Uçucu yağlar için en genel tanımıyla yağa damıtılan yüksek konsantre bitki özleri demek mümkündür. Bilindiği üzere bitkiler bilhassa alternatif tıpta oldukça popülerdir. İşte bu bitkilerin çiçek, kök, yaprak ve diğer bölümlerinden elde edilen uçucu yağlar da bitkilerin özünü taşıdıkları için asırlardır tıbbi amaçlarla kullanılırlar. Hatta bu yağların sağlığa faydaları bilimsel araştırmalarla kanıtlandığı için günümüzde kullanılan ilaçların çoğu bu yağlardan üretilir. Tabii hangi sorun için hangi yağın ve ne kadar kullanılması gerektiğini bilmek önemlidir.

Uçucu Yağ Nedir?

Uçucu yağ nedir sorusuna kısaca bitkilerin özü cevabını verebiliriz. Bu yağlar elde edildikleri bitkilerin karakteristik niteliklerini taşıyan ve bitkilerin pek çok hayati işleviyle direkt olarak bağlantılı olan ürünlerdir. Uçucu yağlar bitkinin neredeyse her parçasından alınabilmektedir; gövde, çiçek, kök, yaprak, kabuk veya tohum bu ürünler için elverişlidir. Tek tek ya da harmanlanarak uçucu yağ yapımında kullanılabilirler. Öte yandan, bitkileri gibi yağlar da kokularından kolaylıkla ayırt edilebilseler de çoğunlukla renksizdirler.

Tamamen doğal olduklarından onları muhafaza ederken özel koşullar sağlanması gerekir. Zira uçucu yağların bitkide bulunma oranları bitkinin toplam ağırlığının çok az miktarına karşılık geldiği için en değerli bitkisel ürünler arasında sayılırlar.

Uçucu Yağlar Nasıl Kullanılır?

Uçucu yağı kullanım amacınıza uygun yağ çeşidini en uygun metotla vücuda almak, etkilerinden maksimum seviyede yararlanmak için önemlidir. Bu sebeple uçucu yağlar nasıl kullanılır sorusuna cevap vermek gerekir çünkü aynı yağın farklı yollarla kullanması bile farklı etkiler yaratabilir. Uçucu yağların üç farklı yolla kullanılabileceğini söylemek mümkündür:

• Burundan: Uçucu yağlar aromaterapide kullanılırken en yaygın metot onları burundan almaktır. Elbette bu direkt yağı burnunuza çekmeniz anlamına asla gelmiyor. Difüzör, yağ lambası veya buhurdanlık gibi ürünlere uygun miktarlarda eklenen uçucu yağ, yaydığı koku sayesinde vücudunuza girer ve sonrasında limbik sisteminizde işlenir. Vücut içerisinde gerçekleşen elektriksel iletimler ve kimyasal reaksiyonların ardından tercih edilen yağa göre spesifik vücut işlevleri veya sistemleri uyarılır. Yani yağ etkisini göstermeye başlar.
• Ciltten, Mukoza Yoluyla: Uçucu yağların yapısı itibariyle deriye nüfuz etme hızları yüksektir. Dolayısıyla masaj ya da banyo esnasında deriye uygulanmaları çabuk ve etkili sonuçlar doğurur. Ne yazık ki direkt olarak cilde uçucu yağ uygulamanın riski vardır: Alerji. Bu sebeple tüm vücudunuza uygulamadan önce küçük kısmında denemek sağlıklı olacaktır. Bu anlamda diğer güvenli yol ise uçucu yağı başka taşıyıcı yağ içerisinde seyreltmektir.
• Ağızdan: Bu uçucu yağ kullanım şekli doz ayarının en kritik olduğu yöntemdir. Zira ağızdan alınan yağdaki aktif maddelerin birazı mide ve bağırsakta emilirken, birazı karaciğerde metabolize edilir ve birazı da kana karışıp vücuda yayılır. Burada en önemli durak karaciğerdir çünkü kapasitesinin aşılmaması gerekir. Kapasitesi aşıldığında gereksiz birikim yaparak sağlıklı çalışması engellenebilir. Dolayısıyla uçucu yağın kullanımını kolaylaştırmak ve uygun doz ayarını bulmak için taşıyıcı yağ ile veya içeceklere eklenerek tüketilmesi daha doğrudur. Elbette kullanacağınız uçucu yağın doktor veya uzmanlar tarafından onaylanmış olması da çok önemlidir.

