Önce Japonya’da daha sonra tüm dünyada görülmeye başlanan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından da önemli bir rahatsızlık olarak kabul gören Hikikomori, sağlık görevlilerin tam olarak ne olduğunu ve nasıl çözüme kavuşacağını büyük merak ettikleri bir rahatsızlık olarak biliniyor. Genelde yoğun bir depresyon olarak görülmesine rağmen, Japonya’da yaklaşık 1 milyon kimsenin bu durumdan etkilendiği tahmin ediliyor.

Hikikomori Nedir?

Hikikomori kelime anlamı olarak aşırı sosyal izolasyonu ve bir tür inzivayı ifade eden bir terimdir. Ancak yalnızlık ile karıştırılmaması gerekmektedir. Çünkü Hikikomori, yalnızlıktan farklı olarak bu durumda olanlar etraflarında insan olmasına rağmen onlarla birlikte olmak istemezler ve kendilerini ifade edemedikleri için de kendilerini yalnız hissederler. Çok az insanla iletişim kurarlar ve bu durumda olanların çoğunluğu ev dışına kendilerini çıkarmamaktadır. Özellikle Japonya’da gençler arasında sık görülen Hikikomori, tüm dünya tarafından kabul gören bir deyime dönüşmüştür.

Hikikomori’nin günümüze kadar tespit edilebilmiş ve yaygın olarak görülen dört temel özelliği bulunmaktadır;

• Kendini eve kapatmak; kişilerin kendilerini büyük oranda ev ile sınırlamaları ve iş, eğlence ya da yürüyüş gibi aktivitelerden sırf insanlar ile karşılaşmak çekinceleri yüzünden vazgeçmeleri. Ev dışına çok zorunlu durumlar dışında çıkarlar ve ev dışında da bir an önce eve dönmeyi arzularlar.
• İnsanlardan kaçmak; temel bir psikolojik sorun olmakla birlikte insandan kaçmak Hikikomori olanların en yaygın belirtilerinden birisi. Sosyal ilişkilere hiçbir şekilde girmek istemeyen ve bu durumdan büyük bir rahatsızlık duyanlar, yalnızlıklarının hiçbir koşulda bozulmamasını istemektedirler. Zorunlu yalnızlıklarının bozulduğu durumlarda ise büyük rahatsızlık duyarlar.
• Yoğun Stres; Hikikomori olanlarda en fazla yoğun stres hali görünmektedir. Özellikle ilk dönemlerde her şeyden ve herkesten uzaklaşmak onlar için konforlu gelse de daha sonra yalnızlık duygusu ile birlikte streslerinde büyük bir artış görülüyor.
• Bu hislerin yanında Hikikomori olanlar için sıklıkla depresyon, kaygı, melankoli gibi eğilimler de görülmektedir. Son zamanlarda yapılan araştırmalarda melankolinin Hikikomorilerde yaygın olarak görüldüğü gözlemlenmiştir. Ancak melankoli, yaşamdan rahatsızlık duyulmasına rağmen her şeye rağmen başka insanların yanında olmayı arzulamak anlamı da taşımaktadır, Hikikomori olmak ise başka insanları hiçbir koşulda talep etmemek anlamına gelmektedir.

Bu etmenler ile birlikte Japonya’da her geçen gün Hikikomori olarak yaşayanların sayısında artış görülüyor. Uzmanlar, özellikle internetin yaygın olarak kullanılmaya başlanmasından sonra Hikikomori sayılarında artış yaşandığını ve orta ve uzun vadede bu tür sorunların çözülemeyeceğini söylüyorlar.

Hikikomori Özellikleri Nelerdir?

Hikikomori genel özellikleri aslında tek bir madde üzerinden açıklamak pek mümkün olmamaktadır çünkü kişisel özellikler de Hikikomori özelliklerine etki etmektedir. Ancak yine de genel hatları üzerinden Hikikomori olmak ve bu tür kişilerde yaygın görülen durumlardan söz etmek mümkündür.

Hikikomori Eve Kapanma ve Tam Yalıtılmışlık İçindedir

Ev içinde vakit geçirilebilecek her şey ile Hikikomoriler fazlasıyla zaman geçirebilmektedir. Ayrıca yemek yeme konusunda da son derece ihmalkar davranmaktalar ve kendilerine yemek verilmedikçe yemek istemez ya da yemek yapmaya yeltenmemektedirler. Bu bakımdan tüketimleri sıklıkla hazır gıdalar ya da abur cubur üzerine olmaktadır. Ev içinde genelde vakit geçirdikleri eşyalar ise bilgisayar başta olmak üzere oyun konsolları, kitaplar ve mangalardır. Eğer kendi yaşadığı evde başkaları da bulunuyorsa, bu durumda odasından da dışarıya sadece tuvalet için çıkmaktalar. Banyoyu ise çok seyrek tercih etmektedirler. Bu koşullar yüzünden Hikikomori odalarında çok sağlıklı ve hijyenik koşullar oluşmamaktadır. İyi ve temiz bir Hikikomori bulmak olanaksızdır.

