Geride bıraktığımız 2020 senesi, kendisinden uzun süreler boyunca söz edeceğimiz konularıyla hafızalarda yer etti. Hatta şunu da rahatlıkla söyleyebiliriz ki, birçok ilke imza atan bir yıl olarak 2020, sosyal, psikolojik ve ekonomik anlamda farklı oluşumlara neden olmuştur. Bugün, ülkemizde ve dünyada yaşanmış ve etkisiyle 2020 senesine damga vurmuş olayları sizin için derledik.

2020 yılında dünyayı etkileyen olaylar, ülkeler arasında silahlanma hazırlığı, çatışmalar, tüm dünyayı etkisine zaman içinde alan Covid-19, depremler, siyah ırktan bir kişinin Amerikalı bir polis memuru tarafından öldürülmesi, savaş gibi pek çok unsuru içine aldı. Tabii bahsedeceğimiz konular bunlarla sınırlı değil. Fakat düşününce bu kadar olayı, tek nefeste yazmak bile insanı olduğu yere çivilemeye yetiyor. Evet, kolay bir sene değildi. Fakat 2020 ve sonrası için hem iyi niyetli, hem de karamsar düşüncelerin birbiri ardınca tahminlere dönüştüğünü şimdiden söylemek mümkün.

Kasım Süleymani Suikastı

2020 yılının ilk olaylardan biri, İran Devrim Muhafızları ordusu komutanı Kasım Süleymani’nin bir suikaste kurban gitmesi. ABD ordusuna ait kuvvetlerce füze saldırısı sonucu öldürüldüğü belirtilen Süleymani’nin cenazesinde bir izdiham yaşandı. İran, bunun bir savaş ilanı olduğunu da sözlerine ekleyerek, intikam söylemlerinde bulundu. Bu olay, ABD ve Orta Doğu’da başlayabilecek bir krizin ve uzun zamandır silah ambargosu üzerine devam eden çatışmanın fitilini ateşleyen bir durum olmuştur.

Endonezya’da Yaşanan Sel Felaketi

Son 13 yılda yaşanan en büyük sel baskını olarak kayıtlara geçmiştir Endonezya. Muson iklimine hakim, Dünya'nın en kalabalık dördüncü ülkesi Endonezya, yeni yılı müteakiben başlayan yağmurların 5 gün boyunca sürmesiyle taşkınlara maruz kalmıştır. Yaklaşık 30 milyon bölge insanının bu taşkının yarattığı tahripten etkilendiği, bölge afet yönetimince dünyaya duyurulmuştur. Sel baskınının yarattığı heyelan ve göçükler nedeniyle 53 insan hayatını kaybetmiştir.

Ukrayna Hava Yolları’na Ait Uçağın Düşürülmesi

Ukrayna Hava Yolları PS752 sefer sayılı bir yolcu uçağı, İran tarafından Cruise füzesi zannedilerek düşürülmüş ve olay İran Genelkurmayı tarafından bir kaza, yanlışlık olduğu yönünde söylemleri ile ilginç bir hal almıştır. Uçağın, askeri alana yaklaşan bir tehdit gibi düşünülerek yapılan savunma, Ukrayna ile İran arasında ipleri geren bir duruma neden olmuştur.

Ülkemizde Yaşanan Çığ Felaketi

2020 yılında meydana gelen üzücü hadiselerden bir diğeri de, Van’ın Bahçeşehir ilçesinde yaşanmıştır. Şubat ayında bölgede meydana gelen çığ felaketi, kurtarma aşamasında zincirleme bir felaketi beraberinde getirmiştir. Kayıp 2 kişinin kurtarılması yönünde arama kurtarma yapan 40 kişilik ikinci kez ortaya çıkan çığ nedeniyle çığ altında kalarak hayatını kaybetmiştir.

Avustralya’da Ortaya Çıkan Orman Yangınları

Dünyamız gerçekten 2020 senesinde zor bir sınav vermiştir. Öyle ki can ve mal kayıplarının artışı, doğa olayları bu yüzyılın adeta S.O.S verdiğine dair işaretler sayılabilir. Güney Yarımküre ülkesi Avustralya, kıtaya özgü canlıları ve doğasıyla yeryüzünün ender güzellikte ülkelerinden biridir. Fakat 2020 senesi Avustralya için hiç iyi başlamadı dersek yalan olmaz. Ocak ayından itibaren başlayan orman yangınları, kontrol altına alınma güçlüğü nedeniyle dünyanın gündeminden düşmedi. 8 milyon hektarlık bir orman alanının yok olduğu bu yangında, Avustralya’da, koala, kanguru, geyik gibi pek çok türden canlı hayatını kaybetmiştir. Alevlerde 25 kişinin öldüğü ve çok sayıda insanın evlerini kaybettiği bildirilmiştir. Yangını söndürme amaçlı birçok ülkeden başta ABD, Kanada ve Avrupa’dan takviye güçler gönderilmiştir. Bu yangında 1,5 milyara yakın canlı türünün yok olduğu belirtilmektedir.

Yangın söndürmek için kullanılabilecek yöntemleri linkteki yazımızdan okuyabilirsiniz.

