Yunan Mitolojisini Anlatan 8 Farklı Kitap Tavsiyesi

Milat öncesi Antik çağa özgü mitolojik pek çok unsurun günümüzde bile birçok film ve hikayeye konu olan özelliği hala esrarını korumaktadır. Tabii yine de mitolojinin genel bir tanımını öncesinde yapmak da yarar görüyoruz. Mitoloji, eski toplumların yaşantılarına dair, kültürel ve dini oluşumların, evrenin var oluşu ve açıklamasıyla ilgili kendi düşünce yapılarıyla çıkarım yapılan, aktarılan, döneme ait hikayeler, efsaneleri barındıran bir inanç sistemi olarak karşımıza çıkar. Eski çağ uygarlıklarının yaşantısında var olduğu söylenen ve efsaneleşmiş bir öğretiyle günümüze kadar gelen bir konudur, aynı zamanda mitoloji. Bugüne ait din toplumlarının şekillenmesinde güçlü etkisi olduğuna da inanılan mitoloji, çağın farklı coğrafyalarında yaşayış gösteren o döneme ait pek çok uygarlıkların hepsinde farklı farklı unsurlarla anlatılmaktadır. Antik Yunan döneminde, Dünya’nın var oluşu, insanlığın ortaya çıkışı gibi konular, doğa ve doğa üstü olgularla birlikte yorumlanmıştır. “Tanrı”, “Tanrıça”, “Kahraman” unsurları, beraberinde sembolleriyle anılarak günümüze kadar efsaneleşerek sözlü destan niteliğinde insanlara aktarılmıştır. Güçlü bir esin kaynağı olarak döneme ait etkileri bilinen Yunan mitolojisi , Avrupa kültürünü de kendi kültürel öğretileriyle etkilemiştir. Hatta, dönemin güçlü uygarlıklarından Antik Roma’da bile bu mitolojik geçmişini Yunan mitolojisindeki ögeler üzerinden oluşturmuştur. Yunan tanrılarının yaşadığına inanılan Olimpos Dağı ve 12 Tanrı ile Titanlar’ın mücadeleleri ve efsaneleşmiş kahramanlar anlatılan hikayelere konu olmuştur. Yunan mitolojisinde “Tanrı ve Tanrıçalar”, “İlkler”, “Olimposlular”, “Nemfler”, “Deniz ilahları “ve “Yer ilahları” olmak üzere farklı adlarla anılırlardı. Yunan mitolojisine ait olduğu bilinen ve  genel bilgi içeren tek kitabın ise, “Bibliotheca” olduğu ve Atinalı Apollodorus tarafından Antik dönemde yazıldığı belirtilmiştir. Yunan mitolojisine ait bilinen en eski yazılı edebi çalışmaların ise, Homeros’a ait olan “İlyada ve Odysseia” adlı destansı şiirlerden oluşan bir yapıt olduğunu söylemeliyiz. Yunan mitolojisine ait kitaplar da hala döneme ait sosyal yaşantı ve hikayelerin etkilerini günümüze taşımaya devam etmektedir. Şimdi Yunan mitolojisine ait okunabilecek kitap önerilerimiz var sırada.

1. Yunan Mitolojisi - Doç. Dr. Sema Sandalcı

“Çok Tanrılığın ve Tanrılaşmanın mantığı” alt başlığı ile yayınlanmış bir kitap olan “Yunan Mitolojisi”, Kolektif Yayınları’ndan 2018 senesinde çıkmış Doç. Dr. Sema Sandalcı’ya ait bir kitap. Antik Yunan dönemine ait mitolojik bilgiler veren kitapta, Tanrı ve Tanrıçalar, zamana konu olmuş efsaneleşmiş kahramanlara ait öğretiler, kitapta yer bulmaktadır. Sözlü edebiyat türünün geçmişten günümüze yansımış örneklerinin yer aldığı kitapta, hikayelere konu olan, toplumun asayişi, yasalar çerçevesinde oluşturulmuş bir dünya düzeni ve Eski Yunan dini yaşamlarına ait hikaye ve öğretilerin verdiği etki yansıtılmaktadır.

