Gelişen çağın ilerlemeyi hedef alan çalışmaları bilimin ışığında devam etmektedir. Yaşadığımız yüzyıl araştırmalara konu olan verileri almak projeleri doğru bir kontrol noktasından yönetmek için uydu sistemlerini gelişime dahil etmiştir. Ülkemizde birçok açıdan teknik yeterliliğe sahip bir uyduyu yetkin mühendislerce tasarlamıştır. Algılama ve gözlem çalışmalarında etkinliğine başvurulan Türkiye’nin ilk yerli gözlem uydusu RASAT bugün sayfamızda yer vereceğimiz konu.
RASAT araştırma uydusunun özellikleri ve görevleri hakkında sizlere bilgiler vermek istiyoruz.
Rasat Uydusunun Teknik Özellikleri
Türkiye’nin ilk yerli gözlem uydusu Rasat, tasarımının Türkiye’de Türk mühendislerce tasarlanmış optik görüntüleme yapabilen yüksek çözünürlüğe sahip uydudur. Türkiye’nin uzay programı TÜBİTAK organizasyonluğunda çalışmalarına başlanmış olan RASAT uydusu ülkemizin Uzay ve Havacılık alanında yapılmış ciddi bir çalışmadır. BİLSAT uydusundan edinilmiş tecrübeye istinaden dış ülkelerden herhangi bir katkı ve destek almadan kendi çabamızla oluşturduğumuz ilk yerli gözlem uydusudur. Yer gözlem uydusu olarak, 17 Ağustos 2011 tarihinde Rusya federasyonuna bağlı Kazakistan yakınlarında yer alan “Yasny Fırlatma Üssü” üzerinden uzaya yollanan uydumuz için Dnepr fırlatma aracı kullanıldı. İlk sinyalleri Türkiye saati ile 11.50 de yollamaya başlayan yerli uydumuz, 969 saniye gibi bir sürede yörüngesine oturmuştur. 18 Ekim 2011 tarihinden bu yana RASAT uydusunca çekilen fotoğraflar, TÜBİTAK’a ait yer istasyonunca indirilmektedir. Görev süresi 3 yıl olan RASAT uydusunun teknik özellikleri hakkında ise şunları söyleyebiliriz.
- Fırlatma Yeri: Yasny Fırlatma Üssü
- Kütlesi: 93 kg
- Yörünge Süresi: 98.8 dakika
- Taşıyıcı Roket: Dnepr
- Yörünge Yüksekliği: 700 km
- Görev Süresi: 3 yıl
Yörüngeye en yakın noktası: Ekvator, COSPAR Kimliği: 2011-044D, Yörünge Rejimi: Dairesel, Temel Araçları: Optik faydalı yük, GEZGİN-2: Görüntü işleme kartı, BİLGE: Uçuş Bilgisayarı, X-bant verici modulü: 100 mb/s iletim hattına sahip iletişim sistemi, Pankromatik: 7.5 m, Çok Bantlı: 15 m
Güneş’in konumuyla eş zamanlı olarak yörüngeye oturtulmuş olan uydumuz ayrıca 685 km irtifaya sahiptir.
Ayrıca geçmişten günümüze 18 uzay aracı ve özellikleri bilgilerine bakabilirsiniz.
RASAT’ın Görevi ve Kullanım Alanları
Uzay gözlemci uydumuz olan RASAT’ın fonksiyonel olarak ülkemize kazandırdığı kolaylıklar hakkında ise şunları söyleyebiliriz.
Haritacılık alanında, ölçekli görünümler kazandırma, ortografik görüntüler yakalama, 1/25000 ölçeğe kadar indirgenme, arazi ve kırsal alanları haritalama ve kadastro olarak belirtebiliriz.