Uçucu Yağ Çeşitleri ve Özellikleri

Şimdi en bilinen uçucu yağ çeşitleri, uçucu yağların özellikleri ve uçucu yağların özelliklerini inceleyelim…

• Stresin ve Yanıkların Şifası: Lavanta Uçucu Yağı

Lavanta hem rengi hem de mis gibi kokmasıyla yaygın olarak sevilen çiçekler arasındadır. Üstelik çok faydalı olduğu epey ilginç şekilde anlaşılan uçucu yağı da mevcuttur. Hikaye şöyledir: 1937 senesinde Fransız kimyager Maurice Gattefosse laboratuvar çalışması sırasında elini yakar ve çevresinde bulduğu ilk kavanoza elini sokar. Tahmin ettiğiniz üzere o kavanozda lavanta vardır! Kimyager elinin çabucak iyileştiğini fark edince lavantanın sihri de keşfedilmiş olur. Lavanta uçucu yağı genellikle yanıklar, stres, uyku problemleri ve sinek/böcek ısırığı tedavilerinde kullanılır.

• Doğal Sakinleştirici: Gül Uçucu Yağı

Güller rengarenk türleriyle bizlere her zaman enerji vermiş, eşsiz kokularıyla hepimizi bambaşka dünyalara götürmüştür. Dolayısıyla hediye olarak vermek de almak da çok keyifli olur. İşte bu mucizevi çiçeğin uçucu yağı da tıpkı kendisi gibi olağanüstü özelliklere sahiptir. Gül uçucu yağının sakinleştirici, afrodizyak ve antidepresan etkiler yarattığı bilinir. Ayrıca vücudu toksinlerinden arındırır, alerjilere iyi gelir, dolaşım problemlerine şifa olur ve adet sancılarını dindirir.

• Hem Antibakteriyel Hem Ferahlatıcı: Nane Uçucu Yağı

Hem tazesi hem kurusu, her şekilde ve her mevsimde mutfaklarımızda tercih ettiğimiz bitkilerdendir nane… Örneğin hafif boğaz ağrılarımızda veya midemiz bulandığında hemen nanenin yardımına koşarız. Her biçimde kullanılabilen nanenin uçucu yağı olması da şaşırtıcı değil haliyle. Üstelik pek çok faydasıyla beraber! Bilimsel araştırmalara göre nane uçucu yağı antibakteriyel özelliği sayesinde en önemli cilt bakım bileşenlerinden biri haline gelmiştir. Deri iltihaplarını ve sivilceleri yatıştırarak cilde ferahlık verir. Ayrıca vücut losyonu ya da dudak balsamı olarak kullanmak da oldukça faydalıdır.

• Akne ve Aftlara Çare: Çay Ağacı Uçucu Yağı

Çay ağacı yağı Hint defnesi olarak da tanınan bitkiden üretilir. Cilt üzerinde harika etkiler bırakan bu mucizevi yağ akne ve aft gibi cilt sorunlarını iyileştirmesinin yanı sıra antiviral ve antibakteriyel özellikleriyle de boğaz enfeksiyonu gibi hastalıklara da şifa olmaktadır. Öte yandan çay ağacı uçucu yağının eklendiği buhar banyosu yapmak grip, soğuk algınlığı, nezle ve bronşit gibi solunum yolları hastalıklarına doğal şifa kaynağıdır.