2. Yunan Antologyası - Oktay Rıfat

Yazar ve aynı zamanda tanınmış bir şair olan Oktay Rıfat’ın kaleme aldığı “Yunan Antologyası” adlı eser, 2018 senesinde Yapı Kredi Yayınları tarafından baskısı devam eden bir kitaptır. Yunan Aşk Tanrısı Eros’a Rufinus tarafından atfedilmiş şiirler, Afrodit’e övgü dolu yazıların yer aldığı Antik Yunan dönemine ait bilinen hikayelere kitapta yer verilmiştir. Kahramanlık içeren ve kahramanların başarılarının anlatıldığı kitap, Antik Yunan kültürüne ait seçmelerden oluşan bir antoloji niteliği taşımaktadır.

3. Antik Yunan - Umberto Eco

“Gülün Adı” adlı romanıyla dünyaca tanınan yazar Umberto Eco’nun yazdığı “Antik Yunan” isimli kitap, felsefe tarihini yansıttığı Antik Yunan dönemi esintilerini bu kitabında konu etmiştir. Alfa Yayınları aracılığıyla yayınlanan kitabın içeriğinde, Atinalı soylu bir din adamı olan Perikles’in  “Peloponnesses Savaşları”nı öne sürerek, Yunan uygarlığı içindeki demokrasi kavramlarının tartışıldığı dönem, yönetim biçimiyle diğer uygarlıklara olan farklılığı konu edilmektedir. Antik Yunan ve mitoloji kaynaklarının da işlendiği kitap, dönemin edebi, felsefi ve sosyolojik yapısına da ışık tutmaktadır.

4. Klasik Yunan Mitolojisi - Şefik Can

Mitlerin geçmişten günümüze din olarak şekil bulan halini karşılaştırmalı ögelerle ortaya koyan Eski Antik Yunan toplumu ve mitlerini detaylıca anlatan bir kitap var sırada. Ötüken Neşriyat Yayınları tarafından baskıya sunulmuş olan Yazar Şefik Can’a ait olan “Klasik Yunan Mitolojisi” adlı eserde, Gökyüzü Tanrısı “Uranos” ile Yeryüzü Tanrıçası “Gaia”nın evliliği sonucu doğan çocuklarını Uranos’un korkusu nedeniyle yerin altına gömmesi de konu edilmektedir. Ayrıca, Zaman Tanrısı adı verilen “Kronos” da babası olan Uranos’un bu yok etme planını öğrenip, ona savaş açar ve kazanarak “Kainat Efendisi” unvanını alır. Yaratılış gereği, var olmanın nedenlerini sorgulayan insanların, güce ihtiyaç duyduğu dönemleri aydınlatma adına, ortada tarihsel herhangi bir kaynağın bulunmayışı ve arayışları da kitapta vurgulanmıştır. Tanrı varlığını kimi zaman gök enerjisi ve kimi zaman yer altı güçlerinden esimlenerek farklı mabetlerle anlamlandırma yoluna giden uygarlıkla ilgili dinsel oluşumlar hakkında da Klasik Yunan Mitolojisi kitabı fikirler verebilmektedir.

5. Mitoloji 101- Kathleen Sears

Eski Yunan ve Roma mitolojilerinde geçen, hikayeler ve olayların detaylıca anlatıldığı, Truva savaşlarına yer verilen kitap, Say Yayıncılık tarafından basıma verilmiş “Kathleen Sears” adlı yabancı bir yazara ait çalışma. Perseus’un tek ölümlü Tanrı olan Medusa’nın hayatına son vermesi,  Kral Oedipus’un bir kahinden aldığı kehanet doğrultusunda ihtimallerden kaçma planları kitapta yer bulmaktadır. Ayrıca Ölülere hükmeden yer altı Tanrısı Hades’in konukları için planladığı kurnaz oyunlarının yer aldığı “Unutma sandalyesi”, Demeter’in aç gözlü, hırslarına kurban olmuş birini kendi özelliğiyle cezalandırışı dikkat çeken hikayeler arasındadır. “Mitoloji 101” adlı eser, Say Yayınları’nın 2020 baskısı da hızlı tükenen kitaplar arasında yer almaktadır.

