Blockhain yani Türkçe versiyonu ile blokzinciri, yapılan işlemleri kaydetmek, varlıkları takip etmek ve güven sağlamak için paylaşılan, değişmez bir işlem kayıt defteridir. Eşten eşe birbirine bağlı olan bu blokların işlem kayıtlarının saklandığı depoya da dijital defter denilmiştir.
Blockchain Teknolojisi Tarihi
Blockchain teknolojisinin yani blok zincirinin temeli, 1990’lı yılların başında kriptografi uzmanları olan Stuart Haber ve Scott Stornetta tarafından yapılan çalışmalarla atılmıştır. 1970’li yıllarda Ralph Merkle tarafından patentlenen “hash ağacı” konseptinden yola çıkmışlardır. Ancak günümüzdeki modern blok zincirini tam yapamasalar da tanımına ve sistemine yaklaşmayı başarmışlardır. Mucidi birçok kişiye göre Haber ve Stornetta’dır.
Blockchain Teknolojisinde Belirtilen Varlıklar
Yukarıdaki tanımda belirtilen varlıklara örnek verebiliriz. Bu varlıkları somut ve soyut olarak ayırdığımızda, somut olarak ev, araba, nakit vb. veya soyut olarak patent, telif hakları, marka vb. örneklerini verebiliriz.
Değerli olan hemen hemen her şey bir blockchain ağında takip edilebilir ve üzerinde işlem yapılabilir. Bu da riski azaltır ve işe dahil olan tüm maliyetlerin düşürülmesini sağlar.
Blockchain'in Temel Öğeleri
Blockchain Teknolojisi’nde sistem şu şekildedir.
Dağıtık büyük defter teknolojisine tüm ağ katılımcılarının erişim hakkı vardır. Yapılan aynı işlemler sadece bir kez kaydedilir. Buraya işlem kayıt edildikten sonra artık hiçbir kullanıcı tarafından değiştirilemez ve kurcalanamaz. Eğer işlemde hata varsa, hatayı düzeltmek için yeni işlem eklenmelidir.
Yapılan işlemlerin daha da hızlanması için akıllı sözleşme adı verilen kurallar blockchain'de depolanarak otomatik yürütülür.
Blockchain Teknolojisinin Kullanım Yerleri
Blockchain kullanım alanları arasında bankalar, hükümetler, akıllı sözleşmeler, noter işlemleri gibi sayısız resmi ve gayri resmi alanlarda kullanılıyor.
Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışıyor?
Yapılan bir işlem, veri bloğu olarak kaydedilir. Bu işlemde kullanılan varlık belirttiğimiz gibi somut ya da soyut olan ev araba, patent gibi varlıkların hareketini gösterir.
Veri bloğu seçilen bilgileri gösterir. Bu veri blokları, eğer varlık farklı yerlere taşınır yada sahiplik el değiştirirse ortaya bir veri zinciri çıkar. Yani kendinden önceki ve sonrakiyle bağ oluşur.
Amaç, yapılan herhangi bir bloğun değiştirilmesini yada var olan iki blok arasına başka blok yerleştirilmesini önlemek için bloklar birbirlerine güvenli bir şekilde bağlanmasıdır.
İşlemler, blok haline, geri alınamaz zincir olan Blockckain'de gelir. Böylece güçlü bir güvenlikte kurulmuş olur. Kötü niyetli kullanıcı tarafından kurcalanma olasılığı ortadan kalkar ve büyük bir güvenlik örülü olur.
Blockchain Teknolojisi Avantajları
Blockchain teknolojisinin birçok farklı avantajı vardır. Bunlar;
- Bu teknoloji sayesinde dünyanın farklı yerlerinde insanlar hiçbir aracıya, transfere ihtiyaç duymadan kısa sürede para alışverişinde bulunabilmektedir.
- Blockchain sistemlerinin işlem süreçleri çok hızlıdır ve maliyetleri ise banka sistemleri gibi sistemlerden çok daha azdır.
- Blockchain sisteminin şeffaflığı ve güvenliği yüksektir.
- Blockchain teknolojisi sayesinde markaların çıkardıkarı ürünlerin sahtesinin üretilmesinin önüne geçilecek.
- Blockchain’deki hata oranını en aza indirgenir. Blokchain içindeki sistemler arasındaki hatalar bile mutabakatla giderilir. Böylelikle kullanıcının sisteme karşı güveninin oluşması sağlanır.
Blockchain Teknolojisi Dezavantajları
Blockchain teknolojisinin önünde bulunan birtakım kısıtlamalar, Blockchain’in dezavantajları olarak nitelendirilebilmektedir.
Bu dezavantajları şöyle sıralayabiliriz;
- Kontrol edilme ve güvenlik açısından sorunlar
- Zincirdeki verilerin korunması,
- Operasyonel riskler,
- Standartların değişmesi
- Enerji verimliliği
- Depolama alanı olarak basitçe sıralayabiliriz.
Bunların yanında başka dezavantaj gibi gözüken ama bazı noktalarda avantaj da sayabileceğimiz eşler arası işlemler olduğunda doğrulamak ve sonuçlandırmak için aracılara gerek duyulmaz. Bu durum birçok banka sisteminin geleceğini de tehdit eder niteliktedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Blockchain Teknolojisi’nin temelleri 1990 yıllarında Stuart Haber ve Scott Stornetta tarafından atılsa da bugünküne oldukça uzak olduğu için pek çok kişi tarafından onların atmadığı söylenir. Pek çok kişiye göre mucidi Haber ve Stornetta’dır.
Somut varlık olarak belirtilen varlıklar para, ev, araba olarak örneklendirebileceğimiz varlıklardır. Soyut varlık olarak da patent, telif hakkı gibi görünürde olmayan ama sahip olunan şeylere örnek olarak verebiliriz.
