Zorlu yaşam koşullarının içinde, gündelik koşuşturmacaların arasında stresin olmaması neredeyse imkânsız… Ancak stresi yaşamın değiştirilemez parçalarından sayarak onunla yaşamak zorunda elbette ki değilsiniz. Stres optimum düzeyi aştığı zamanlarda ruh sağlığının yanı sıra fiziksel sağlığı da olumsuz etkiler, dolayısıyla bu duygudan kurtulmak için çaba harcamanız gerekir. En kötü ihtimalle stresin hayatınızdaki etkilerini azaltmak zor değildir. İstediğiniz takdirde hem kısa vadede hem de uzun vadede stresin olumsuz etkilerinden kurtulmak mümkündür. İşte stresi hayatınızdan uzaklaştırmanız için 15 yöntem…

1. Rahatlamayı Öğrenmek

İlk madde olarak rahatlamayı öğrenmek fazlasıyla basit görünüyor olabilir. Ancak oldukça temel öğretilerden olduğu unutulmamalı… Haliyle dikkatlice denemeye devam etmelisiniz. Öte yandan rahatlamak, yalnızca fiziksel durumunuza değil duygusal veya zihinsel süreçlerinize için de faydalı olacaktır. Kendiniz için en uygun ve ideal rahatlama tekniklerini uzmana danışarak, kitaplardan okuyarak veya deneme yanılma yoluyla öğrenebilirsiniz.

2. Derin ve Ritmik Şekilde Nefes Almak

Çoğu zaman farkında bile olmadan yaptığımız nefes alma işlemi nasıl olur da baş belası stresten bizi kurtarır derseniz çok da haksız sayılmazsınız. Ancak pek çok insan rahatlatıcı ya da stres azaltıcı yolla nefes almaz. Solumanın stresi önlemesi için derin ve düzenli olması gerekmektedir. Derin nefes alırken harcadığınız süreyi aynı şekilde nefesinizi verirken de harcamalısınız. Genellikle kişiler düzensiz ve hafifçe nefes alırlar. Hatta kimi zaman nefeslerini istemsizce tutarlar. Fakat soluma tüm hücrelerimizin sağlıklı ve güçlü kalması adına gereken oksijeni vücudumuza sağlar. Haliyle vücudun fiziksel, duygusal ve zihinsel enerjisini artırır. Kişiyi baskıdan ve gerilimden uzak tutar. Derin ve ritmik biçimde nefes alıp vermek stresten kurtulmak için hem rahatlatıcı hem de bedava yöntemlerdendir.

Ayrıca Doğan Cüceloğlu Kimdir? adlı yazımıza göz atabilirsiniz.

3. Olumluya Odaklanmaya Çalışmak

Sorun yaşadığınız anlarda bu zorluktan çıkarabileceğiniz olumlu sonuçlara odaklanın. Muhtemel bütün olumlu tarafları göz önünde bulundurun ve bunu yaparken hayal dünyanızı serbest bırakmaya çalışın. Çünkü herhangi bir olay ya da durum için düşünülebilecek milyonlarca sebep olabilir. Eğer kendi isteğinizle olumlu yola yönelirseniz otomatik olarak içiniz rahatlar ve hayata daha iyimser bakmaya başlarsınız. Öte yandan elinizin altında sıkıntılı anlarınızda hemen yazmak için günlük tarzı defter bulundurabilirsiniz. Sizi mutlu eden durumları direkt olarak buraya yazarak onları hayatınızda kalıcı kılabilirsiniz. Daha sonra geriye dönüp olumlu olayları okudukça bu stres yönetiminiz için mükemmel terapi olacaktır.

4. Fazla Tepki Vermemeye Özen Göstermek

Sürekli olarak tepkisel olmak sadece hayati meselelerde değil gündelik hayatta da fizyolojik sistemimiz üzerinde tehdit oluşturur. Kalp, damar ve tüm vücut üzerinde… Dolayısıyla aşırı şekilde tepkisel olmak vücudunuzun tüm enerjisini bu özelliğe yönlendirir ve başka yollar için ayrılan kaynakları kullanır. Hayatta yaşadığınız durumları doğru biçimde algılamanızın yolu kendinize bu durumu daha sonra aynı şekilde önemseyip önemsemeyeceğinizi sormaktan geçebilir. Sizi çok öfkelendirdiğine inandığınız pek çok şey genellikle kısa süre içinde unutulur ve yerini kısa sürede unutulacak başka şeylere bırakır.