6. Tanrıların Öyküsü - Derman Bayladı

“Tanrıların Öyküsü” adlı kitap da yazarı Derman Bayladı tarafından yine Say Yayıncılık aracılığıyla okurlara sunulmuş, baskısı tükenen kitaplar arasında yer almaktadır. “Karanlık Çağ” diye adlandırılan Antik Yunan toplumları ve Roma uygarlığına ait efsanelerin çıkış kaynağını ve Tanrı, Tanrıça mitlerinin doğuşuna dair aydınlatıcı bilgiler bu kitapta yer almaktadır. “Tanrı”, “Tanrıça” ve “Kahraman” olarak addedilen karakterlerin, insana has durumları hikaye dilinde anlatılmaktadır. Hayvan doğasına, doğa üstü güçlere, sıradan insan yaşamlarına ve sanatın etkin bir dalı olan tiyatronun gelişimine değin pek çok konu kitapta yer almaktadır. Yunan kültürüne ait ilk izlerin detaylıca görülebildiği kitap, Eski Yunan mitolojisinde, kavgaların, entrikaların dünyasına yer vermiş, burada saydığımız ögelerin temsil ettiği güçler de bilindik efsaneleriyle konu olmuştur.

7. Yaratıcı Mitoloji - Joseph Campbell

Mitolojik kaynakların incelenmesi adına yardımcı sosyal bilimler olan, “Felsefe”, “Psikoloji” ve “Antropoloji”nin de araştırmalarına gereksinim duymuş bir yazar olan Joseph Campbell, farklı disiplinlerden yararlanıp oluşturduğu “Yaratıcı Mitoloji” adlı bu kitabı, aynı zamanda bir tez konusu haline dönüştürerek yayınlamıştır. Dünya tarihinde önemli geçmiş yaşam izleri ve inançları hakkında bilgi veren eserde, mitlerin oluştuğu zamanlardaki, “Doğum”, “Yaşam”, “Ölüm”, “Sevgi”, “Kader” gibi çıkarımlara karşılık gelecek kaynakların elde edilişinde yararlanılan yardımcı bilimlerin ortaya çıkardığı bütünleyici sonuçlarına yer verilmiştir. Önemli felsefi ve psikolojik yaklaşımlar ortaya koyan bilim insanları ve düşünürlerden, “Freud”, “Schopenhauer”, “Nietzche”, “Wagner” gibi isimlerin yaklaşımlarını analiz etmek için “Yaratıcı Mitoloji” adlı eser okurlarına ilginç bir bakış açısı kazandırmaktadır.

8. Odysseia ve İlyada - Homeros

Antik Yunan dönemine dair ilk eser olarak açıklayıcı bir fikir veren Homeros’a ait “İlyada ve Odysseia” destanları ilk olarak Samuel Butler tarafından çevirisi yapılarak 1448 yılında yayınlanmıştır. İlyada destanı, Troya Savaşı’nın 9. yılındaki belli bir süreyi bölümüne dahil etmiş temel bir Antik Yunan eseridir.  Troya Savaşlarının başladığı dönem ve 51 güne ait olayların etkilerini yansıtan bu en eski eser, savaş öncesi ve sonrasını da içermektedir. Hector’un ölümü ve Akhilleus’un gazabı hikayenin ana planını oluşturmaktadır. İlyada’nın devamı niteliğinde olan Odysseia adlı destan ise, Yunan kahramanı Odysseus’un, Truva Savaşı’nın sona erişiyle eve dönüşünü temsil eder. Savaşta öldüğü düşünülen Odysseus’un 10 yıl sonra evine dönüşüyle eşi Penelope’nin peşinde olan adamlarla mücadelesi konu olarak işlenir. Bu eserin M.Ö 8. yüzyılda Batı Anadolu’nun İyonya’da yapıldığı öne sürülmüştür. İlyada ve Odysseia adlı destanların, sözlü edebiyatın hakim olduğu Antik çağda nasıl yazıldığı hala tartışma konusudur. Destan üzerinde süregelen yıllarda bazı değişiklikler yoluna gidildiği de ayrıca belirtilmektedir.