiye, İran ve Rusya ile karşılaştırıldığında daha küçük kalmaktadır. 86.600 km2 ile Azerbaycan, Galler’in kabaca 4 katı büyüklüğündedir.
Dikkate değer örnekler arasında ‘Ucuz et hiçbir zaman iyi çorba yapmaz.’, ‘Kibarlık çarşıda satılmaz.’ ve ‘Kaş çizmeye çalıştım ama gözüm takıldı.’ sayılabilir.
Neft Dağları yerleşimi, Hazar Denizi’nde, petrol kulesi ve birkaç yüksek yürüyüş yolu olarak hayatına başladı; bugün tam anlamıyla sütunlu şehir… 1949’da inşa edilmiştir ve topluluklar fırınlar, mağazalar, kültürel alanlar, pansiyonlar ve oteller etrafında toplanmıştır.
‘Yanar Dağ’, yeraltındaki devasa gaz birikintilerini besleyen doğal aleviyle sürekli olarak parlar. Bakü’den çok uzak olmayan dağ, yüzyıllardır gezginleri ve fatihleri büyülemiştir: 13. Yüzyılda, kâşif Marco Polo, yarımadanın her yerinde yanan gizemli ateşler hakkında yazmıştır. Doğal gaz Azerbaycan için büyük kazançtır: 2013 senesinde 29 milyar m3 yakıt üretmiştir.
Azerbaycan, en çok petrol ve gazdan para kazanmasına rağmen tahıl, üzüm, pamuk ve hayvancılıktan da yararlanmaktadır.
Azerbaycan para birimi, manat, benzer boyutlar, renkler ve yazı tipleri ile Euro kâğıt paralarına çok benzemektedir. Ancak her nota ulusal kimliğin farklı yönleriyle temalandırılır: 5 manat notası milli marştan bir alıntı; 20 manat notası ise gücü belirtmek için kılıç, kalkan ve miğfer ile süslenmiştir.
Kendinizi Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bulursanız, bilek güreşi maçı izlemek isteyebilirsiniz. Şehir, ülkenin profesyonel ligine ev sahipliği yapan Bilek Güreşi Federasyonu’na ev sahipliği yapmaktadır. Dikkatli olun! Çünkü Bakü’nün spor salonlarında bu epey ciddi iştir.
Azerbaycan, dünyadaki herhangi bir ülkeden daha fazla çamur volkanına sahiptir, 400’den fazla… Volkanları patladığında, alevler havada 1 kilometreye kadar çıkar ve hareketsiz olduklarında ise, zehirli gazlarla köpürüp patlayabilirler.
Azerbaycan Halı Müzesi, 2014 yılında Bakü sahilinde dev kilim biçiminde bina açıldı. İçeride, ülkenin her yerinden ve her yaştan halıya göz atmak mümkündür.
‘Chovkan’ biraz poloya benzer: At üstündeki oyuncularla ve kavisli tahta çubuklarla oynanmaktadır.
Geleneksel Yedi Güzeller turnuvalarına hazırlık olarak, kızlara genç yaşlardan itibaren tığ işi öğretilir: Kızlar zamana karşı tığ işi çorap yapmalıdır ve en iyi çifti ören kazanan ilan edilir.
Azerbaycan’ın başkenti, tuhaf mimarisi ve altına olan düşkünlüğü nedeniyle genellikle Dubai’ye benzetilmektedir. Mimari açıdan öne çıkan yerler arasında Zaha Hadid tarafından tasarlanan kıvrımlı Haydar Aliyev Merkezi, ayna benzeri yapısıyla SOCAR Tower ve Azerbaycan’ın petrol ve gaz rezervlerini temsil eden Alev Kulesi gökdelenler bulunur.
Bakü aynı zamanda mağazalar, restoranlar ve eğlence mekanları arasında akan insan yapımı su yolu olan Küçük Venedik’e de ev sahipliği yapmaktadır. Köprüler ve yürüyüş yolları ile birbirine bağlanan çok sayıda adaya sahiptir ancak etrafta dolaşmanın en iyi yolu gondoldur.
Altın, parıldayan gülümseme, özellikle Azerbaycan’ın eski nesilleri arasında görülen yaygın manzaralar arasındadır. Bazıları için çürük dişleri değiştirmenin şık yollarındandır. Diğerleri içinse yatırım amacı taşıyabilir.
Ülkenin kara sınır kapılarında Türk vatandaşları için vize zorunluluğu bulunmamaktadır. Azerbaycan’a giden Türk vatandaşları Bakü Haydar Aliyev Havaalanı ya da Gence Uluslararası Havaalanından 1 ay geçerliliği bulunan vizeyi alabilirler.
1 Azerbaycan manatı Ağustos 2021 itibariyle 4,96 Türk lirasına denk gelmektedir.