5. ‘Hayır’ Demeyi Öğrenmek

Stresten kurtulmanın veya seviyesini azaltmanın diğer yolu ise gerçekten istemediğiniz zamanlarda ‘hayır’ demeyi başarmaktan geçer. Size yapılan teklifleri reddetmek istediğinizde karşınızdaki insanı üzmekten çekindiğiniz için onun istediği şeyi yapmaya zorlarsınız. Örneğin evinizde kitap okumak isterken arkadaşınızla alışverişe gitmek istemeyebilirsiniz. Böyle durumlarda arkadaşınızı kırmadan onu geri çevirebilirsiniz. Bu, sağlıklı ve gerçekçi imkanların dışında olan eylemleri yapmaya zorlanmamak için önlemdir. Sağlıklı ruh varlığınızın yönetimi size aittir ve bu anlamda kendinize dikkat etmediğiniz takdirde kimse etmeyecektir.

6. ‘Hayır’ Derken Tercihinizle İlgili Kötü Hissetmemeyi Öğrenmek

Kimi insanlar kendi tercihlerini öncelik haline getirmenin bencilce olduğunu düşünür. Genellikle onlara çocukken özverili ve fedakâr olma öğüdü verilmiştir. Tabii ki bu özellikler dünyamızın fazla fazla ihtiyaç duyduğu niteliklerdir ancak başka insanların isteklerini, kendi isteklerinizi, fizyolojik veya psikolojik sağlığınızı riske atacak derecede önemsemek dünyayı daha iyi hale getirmeyecektir. Eylemlerinizi başkaları istediği ya da baskı uyguladığı için gerçekleştirmek sizde de hınç oluşmasına neden olur. Hınç duygusu ise, ikili ilişkilerinizi en çabuk yok eden şeylerdendir. Yakınlarınızla yalnızca yapabilecek enerji ve isteğiniz olduğu zamanlarda görüşmek ya da onlara yardım etmek hem sizi stresten hem de ilişkilerinizi yok olmaktan kurtarır.

7. Gerçekçi Beklentiler Oluşturmak

Suçluluk duygusu veya mükemmeliyetçilik gibi ağır hislerin sebep olduğu stres, kişinin kendisinin yarattığı şeylerdir. Bu stres genellikle gerçekçi olmayan beklentileriniz sonucunda meydana gelir. Bundan kaçınmak için sorumluluklar aldığınızda kendinize ben bu yükü kaldırabilir miyim diye sormak ve cevabınızı sorgulamak oldukça mantıklıdır. Üstlendiğiniz görevin mükemmel olmasından ziyade size iyi hissettirmesini kendinize hedef olarak belirlemelisiniz.

8. İyi İlişkiler Kurmaya Çalışmak

İlişkinizden emin olduğunuz ve güvendiğiniz kişilerle yakın ilişkiler kurmaya özen göstermek stres seviyenizi ciddi oranda azaltır ve duygusal olarak tatmin olma ihtimalinizi artırır. İkili ilişkilerinizde belirsizlik olması durumunda güvenebileceğiniz kişilerden alabileceğiniz sosyal destek size daha güvenli ve konforlu sosyal hayat sunacaktır.

9. Yakınlarınızla İletişim Kurmak

Güvenilir ilişkiler kurduğunuz yakınlarınızla sık sık iletişim kurmak da stresten kurtulma yöntemleri arasındadır. Özellikle çoğunlukla evlere kapandığımız son zamanlarda ya da genel olarak ev hanımlarının hayatında bunu başarabilmenin tek yolu telefondur. Evde yalnız kaldığınız zamanlarda olumsuz düşünceler tarafından ele geçiriliyorsanız vakit kaybetmeden telefona sarılarak dostlarınızı veya aile bireylerinizi aramak rahatlamanızı sağlayacaktır. Düşündüğünüz olumsuz şeyleri, sizi strese sokan olayları karşınızdaki kişiye anlatarak içinizi boşaltın. Bu konuşmalar için özellikle sakin ve sizi gaza getirmeyecek kişileri seçerseniz daha da faydalı olacaktır. 

