Güzelliği ile öne çıkan Ahal Teke ya da Türkmen atı her şeyden önce parlak tüyleri ve yüksek hızlara çok kısa sürelerde ulaşması ile öne çıkmaktadır. Günümüz Türk coğrafyasında, daha da özel olarak Orta Asya coğrafyasında önemini koruyan bu özel at, Türkmenler için çok önemli olduğu için Türkmenistan devlet armasında dahi kendisine yer bulabilmiştir. Tüm dünyanın hayranlık duyduğu bu özel at adına Türkmenistan’da her yıl “at bayramı” düzenlenmektedir.
Ahal Teke Nedir?
Ahal teke olarak adlandırılan at Türkmenlerin geleneksel atlarına verilen isimdir. Bilimsel olarak ahal teke, üç bin yıl önce insanlar tarafından ilk evcilleştirilen at olarak bilinmektedir. Orta Asya’daki Türk halkları arasında çok yaygın bilinen bir at olmakla birlikte kültürleri için de önemli bir yere sahiptir. Özellikle günümüzde Türkmenistan’da ayrı bir sevgi ve ilgi gösterilmektedir. Sadece günümüz için değil, Manas ve Dede Korkut gibi anlatılarda da kendisine yer bulabilmiştir. İsmi ise yetiştirildiği Ahal bölgesinden gelmektedir.
Ayrıca sitemizden ülkelerle simgeleşmiş hayvanlar yazımızı inceleyebilirsiniz.
Ahal Tekenin Özellikleri
Ahal teke özellikleri olarak ilk olarak dik duruşu, uzun ince boynu ve eğimli omzu ile öne çıkmaktadır. Uzun bir sırtı bulunur ve binmek için harika özellikler taşır. Uzun bacakları ve küçük sert kalçası sayesinde de oldukça dinamik ve hareketli özelliklere sahiptir. Yelesi az olmakla birlikte son derece yumuşaktır ve koşma esnasında ahenkli bir şekilde hareket etmektedir. Kulakları özellikle diğer atlardan hemen ayırt edilmesini sağlamaktadır çünkü uzun ve hafif orak şeklindedir. Çoğu Ahal tekenin genel özelliği de gözlerinin etrafının siyah olması ve gözlerinin badem şeklinde görülmesidir.
Vücudu daimi olarak metalik bir renktedir ve bu yüzden parlaklığa sahiptir. Kıllarının çok ince olmasından dolayı tımar esnasında da çok büyük kolaylık sunmaktadır. Ahal teke esas olarak ise hareketlerinde kendi özelliklerini gösterir. Son derece rahat ve esnek hareketler ile birlikte hünerli bir attır. Diğer atların zorlandığı çoğu hareketi çok kolay bir şekilde yapar ve özellikle “Pas” ya da “Tölt” gibi hareketlerin rahatlıkla üstesinden gelmektedir.
Cesur oluşu sayesinde en zorlu koşullarda bile hareket edebilir ve duygusal yapısı da sahibi ile arasında özel bir ilişkinin kurulmasına neden olur. Ancak bazı durumlarda çok inatçı olmaktadır, bu durum yani inatçı olması ise yapmayı sevmediği hareketlerin kendisine yaptırılmak istenmesinde kendisi göstermektedir. Böylece Ahal teke her şeyden önce kişisel özelliklerini de ön planda tutan bir yapıya sahiptir. Sahiplerine çok bağlı olmalarına rağmen hoşuna gitmeyen davranışları yapmaktan uzak dururlar. Ancak sahipleri ile kurdukları ilişki sonucunda sahiplerini tanırlar ve en ufak bir hareketlerinden bile sahiplerinin ne demek istediğini çıkarabilirler.
Ahal Tekelerin Tarihi
Ahal teke tarihi olarak doğrudan eski Türkmen atlarının soylarından gelmektedir. Çarlık Rusya’sında oluşturulan safkan bir at ırkı özelliği taşımaktadır. Yapılan fosil incelemeleri sonucunda Buzul çağından kalma mumya haline gelmiş donmuş at cesetleri bulunmuş ve bu cesetlerden anlaşıldığı kadarıyla tam anlamıyla safkan yani başka soylar ile karışmamış tek at ırkı özelliği taşımaktadır. Ahal tekeler, milattan önceki bin yolda dahi pek çok bölgeye ün salmış ve farklı kültürler tarafından da büyük bir beğeni ile kullanılmış at ırkıdır.
Ahal tekelerin soyları, pek çok Avrupalı at soyunda bulunmaktadır. İngiliz atları olarak adlandırılan atların bütün soyları, damızlık olarak Osmanlı’dan gönderilmiş üç aygıra dayanmaktadır. Bu üç aygırdan birisi Kuzey Afrika’dan gönderilmiş olan muhtemel bir Arap atıdır, fakat diğer ikisi kesin olarak saptandığı üzere Ahal teke atlarıdır. Böylece İngiliz atlarının ortaya çıkmasında Ahal tekelerin büyük bir rolü bulunmuştur. Yine Alman atları için de Ahal teke soylarından yararlanılmış ve ırkın ıslah edilmesinde önemli bir rol oynamışlardır.
Ahal tekelerin kendilerine özgü olan özellikleri ise sıralanacak olursa asillik görülmektedir. Başka hayvanın ağzından kalan yemi yemez ve böylece hayvanlar arasında bir istisna oluşturur. Bulanık ve çamurlu su içmektedir çünkü temiz suda kendisini gördüğünde ürkmektedir, başka bir yoruma göre ise kendi güzelliğinden etkilenmektedir. Kurt ile karşılaştığında hareket etmez ve sadece durur. Kurtlar, Ahal tekelerin en çok korktukları hayvanlardır. Koku almaları çok gelişmiştir ve başta sahiplerinin olmak üzere pek çok şeyin kokusunu rahatlıkla ayırt edebilirler.
