Marakas, Latin Amerika’dan gelen zengin tarihiyle Latin müziğinin temelini oluşturan yapıtaşlarındandır. Görüntüsü ve yapısı dolayısıyla bu Latin vurmalı çalgısını çalmak epey basit görünse de marakaslarda ustalaşmak pratik ve koordinasyon gerektirmektedir. Ancak günümüzde çıkardığı sesler sayesinde çocuklar için oyuncak görevi de görmeye başlamıştır. Marakas yapılırken seçilen rengarenk malzemeler ve çıkardığı şıkır şıkır sesler küçük çocuklar için eğlence kaynağı olmaktadır.

Marakas Nedir?

‘Rumba shaker’ olarak da bilinen marakas, genellikle çiftler halinde çalınan ve Karayipler, Latin Amerika ve Güney Amerika müziğinde yaygın olarak kullanılan el vurmalı çalgılardandır. Marakas, geleneksel olarak kuru su kabaklarından veya fasulye, boncuk ve çakıllarla doldurulmuş kaplumbağa kabuklarından yapılmış çıngırak aletidir. Ancak günümüzde marakaslar pek çok farklı malzemeden yapılmaktadır: Ahşap, lif, ham deri ve plastik marakaslar gibi çeşitlerini bulmak mümkündür. Marakas, tel, hava veya zar kullanılmadan titreşim yoluyla ses oluşturan müzik aletlerinden ‘idiophone’ grubuna aittir. Vurulduğunda ses çıkaran kastanyet, zil ve ksilofon gibi enstrümanların aksine, marakaslar çalkalanan idiophone alt grubuna aittir.

Ayrıca Hangi Müzikler Beyni Çalıştırır? adlı yazımıza göz atabilirsiniz.

Marakas’ın Kökenleri

Marakasa benzer çıngırak tipi enstrümanlar Afrika, Pasifik Adaları ve Amerika’da binlerce yıldır var olmuştur. Günümüzde Şili’nin merkezinde yaşayan Araukan halkı, MÖ 500 senesi civarında kabak çıngıraklarını tanımlamak için ‘maraca’ kelimesini ilk kullananlar olmuştur. Yine de tarihçiler arasında kelimenin kökenini sömürge öncesi Brezilya’daki Tupi halkına bağlayanlar bulunur. Öte yandan, Batı Afrika’dan gelen Gine efsanesinde kabak ve beyaz çakıllardan marakas yapan tanrıçayı anlattığı eski marakas kayıtları da vardır.  

Müzisyenlerin Marakası Kullandığı 4 Yer

Marakaslar, dış malzemesine, iç dolgularına ve boyutuna bağlı olarak farklı sesler üretir ve pek çok müzik türünde yaygındır.

• Küba Müziği: Müzisyenler genellikle marakasları salsa, guaracha, son Cubano, cha-cha ve mambo gibi Küba müzik türlerinde ritmi korumak ve ritmik eşlik sağlamak için kullanırlar.
• Afro-Porto Riko Müziği: Marakas çalanlar, yalnızca büyük marakas kullanan Afro-Porto Riko müzik tarzı Bomba dışında, genellikle daha yüksek perdeli marakaslar ve daha düşük perdeli marakaslardan aynı anda birer tane kullanır.
• Orkestra Müziği: Marakas kullanımı en çok Latin müziğinde yaygın olsa da bu türle sınırlı değildir. Örneğin, 1942’de ünlü Amerikalı besteci Leonard Bernstein, Jeremiah Senfonisi’nde marakasları baget olarak kullanmıştır.
• Rock’n’roll: Türün öncüsü Bo Diddley, şarkılarında sık sık marakas kullanırdı.

Evde Marakas Yapmanın Yolları

Marakas Yapımında Gerekli Malzemeler

• Su şişesi (tercihen 330 ml)
• Tuvalet kâğıdı rulosu
• Elektrik bandı (tercihen renkli)

İçini doldurmak için kum, çakıl taşı, boncuk, pirinç, makarna veya kuru bakliyat (İçini doldurduğunuz malzemeye göre marakasınızın sesi değişecektir. Örneğin kumlu marakas çok sessiz olurken kuru bakliyat ya da makarna gibi iri taneli malzemelerle marakas daha yüksek ses çıkaracaktır.)

Ayrıca Müzik Piyasasına Yön Veren Dünyanın En İyi 14 Rap Müzik Sanatçısı adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Evde Marakas Yapılışı

• Temiz ve kurutulmuş su şişesini alın ve seçtiğiniz malzemeyle doldurun.
• Kapakla kapatın ve ardından sallayarak çıkardığı sesi dinleyin.
• Ses sizin için iyi ve yeterliyse sonraki adıma geçebilirsiniz.

Bu aşamada eğer sesten memnun değilseniz profesyonel marakasların çıkardığı seslere göre hangi malzemelerden yapıldığına bakmanız faydalı olabilir. Pek çok marakas seti farklı şekilde ayarlanır, yani sağ elle sallamak sol elle sallamaktan farklı olacaktır. İki elinize alacağınız iki marakasa farklı malzemeler koyarak farklı ritimler tutturmanız da mümkündür. Bunu deneyimleyerek marakası yapabilirseniz sesleri değiştirerek güzel melodiler yaratabilirsiniz. Örneğin, pirinç ve fasulye marakas versiyonunu yaparsanız, pirincin sesi daha yumuşak ve yüksek perdeden çıkarken fasulyelerin sesi daha yüksek ancak alçak perdeden çıkacaktır. Bu yaratıcı denemeyle hemen hemen herkes yeni ritimler, hatta karmaşık ritim kalıpları öğrenebilir.

• Artık marakasınızın nasıl ses çıkarmasını istediğinize karar verdiğinize göre su şişelerinin kapaklarını sıkı sıkıya kapatabilirsiniz.
• Sonraki adım, tutamacı oluşturmaktır. Tutamaca gerek yok ses çıkarsın yeter diyorsanız burada işiniz bitmiş demektir.
• Eğer tutamaç istiyorsanız, öncelikle tuvalet kâğıdı rulolarını uçtan uca dümdüz kesmeniz gerekir.
• Ruloyu kendi üzerinde, şişe kapağına uyacak boyutta sıkın ve ardından tek noktasından elektrik bandı uygulayarak silindirin genişliğini sabitleyin.
• Tuvalet kâğıdı rulosunu şişenin kapağıyla birleştirin.
• Elektrik bandını şişenin kapağından sarmaya başlayın ve sıkılaştırdığınız rulo bitene kadar sarmaya devam edin.
• Rulonun tüm kartonunu elektrik bandıyla kaplayarak yavaşça sarınca yeni enstrümanınız için oldukça sağlam tutamak oluşturmuş olacaksınız.

Marakasınız artık çalmaya hazır. Şişe ve tutamaç kısımlarını boyayarak, renkli elektrik bantları sararak ya da farklı boncuklar ve simler yapıştırarak marakasınızı süsleyebilirsiniz.