Ansızın başlayan ve aslında refleks olan hıçkırık, göğüs boşluğu ile karın boşluğu arasında bulunan ve bu boşlukları ayıran diyafram kasının kasılmasıdır. Bu kas, hıçkırık tuttuğunda tekrar eden döngüler halinde kasılır. Ayrıca aniden kapanan gırtlak boşluğunda ses telleri de bulunduğundan bu esnada alınan nefesin oluşturduğu sesle beraber kendini belli eder. Her yaşta ve cinsiyette yaygın olarak görülebilen ve genellikle kısa sürede kendiliğinden geçen hıçkırık, uzun sürdüğünde rahatsızlık verici sağlık problemi haline dönüşebilmektedir.

Bazı manevralarla basitçe durdurulabilirken, kimi zaman da son derece inatçı olabilmektedir. Kesik kesik ya da arka arkaya görülebilen hıçkırık krizleri uzun süre geçmeyebilir ve haliyle stres yaratabilir. Oluşumunda genellikle yemek yerken farkında olmadan yuttuğumuz havanın etkili olduğu hıçkırık, 48 saati aştığında ve geçmediğinde gırtlak hastalıkları, akciğer ve beyin tümörü, kalp zarında enfeksiyon oluşumu ve beyin damarlarında tıkanma gibi ciddi rahatsızlıkların belirtisi olabiliyor. İşte hıçkırığın olma nedeni, belirtisi olabileceği hastalıklar ve hıçkırıktan kurtulmak için 18 çözüm…

Hıçkırık Nedir?

Hıçkırık, tıbbi ismiyle singultus, akciğerlerin alt tarafından yer alan ve kubbemsi yapıda olan diyafram kasının ani ve istemsiz kasılmasıyla meydana gelir. Normal şartlarda kişiler nefes alırken diyaframın kasılarak aşağı doğru hareket etmesi gerekir. Bu hareket sonucunda göğüs kafesi genişler ve akciğer kapasitesi artar. Benzer şekilde nefes verirken de diyafram gevşer ve yukarı doğru hareket eder. Bunun sonucunda alınan hava ağız ve burundan rahatlıkla verilir. Ses tellerini de barındıran gırtlağın üst bölümünde bulunan epiglot olarak adlandırılan kapakçık ise yutkunma sırasında kasılır ve nefes borusunu kapatır. Böylelikle ağızda bulunan besinler yutkunurken nefes borusuna kaçmamış olur.

Hıçkırık sırasında duyulan ses ise diyaframın aniden kasılması sonucu akciğerlere hızla hava dolması ve epiglotun ses tellerinin olduğu bölgeyi kapatması ile oluşmaktadır. Bu ses ‘hıçk’ olarak tasvir edildiği için, hıçkırık kelimesi de buradan türemiştir.

Ayrıca ‘’Sivilce İzleri Nasıl Geçer?’’ Sorusuna 8 Etkili Çözüm! adlı yazımıza göz atabilirsiniz.

Hıçkırık Neden Olur?

Hıçkırığın pek çok oluşum sebebi bulunmaktadır. Bunlardan en çok görülenler:

• Genellikle istemsiz hava yutulması, aşırıya kaçan yemek, gazlı içecek, aşırıya kaçan alkol tüketimi ve gastrointestinal, yani mide-bağırsak sisteminde oluşabilen ani ısı değişimden kaynaklanmaktadır.
• Öte yandan, hıçkırığın oluşum nedeni genel olarak psikolojik kaynaklıdır. Heyecan, korku gibi ani duygu değişimlerinin yanı sıra stres de hıçkırığı tetikleyebilir.
• Biriken mide gazı, sıcak içecek ve yiyecekler, baharatlı gıdalar, alkol ve diyabet gibi toksik veya metabolik sebepler de hıçkırığa yol açabilir.  
• Kişide tümör olması, menenjit, travma, kalp-damar rahatsızlıkları ve ameliyat sonrası genel anesteziye bağlı durumlarda görülebilir.
• Kullanılan benzodiazepin, steroid türü ilaçlar, antibiyotikler, antidepresanlar, göz tansiyonu, zatürre, guatr, kalp zarı iltihabı, kalp krizi, bağırsak, karaciğer, pankreas rahatsızlıkları, farenjit, astım ve kulağa yabancı cisim kaçması gibi etmenler hıçkırık oluşumuna sebep olabilir.