10. Hobi Edinmek veya Değiştirmek

Hobi edinmek düşündüğünüz olumsuz şeyleri kafanızdan uzaklaştırmak için birebirdir. Örneğin beğendiğiniz ünlü kişilerin hayatlarından kesitler sunan magazin dergileri kafanızı tamamen farklı yöne sürükleyecektir. Bu kesitleri okurken kendi dertlerinizden uzaklaşarak havanızı değiştirebilirsiniz. Öte yandan ilgilendiğiniz iş veya hobi sırasında afakanlar bastığında o işi bırakarak tamamen alakasız başka işle ilgilenmeye başlamak da faydalı olabilir. Kısa süre sizi sıkıntıya sokan işten uzak kaldığınızda mola vermiş gibi olacağınızdan bu sizi stresten kurtarır.

11. Öyle Hissetmediğinizde Bile Gülümsemeye Çalışmak

Stres seviyeniz arşa değmek üzere, iyice bunaldınız… Hemen elinize fıkra kitabı alıp komik fıkralar okumaya başlayın. En çok güldüğünüz diziyi ya da filmi açıp tekrar izleyin. En sevdiğiniz hareketli şarkıyı açıp yalnız başınıza dans edin… Eğer böyle ortamım yok iş yerindeyim diyorsanız, başınıza gelmiş olan komik anınızı hatırlamaya çalışarak iş arkadaşlarınıza anlatın. Yalnızca beş dakika bile gülmeye çalışsanız bu sizi stres halinden uzaklaştırmaya yetecektir.

12. Belirli Düzen Oturtmak ve Ona Uymak

Evinizdeki çekmecelerin, dolapların, masanızın tüm gözlerini ve üstünü elden geçirin. Bu büyük eşyalar zamanlar o kadar çok ıvır zıvırla dolmuş olacak ki şaşıracaksınız. Dolayısıyla yaşadığınız ortamları düzenli tutmak ve fazlalıklardan kurtulmak size ferahlık verecektir. Evinizde ya da iş yerinizde, kısaca tüm hayatınızda, düzenli olmak konusunda dikkatli davranmanız sizi stresten kurtaracaktır. Dağınıklık ya da karmaşa stresi artırmak konusunda epey başarılıdır.

13. Hareket Etmek

Günlük olarak sadece 10 dakikanızı fiziksel egzersize ayırmak ruh halinizi fazlasıyla değiştirir. Hareket etmek, daha doğrusu hareketsiz kalmamak, zihni boşaltmanın en kesin yollarındandır. Ayrıca çeşitli rahatsızlıklara karşı vücudunuzu korur. Ritmik antrenmanlar, duygu durumunuzu kontrol etmeniz anlamında epey önemlidir.

14. Dengeli Beslenmek

Stresle savaşırken besinlerden yardım alabilirsiniz. Dengeli beslenmek fiziksel rahatsızlıklara karşı önlem olduğu gibi ruhsal sıkıntılarınız için de kurtarıcıdır. Yağsız et, tavuk veya balık, tahıllar, tam tahıllı ekmekler, meyve ve sebzeler, düşük yağ içeren süt ürünleri dahil olmak üzere tüm besin kaynaklarını almaya çalışın. Yemek yerken aşırıya kaçmayın. İdeal kilonuza ulaşmak veya korumak için çaba sarf edin. Meyve-sebze tüketimini her gün gerçekleştirin. Bakliyat gibi lif oranı yüksek gıdalar tüketmeyi ihmal etmeyin. Şeker, tuz, alkol, kafein ve sigara tüketiminizi sınırlandırın.

Ayrıca İlk Psikolojik Romanımız Eylül'ün Özeti ve İncelemesi adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

15. Uyku Düzenine Dikkat Etmek

Düzensiz uyku ya da uyku eksikliği stres düzeyinizi artırabilir. Haliyle iyi uyumanız ve dinlenmeniz stresten kurtulmak için önemlidir. Bunun için, düzenli uyku programı oluşturarak uyuma ve uyanma saatlerinizi sabitleyin. Rahat hissettiğiniz pozisyonda, karanlık ve sessiz ortamlarda uyumaya çalışın. Yatak odanızı yalnızca uyumak için kullanın. Gün içerisindeki uyuklama hallerinden kaçının.