Daha Çok Erkeklerde Görülüyor

Hikikomori tanım olarak ilk defa ortaya çıktığından beri yapılan bulgular ve gözlemler daha çok erkeklerde görüldüğü üzerinde duruyor. Bu noktada erkeklerde yaygın görülmesi üzerine farklı görüşler mevcut. Erkeklerin, kadınlara göre sosyalleşme konusunda daha fazla zorluk yaşadığı göz önünde tutularak, erkeklerin tamamen kendilerini yaşamdan uzak tutarak böyle bir yola başvurdukları görüşü yaygınlık içeriyor. Ancak kadınlar arasında da Hikikomori oldukça fazla fakat haberdar olunması için bildirim yapılması gerektiği için bu oran erkeklerde fazla olmasından dolayı istatistikler erkeklerin daha fazla baskın olduğunu gösteriyor.

En Az 6 Ay İzole Etme Şartı

Bir kişinin Hikikomori olarak sayılması için en az 6 ay dış dünya ile bağlantısını kesmesi gerekiyor. Dış dünya ile bağlantıyı kesmek hiç kimseyle görüşmemek olarak değil, sosyal olarak ilişkilere girmemeyi ifade etmektedir. Bu bakımdan sosyal ilişkiler kurmadan örneğin markette birkaç kişiyle ya da çalışanla karşılaşmak Hikikomori olma durumunu etkilememektedir. Aynı şekilde internet üzerinden görüşmeler de Hikikomori kapsamına girmiyor. Hatta Hikikomori durumunda olanların internet üzerinden çok daha sosyal ve aktif oldukları görülmüştür. Ancak bu aktif oluşlarını çoğunlukla olmadıkları kişiliklerden ya da mahlaslar arkasına gizlenerek yaptıkları için yine de kendileri için bir yararı olmamaktadır.

Japon Kültürünün Etkisi

Hikikomori’nin Japonya’da yaygın olarak görülmesinin bir nedeni de Japon kültüründe yalnız olmanın ve yalnızlığın getireceklerinin övgüsü olarak görülebilmektedir. Yalnızlık ile asaleti bir araya getiren geleneksel Japon kültürü bu bakımdan samuraylardan keşişlere kadar pek çok kimseye ilham kaynağı olmuştur. Kişinin dış dünyadan elini çekmesi özellikle Zen Budizminde ve Şintoizm’de sıklıkla vurgulandığı için kültürel kodlanma olarak Hikikomori oldukça derinlerde bulunan bir kavramdır.

Orta Sınıflarda Daha Yaygın

Hikikomori olanlar için yapılan araştırmaların gösterdiği üzere, Hikikomori olanlar daha çok orta sınıf ailelerde yaygın olarak görülüyorlar. Temelde yemekleri ve diğer ihtiyaçları için birilerine ihtiyaç duyan Hikikomori’ler, bu yüzden sıklıkla ailelerinin yanında yaşıyorlar. Genelde maddi açıdan da ailelerine bağımlı oldukları için onların yanından ayrılmayı düşünmüyorlar. Zaten odalarında yalıtılmış bir halde yaşadıkları için başka bir yere taşınmayı ya da çıkmayı da akıllarından geçirmiyorlar.

Hikikomori Süresini Uzatan Etmenler

Yapılan araştırmaların ortaya çıkardığı ilginç bulgulara göre pek çok aile çocuklarının Hikikomori olmasını anlayışlı bir şekilde karşılıyor. Durum böyle olunca ise rahatsızlığın üzerinden gelinmesi çok güç olurken, aynı zamanda da çocuklar iyi bir şey yaptıkları duygularını da pekiştiriyorlar. Fakat ailelerin her ne kadar iyi gibi gözüken bu tutumu, Hikikomori’nin kalıcı bir hale dönüşmesine neden olabiliyor. Uzmanların sıklıkla aile desteğinin süreci atlatmadaki önemine vurgu yapmalarına rağmen pek çok aile Japonların özel bir mirası olarak Hikikomori’yi sahipleniyor.

Saldırganlık Görülmüyor

Hikikomori olanlar için ise saldırganlık, kızgınlık, öfke ya da etrafına sinirlenme gibi durumlar söz konusu değildir. Genelde çok sakin olan Hikikomori’ler belki de her şeyden yüz çevirdikleri için olumsuz duygulardan da uzak oluyorlar. Kendilerine karşı da kayıtsız olan Hikikomori’ler böylece hiçbir koşulda saldırganlık belirtisi göstermiyor. Ancak yine de uzmanlar, ileri derece Hikikomori olanların kendi yaşamsal alanlarına girildiğinde, müdahale edildiğinde çok büyük bir öfkeye kapılacaklarını düşünüyorlar. Hikikomori tarihi boyunca herhangi bir saldırganlık, cinayet ya da benzeri durumlara rastlanılmamış olmasına rağmen yine de uzman tavsiyeleri Hikikomori’lere karşı temkinli yaklaşmak gerektiğidir. Şizofreni olarak sık karıştırılan Hikikomori günümüz psikolojik yaklaşımlarında artık ayrı bir rahatsızlık olarak karşılık görüyor. Üstelik günümüzde Japonya’da pek çok hastanede ayrı bir Hikikomori bölümü bulunuyor.