Türk sineması yani diğer adıyla bilinen Yeşilçam, ön plana çıktığı 1960’lı yıllar ve sonrasında sürekli gelişim göstererek birçok değerli oyuncu ve eseri toplumumuza kazandırdı. Siyah beyaz filmlerden renkli film yapımına değin geçen süreçte yüzlerce film çekildi. Yapım şirketleri, sinemaya yeni soluk arayışı için yeni yüzler ve yetenekler kazanılması için yarışmalar düzenledi. Hala geçmişe dair izleri tebessümle hatırladığımız pek çok yapıt olanakların kısıtlı olmasına rağmen  ilk yayınlandığı tarihler nedeniyle hala bizleri şaşırtmaktadır. Bugün konumuz Yeşilçam ve ilk yıllarını kapsayacak. Ayrıca eski yapımların siyah beyaz çekildiği zamanlarda bir ilk olarak renkli sinema filmi olan “Halıcı Kız” adlı filmden de size biraz bahsetmek istiyoruz.

Türk Sinema Tarihinin Gelişimi

Çoğumuz sinema tarihimizin, bilhassa beyaz perdeye yansıyan filmlerin yapım yılı söz konusu olduğunda son 50 yılda gelişim gösterdiğini düşünebilir. Oysa Osmanlı döneminin son yıllarında sinema kültürü hakkında toplumun fikir edinişi söz konusu olmuştur. II. Abdülhamid döneminde sinematograf kullanan ve fotoğraf karelerini canlandırma tekniği uygulayıp ilk film yapımcıları arasında olan dünyaca ünlü Lumier Kardeşler’e ait bir yapımın gösterimi için yönetmen Sigmund Weinberg, İstanbul’a davet edilmiştir.

Anadolu’da ilk toplu film gösteriminin ise 1896-1897 yıllarını kapsadığı belirtilmektedir.

İzletilen ilk yabancı filmin ise “Bir Trenin La Ciotat Gar’ına Gelişi” adıyla gösterildiğini belirtelim. Türk sinema tarihinin başlangıcını ise 1914 senesinde bir Osmanlı ordusu mensubu olan Fuat Uzkınay yönetiminde çekilen “Ayastefanos’taki Rus Abidesinin Yıkılışı” adlı eser oluşturmuştur. Daha sonra Enver Paşa’nın talimatlarıyla, orduya ait film çalışmalarından yola çıkılarak 1915 senesi itibariyle  “Merkez Ordu Sinema Dairesi” oluşturulmuştur.

İlk özel film yapım şirketi ise Kemal Seden tarafından 1922 senesinde İstanbul’da kurulan Kemal Film olmuştur. Geçmişten günümüze Yeşilçam adına yapılmış filmler ve seyirci izlenme oranlarıyla ülkemiz Avrupa sıralamasında 7. sırada gözükmektedir. Sinema adına daha ciddi bütçeler ve yatırımlarla sektörel büyüme artmış durumdadır.

İlk yerli tiyatro eserimiz hakkındaki yazımızı da linke tıklayarak okuyabilirsiniz.

Muhsin Ertuğrul Kimdir?

Bir tiyatro yönetmeni olan Muhsin Ertuğrul 1892-1979 yılları arasında yaşamış, gösteri sanatlarının ve Yeşilçam’ın duayeni olarak bilinmektedir. Hem yapımcı, hem yönetmen ve de oyunculuk yapmış olan Muhsin Ertuğrul’un 1922-1939 yılları arasında sadece tiyatro değil sinemaya da ciddi katkıları olmuştur. Batı tarzı tiyatroculuğun etkilerini ülkemize taşıyan, Türkiye’nin ikinci film yapım şirketi İpek Film kurucularından biri olduğunu belirtmeliyiz. Ayrıca o döneme ait sinema ve gösteri sanatları için çalışmalar yapan tek Türk sinemacı ve tiyatro yönetmenidir de aynı zamanda. İlk sesli Türk filmlerini çekerek bir öncülük başlatan Muhsin Ertuğrul, ilk uluslararası film ödülümüz olan Nazım Hikmet ile beraber çekimini yaptığı “Leblebici Horhor Ağa” adlı filmle  “2.Venedik Film Festivali Onur Madalyası” sahibidir. İlk renkli Türk sinema filmi Halıcı Kız’ın çekimlerine değin 15 yerli filmin senaristliği ve yönetmenliğini de üstlenmiştir. Bunlar arasında, Ateşten Gömlek (1923), İstanbul Sokaklarında (1931), Bir Millet Uyanıyor (1932) ve Aysel Bataklı Damın Kızı (1934) en bilinen eserleri arasındadır.

