Hint sineması denilince akla ilk gelen özelliklerden birisi genelde her filmde olan dans sahneleridir. Genelde Hint kültürüne uzak olan izleyiciler tarafından sadece eğlence amacıyla yapılan ve belki de yer yer sıkıntı veren bu danslar esasında belirli bir kültürel bağlam içerisinde yapılır ve özel anlamlara sahiptir. İzleyicilerin Hint sinemasında müzik ve dans neden var sorularının yanıtı olarak kültürel ve dini açıklamalar verebilmek mümkündür.
Hint Kültüründe Dansın Önemi
Hindistan kültürü için en önemli etmenlerden birisi danstır. Hint dansı günümüzde temelde üç ana kola ayrılır; klasik, folk ve Bollywood dansı olarak. Klasik dans olarak adlandırılan danslar geleneksel süreç içerisinde şekillenmiş ve bir tür Hint balesi olarak görülecek dans türüdür. Her yöreye göre klasik dansların biçimleri değişmektedir. Çoğunu Hint inançları ve mitolojisi oluşturan hareketler oluşturmaktadır. Genelde en sık yapılan sekiz adet klasik dans çeşidi bulunmaktadır. Özellikle klasik danslar tanrı Shiva’ya yönelik yapılırlar ve klasik danslar Hint filmlerinde de daha kısa ya da güncel halleriyle sergilenirler.
Hint Folk Dansı Nedir?
Folk dans çeşitleri ise özellikle kırsal kesimlerdeki insanların ritüellerinden oluşan ve pastoral bir anlatıma sahip olan danslardır. Özellikle Punjap halk dansları neredeyse tüm dünya tarafından bilinen bir yerel halk dansıdır. Folklor olarak da adlandırmaya uygun olan bu dans çeşitleri Hindistan’ın farklı bölgelerinde farklı şekillerde ortaya çıkmaktadır.
Bollywood Dansı Nedir?
Hint filmlerinde kullanılan danslar ise Bollywood dansları olarak da bilinirler. Dünyanın en büyük film sektörünün dansı ve müzikleri Hint filmlerinin ayırt edici özelliklerindendir. İlk dönem Hint filmlerinde Kathak olarak adlandırılan folk danslara yer veriliyordu. Daha sonra tüm dünya tarafından izleyici kitlesi oluştuğunda Bollywood da buna ayak uydurmuş ve dans stilini; klasik, folk ve modern dansların bir karışımı ve filmin de içeriğine uygun olacak şekilde kullanmaya başlamıştır. Kostümler, müzikler, hareketler ile dikkat çekici olan bu müzik türünün altında ise verilmek istenen önemli bir mesaj bulunmaktadır.
Hint Sinemasında Kullanılan Dans ve Müziğin Anlamı
Hint sinemasında dansın önemi en temelde mistik anlamlar ile açıklanır. Hint dansı için en önemli figür tanrı Shiva’dır. Hinduizm’in üç büyük tanrısından birisi olan ve “yok edici” olarak bilinen Shiva, inanca göre dans etmeyi çok sevmektedir ve dans etmesi durduğunda yani iki ayağı aynı anda yere bastığında evren yok olacaktır. Bu yüzden tasvirlerinde de tek ayağı yukarıda tutulur.
Hint sinemasında sık görülen dans şekilleri ise Shiva’nın dans hareketlerinden gelmektedir. Elbette filmin akışına göre dansa özel hareketler de eklenebilmektedir ama baskın olan figürler, Shiva’ya atfedilen dans pozisyonlarıdır. Buna göre de temelde dokuz rasa yani duygu olarak adlandırılan hareket bulunur. Her duygunun ki bunlar; mutluluk, öfke, nefret, korku, acı, cesaret, merhamet, merak ve huzur’dur, kendisine özel el hareketi bulunur. El hareketleri doğru şekilde yapıldığında kişinin bu duygulara sahip olacağı anlamına gelir. Dolayısıyla Hint filmlerindeki dans sahnelerinde filmin içeriğine göre bu hareketler yapılmaktadır. Ancak duygu durumlarının hareketleri bilinmediği için kültüre yabancı izleyici tarafından aynı ya da sıradan dans figürleri olarak hareketler görülebilmektedir.
Dansların gruplar halinde yapılması da yine Shiva’ya bağlantılı olmaktadır. Hareketlerin ne kadar çok kimseyle yapılırsa o kadar çok karşılığı olacağının düşüncesinin baskın olduğu bu eylemde, böylece film sahnelerinde de kalabalık gruplar dans etmektedir. Bu bakımdan Hint sinemasındaki dans sadece eğlence amaçlı olmayıp temelde kültürel ve inanç ögelerine işaret etmektedir.