Uydu gözlem noktasından ayrıca orman yangınlarını takip etme, depremde oluşan tahribat ve yıkımın sonuçlarını izleme, olası afetlerin kontrolü için geniş çapta bir inceleme olanağı yaratmak, heyelan alanlarını gözlemleme, su baskınlarının yerini tespit etme, afetsel konuların güncel verilerini koordineli şekilde oluşturmak ve gözlemleyip kontrol altına alabilme çalışmalarını sayabiliriz. Ayrıca kıyı şeritlerinde yaşanan durumları izlemek, denizlerin kirliliği, olası petrol sızıntılarını fark edip, bu konuda bölgesel sorun yaşanan yerleri işaretlemek adına da oldukça etkin bir kullanım amacı söz konusudur. Ayrıca tapu ve kadastro alanlarının gelişimine katkı sağlayan, kentsel yapılarla ilgili çalışmalara da kaynak olmaya devam etmektedir. Kaçak olan yapıların varlığını tespit etmek, kentsel gelişimin geldiği noktayı ortaya koymak ve ayrıca 3 boyutlu simülasyon özelliğini kullanarak gözlemleri değerlendirme gibi özellikleri de ekleyebiliriz. Çevre ve şehircilik planlamasına büyük etki eden yapay uydumuz, hiçbir sınırlama olmaksızın dünyanın dört bir tarafından görüntü alma şansına sahiptir.
Yüksek çözünürlük özelliği ve görüntünün daha yakından detaylı kesitlerine ulaşılması, bu konuda doğru teknolojik iz yakalandığının da kanıtı gibi. Dünya çevresini 98 dakikada turlayarak görüntü çekme şansına sahip olan ilk yerli uydumuz RASAT, günde 4 defa ülkemiz üzerinden geçiş yapmaktadır. Tasarım planı olarak ömrü 3 yıl olarak ön görülmüş olan uydumuz, 10. yılına girmek üzeredir. Bu da aslında tekniksel yeterliliğe sahip çalışanlarla ne denli başarı sağlanabileceğinin kanıtını oluşturmaktadır bizlere. Şimdiye dek fırlatılan ilk yerli gözlem uydumuz RASAT için bir bozulma ve sinyal sorunu yaşanmadığını belirten uzmanlar, aracın 3 bin üzerinde yörünge üzerinde görüntüleme yapıp fotoğraflar çektiğini açıklamıştır. RASAT gözlem uydusu ile günümüz teknolojisine katılım imkanı sağlayacak sistemleri uzay ortamında kullanma imkanı da vermiştir. Gelişen Uzay sanayinin ihtiyacına binaen fayda sağlayacak oluşum olması açısından RASAT uydusu gerekli bir atılımdır. Yörüngesel konumuyla istediği açıdan görüntü elde edebilen sistem, radyometrik düzeltme yoluyla “GEZGİN” adı verilen portala aktarır ve koordinat işlemleri gerçekleştirir. Bu sayede edinilen veriler TÜBİTAK - Uzay çalışmalarında etkin yol izleme de kullanılır. Türkiye’nin uzay alanında yaptığı çalışmaların testlerin verdiği başarıyla paralel artarak devam etmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Bir haberleşme uydusu olarak TURKSAT 3A uydusu 13 Haziran 2008 tarihinde Fransız Guyanası aracılığıyla 42 derece doğu yörüngesine fırlatılmıştır. Yerli bir tasarım örneği olan TURKSAT 3USAT haberleşme uydusu da Çin’e bağlı Juiquan şehrinden alçak yörünge düzlemine fırlatılmış bir uydudur aynı zamanda.
RASAT ilk Türk yerli uydusu, gözlem yapmak, uydu tekniğimizi kontrol etmek ve kendi üretimimizle optik uydu görüntülerini elde etmemiz açısından bir ilktir. 5 Aralık 2016 tarihinde Fransız Guyanasından fırlatılan GÖKTÜRK-1 uydusu ise daha çok askeri istihbaratın kontrolünü sağlamak, herhangi coğrafi sınır fark etmeksizin bir bölgeden gelebilecek olası tehdide karşı savunma fırsatı sağlaması açısından önemlidir. Yine aynı şekilde GÖKTÜRK-1 uydusu da doğal afet, hasar kontrol ve tespiti, kaçak yapılaşmanın incelenmesi ve tespiti ve ürün rekolte durumunu kontrol için de fırlatılmış yerli uydumuzdur.
Haberleşme uyduları: TURKSAT3A, TURKSAT4A, TURKSAT4B, Gözlem ve veri almak için: RASAT, GÖKTÜRK-1 ve GÖKTÜRK-2 olmak üzere ülkemiz 6 adet yerli uydu uzaya göndermiştir.