Filmi yapılmış olan yerli kitaplar nelerdir merak ediyorsanız linke tıklayarak okuyabilirsiniz..

İlk Yerli Renkli Sinema Filmi

Halıcı Kız adlı film, Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çekilen Türk sinema tarihinde renkli olarak çekimine başlanmış ilk filmdir. Uzun metrajlı bir film olarak çekimi, 1953 senesinde tamamlanan Halıcı kız filmi, sponsor desteği alınarak yapılan ilk film olarak da dikkatleri üzerine çeker. Filmin yapımcılığını üstlenen “Doğan Kardeş Yayınları”dır. Mekansal olarak filme ait seslendirmelerin ve dublajın gerçekleştiği yer “İpek Film Stüdyoları”dır. Şehir olarak İstanbul dışında Bursa ve Isparta illerinin yer aldığı 1953 yapımı bu filme ait baskı ve kopyalama işlemleri Almanya’da gerçekleşmiştir. Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çekilmiş olan filmin baş rollerinde ise “Heyecan Başaran”, “Handan Uran”, “Asuman Korad”, “Müfit Kiper” ve “Agah Hün” yer almıştır.

Dram içerikli bir yapım olan ilk yerli renkli sinema filmi Halıcı Kız’ın hikayesinin başlangıcı Isparta şehrinde gelişmeye başlar. Fabrika işçisi olan “Gül” isminde genç bir kadın, halı dokuma tezgahında çalışarak geçimini sağlamaktadır. Fabrika patronunun oğlu dahil olmak üzere pek çok adamı güzelliğiyle etkileyen Gül, gittiği her yerde bu tip ilgi ve sarkıntılıktan rahatsız olur. Annesiyle hayata tutunmaya çalışan Gül’ün annesinin vefatı üzerine boşluğa düşen Gül, Isparta’dan ayrılmak zorunda hisseder. Yaşamak için gittiği İstanbul’da da insanların garip tavırları ve saldırılarına uğrayan Gül’ün, dağlık bir alanda insanlardan uzak bir yaşam süren bir adamla tesadüfen yolları kesişir. Birbirini tanıdıkça seven ve kaderlerinin benzediğine inanan bu iki insan sonunda birlikte yaşamaya karar verirler.

Filmin oyuncuları arasında, “Sadri Alışık”, “Münir Özkul” ve “Şükran Güngör”ün de yer aldığı göze çarpmaktadır. İzlenildiği sene hem renkli bir sinema filmi oluşu hem de filmin içerdiği dramatik konular nedeniyle Halıcı Kız filmi oldukça dikkat çeker. Filmde mekansal platformlar olarak ayrıca “Sait Halim Paşa Köşkü” ve “Boğaziçi”de görsel olarak tercih edilmiştir. Fakat yönetmen Muhsin Ertuğrul, beklenilen ilginin yeterince oluşmadığı düşüncesinden hareketle yönetmenliği bırakır. Bu film ayrıca Muhsin Ertuğrul’un yönetmenliğini üstlendiği son Türk filmi de olmuştur. Filmin senaryosunu, Mebrure Sami Alevok ve Vedat Nedim Tör yazmıştır. Beyaz perdeye 13 Nisan 1953 senesinde yansıtılan Halıcı Kız adlı filmin süresi 87 dakikadır. Hasan Ferit Alnar filme ait olan müziği bestelemiş olan kişidir. Halıcı Kız adlı film, günümüzde bile hala o dönemin yaşantısını öğrenmek ve film sektörünün yapısını günümüz şartlarıyla kıyaslamak amacıyla oldukça izlenen ve beğenilen bir yapım olmayı sürdürmektedir. Halıcı Kız isimli ilk yerli renkli Türk filminin seyirci IMDb puanı 7.1’dir. Sinemalar.com puanı ise 7.8/10'dir.