• Virüs ve Bakterilere Savaş Açan: Okaliptüs Uçucu Yağı

Okaliptüs halk arasında pürüzsüz dokusu ve güçlü kokusuyla tanınır. Aynı zamanda pek çok faydası da bulunur. Okaliptüs uçucu yağının faydalarından en bilineni ise bakteri ve virüslere karşı savaş açmasıdır. Bu özelliğiyle soğuk algınlığı ya da solunum yolu problemlerine birebirdir. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirdiği de bilinir. Üstelik bu bitkiden faydalanmak için uçucu yağ tek çare değildir, çayları da oldukça yaygındır.

• Cildi Yumuşatan: Yasemin Uçucu Yağı

Yasemin çiçeği özellikle yaz aylarında yanından geçtiğinizde bile kokusuyla sizi sarar. Adeta saflığın, masumiyetin ve duruluğun sembolü olan bu çiçek mis gibi kokusuyla çoğumuza hitap eder. Bu mistik aromasıyla yasemin uçucu yağının özellikleri arasında antidepresan etkisi yaratması ve hassas ciltli kişilerde için cildin yumuşamasını sağlaması vardır.

• Kozmetikten Sağlığa Tam Anlamıyla Mucize: Biberiye Uçucu Yağı

Biberiye bitkisinin hem şifalı çayı hem yağı hem de farklı ürünlere verdiği aroması bin bir derde şifa desek yanılmayız. Sağlık sektöründen kozmetik sektörüne kadar pek çok alanda etkileri olan biberiye yağı kuru ya da taze ot olarak yemek/çaylarda kullanılabildiği gibi uçucu yağı çıkarılarak kremlerin içeriğinde de kullanılabilmektedir. Öte yandan biberiye otunun esansı çıkarılarak kolonya da yapılmaktadır. En çok bilinen faydaları arasında ise morlukları çabucak iyileştirmesi, baş ağrılarını dindirmesi, selülitli görünümü azaltması ve saç dökülmelerini engellemesi vardır.

• Güzel Kokulu Antioksidan: Bergamot Uçucu Yağı

Esasında narenciye familyasına ait olan bergamot mis kokusu ve antioksidan niteliğiyle tanınmıştır. Çaylarımızda sıklıkla kullandığımız bu bitkinin uçucu yağı depresyon belirtilerini azaltır, kan şekeri seviyesini dengede tutar, enfeksiyonları iyileştirir ve yenilerini önler, ağrıları dindirir ve bulunduğu ortamdaki kişilere sakinlik verir. Uçucu yağ halinde buhurdanlıkta kullanmaya son derece uygun olduğu gibi badem yağı gibi baz yağlarla birleştirerek cilde masaj yoluyla uygulanabilir.

• Dengeleyen ve Sakinleştiren: Itır Uçucu Yağı

Parfüm sektöründe oldukça sık tercih edilen ve aşağı yukarı 200 farklı türü bulunan Itır, uçucu yağ olarak da karşımıza çıkar. Itır uçucu yağının en etkin faydaları arasında ruh halini dengelemesi, sakinleştirmesi, her çeşit cilt problemine iyi gelmesi ve hormonları dengelemesi vardır. Öte yandan adet sancılarını dindirir, vücudun fazladan su tutarak ödem biriktirmesini önler.

• Mikrop ve Bakterilere Karşı Savaşçı: Limon Uçucu Yağı

Uçucu yağ çeşitlerinden sonuncusu limon, cilt sağlığından vücut problemlerine dek pek çok şifalı etki yaratır. Üstelik kokusunu sevmeyen yoktur! Limon uçucu yağı neredeyse her türlü enfeksiyona karşı etkilidir çünkü hem bakteri hem de mikroplara savaş açar. Öte yandan kişiler üzerinde canlandırıcı etki yaratır. Mide sorunlarına ve soğuk algınlığı gibi solunum yolu rahatsızlıklarına iyi gelir.