Neredeyse tüm hastalıklar bu listeye girebileceği için, sık sık sorulan hıçkırığın oluşum nedeni sorusunun pek çok farklı cevabı olabilir. Dolayısıyla uzun süre geçmeyen hıçkırıklarda mutlaka uzman doktora danışılmalıdır. Bunun ölçüsü ise şöyledir; dakikada yaklaşık 4-60 kez tekrar ederek kendiliğinden geçen ve 48 saatten kısa süren hıçkırık, akut hıçkırıktır. Aksi durumlar için doktorlar tarafından hıçkırık, normali aşan şikâyet sürelerine göre 3’e ayrılmaktadır: 48 saat geçmeyen hıçkırık, 48 saat- 1 ay arasında geçmeyen ‘persistan’ hıçkırık ve 1 ay veya daha fazla süren ‘inatçı’ hıçkırık.

Ayrıca Nefes Meditasyonu Nedir, Nasıl Yapılır? adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Hıçkırığı Geçirmek İçin 18 Yöntem

1. Aniden başlayan ve kısa süren hıçkırıkların tedavisi için bazı fiziksel manevralar etkili olabilir. Bunlar, burun ve geniz uygulamaları ve vagus sinirinin uyarılmasıdır. En belirgin örnekleri solunum manevralarıdır.
2. Valsalva Manevrası: Ağızdan nefes alındıktan sonra burun kapatılır. Tutulan nefes ile burunda küçük basınç oluşturulur. Böylece kulak zarları dışarıya doğru hareket ettirilir. (Yanakların şişirilerek basıncın artırılması gerekmektedir.)
3. Aksırmak
4. Derince nefes alarak dayanılacak noktaya kadar nefesi tutmak
5. Hızlıca nefes alıp vermek
6. Hıçkırığın kronikleştiği ileri safhalarında, kateter yardımıyla üst yutak bölgesi olarak tanınan nazofarenksini uyarmak. Bu teknik ile nazofarenks, kateter ile direkt olarak uyarılabilir. 
7. Buzlu su ile gargara yapmak
8. Buz yutmak veya buzlu su içmek
9. Toz şeker yutmak
10. Sert ekmek parçası yutmak
11. Dili dışarı doğru çekmek
12. Limon ısırmak
13. Amonyak veya limon gibi keskin kokuya sahip maddeleri koklamak
14. Solunan havada karbondioksit miktarını artırmak adına kısa aralıklarla kese kâğıdı veya benzeri nesnenin içinde nefes alıp vermek
15. Burna sirke çekmek
16. Boğazda öğürme refleksi oluşturabilmek için küçük kaşıkla dilin gerisine doğru dokunmak
17. Yüzü soğuk suyla yıkamak veya yüze soğuk kompres uygulamak
18. Dayanılmaz ve uzun süren hıçkırıkların tedavisi için mutlaka altta yatan nedenin bilinmesi gerekmektedir. Ancak nedeni uzman tarafından da saptanamayan ya da altta yatan rahatsızlığın tedavisinin mümkün olmadığı durumlarda sadece semptomları gidermek adına ilaç tedavisi uygulanabilir.

Tekrar hatırlatmakta fayda var: Hıçkırık çoğunlukla mide ve bağırsak sistemi ya da merkezi sinir sistemi hastalıkları sonucunda meydana gelir. Akut hıçkırıklar çocuklarda sıklıkla görülür ve kendiliğinden düzelir. Uzun süreli olduğunda yemek yeme, uyku, hatta sosyalleşmeyi bile önemli derecede zorlaştırdığı için dayanılmaz hale gelebilir fakat tanımlanmış yüzlerce hıçkırık nedeni olduğu için önerilen tüm yöntemleri deneyerek vücut yorulmamalıdır. Geçmeyen hıçkırık şikayetleri daha ağır hastalıkların belirtisi olabileceğinden mutlaka uzman doktora danışılmalıdır.