Kobe Bryant’ın Ölümü

NBA Basketbol liginin efsanevi oyuncularından Kobe Bryant’ın ölümü kuşkusuz dünyanın pek çok yerinde büyük yankı uyandırdı. 20 yıl Los Angeles Lakers forması altında top koşturan, kendine özgü stili ve sempatikliğiyle tanınmış olan Bryant ve ekibi, Şubat ayında Skorksy- S76B tipi helikopterle 700 metre havalandıktan sonra alçalıp, Calabasas şehrindeki bir tepeye çakılmıştır. Kendisi ve kızı Gianna ile birlikte 9 kişinin bulunduğu helikopterin enkazına ulaşılsa da kurtulan olmadığı anlaşılmıştır. Kazaya dair hava koşullarının etkili olduğu yönünde görüş ağırlıktadır. Kobe Bryant’ın ölümü spor dünyası ve hayranlarınca büyük üzüntüyle karşılanmış, cenaze töreni, hayatı ve yakın dostlarının onu anlattığı anma programı televizyonda canlı yayınlanmıştır.

Efsane 3 NBA oyuncusu hakkında yazdığımız yazımızı okumak isterseniz, linke tıklamanız yeterli!

İdlib’te Türk Askerlerine Yapılan Saldırı

Orta Doğu’nun tansiyonu yüksek bir noktası olan İdlib’te konuşlanan Türk askerlerimize yapılan saldırı da gündemi meşgul eden olaylar arasındadır. Şam yönetiminin Rusya’nın da etkisiyle yaptığı hava saldırısı, bölgeyi koruma anlamında üs tutan Türk askerlerimizi hedef almıştır. 33 askerimizin şehit olduğu bu olayın akabinde Türkiye, NATO’yu olağanüstü toplanma amacıyla çağırmıştır. Bu acı olay, ülkemizde de büyük bir üzüntü ile karşılanmış ve ölü sayısına ilişkin doğru verilerin paylaşılıp paylaşılmadığı yönünde spekülasyonlara neden olmuştur. Saldırının ardından Avrupa, bölge insanlarının göç etmesi için kapılarını açarken, Yunanistan’ın bu konuda direnişi, Türk hükümeti ile Yunan hükümeti arasında gerginliği tırmandırmıştır.

Pakistan Uçak Kazası

Airbus 320 tipi Pakistan Hava Yolları'na ait yolcu uçağı Karaçi kentinde düşmüş ve 97 kişi ölmüştür. 22 Mayıs tarihinde gerçekleşen olayda, uçağın pilotaj hatası sebebiyle düştüğü belirtilmiş, sonrasında araştırmalar derinleştirilmiş ve uçuş lisansı olmadığı tespit edilen çok sayıda pilot bu olayla birlikte görevden uzaklaştırılmıştır.

Dünyadaki en ölümcül uçak kazalarını linkteki yazımızda anlattık..

George Floyd’un Öldürülmesi

25 Mayıs tarihi, Amerika’da ırkçılığa karşı tepkilerin artmasına neden olan bir tarihtir. George Floyd isimli siyahi bir Amerikan vatandaşının beyaz bir polis memuru tarafından öldürülmesi ile başlayan gösteri ve protestoların artması, ülkede kaosu tetiklemiştir. Özellikle polis memurunun George Floyd’un boğazına diziyle bastırıp nefes almasını engelleyerek boğması, kameralara alınmış ve görüntüler tepki çekmiştir. “Nefes alamıyorum” sözleri sık sık ekranlarda ve sosyal medyada paylaşılmış olan Floyd kaldırıldığı hastanede tüm çabalara rağmen kurtarılamamıştır. Bu ırkçı olay protestocuları ve Trump yönetimini karşı karşıya getirmiştir. Şiddetin ve ırkçılığın her türlüsüne karşın yürüyüşler düzenlenmiştir.

Elazığ ve İzmir Depremleri

Elazığ Sivrice ilçesinde 6.7 şiddetinde meydana gelen deprem, yıkıcı etkisiyle Türkiye’yi sarsan olaylar arasındadır. 24 Ocak tarihinde meydana gelen deprem çevre illerde de hissedilmiştir. Ayrıca Elazığ ile birlikte Malatya’da göçükler meydana gelmiş, göçük altında kalan toplamda 41 kişi hayatını kaybetmiştir. 1466 kişinin yaralandığı belirtilen olayla ilgili Afet koordinasyon merkezi, Kızılay ve birçok sivil toplum kuruluşu devreye girmiştir. Afetzedeler ile ilgili yardım kampanyaları da hız kazanmıştır. Ülkemiz fay hatlarıyla çevrili bir deprem kuşağı üzerinde yer almakta, fay hattının tetiklediği bir başka şehrimiz İzmir de 30 Ekim günü depremle sarsılmıştır. Yunanistan’a bağlı Sisam adası civarında gerçekleşen deprem, 6.9 şiddetinde olarak saptanmıştır. 119 kişinin ölümü ve 1050 kişinin yaralanması ile Ege kıyılarında son zamanların görülen en yıkıcı depremlerinden biri yaşanmıştır.

Covid-19 Virüsünün Dünyaya Yayılması

Çin’in Wuhan kentinde ilk olarak Aralık 2019 yılında ortaya çıkan şiddetli solunum yetmezliğine neden olan Covid-19’in bu kentin hayvan pazarından insanlara bulaşan ve dünyaya yayıldığı belirtilen bir virüs olduğu tespit edilmiştir. Belirgin semptomları arasında, ateş, kronik öksürük, titreme, solunum güçlüğü, koku kaybını sayabiliriz. Spesifik semptomları için araştırmalar ve bulgular ortaya kondukça insanlarla paylaşılmaktadır. Dünya üzerinde 100 milyonu aşkın vaka, bugüne değin tespit edilmiştir. Ölü sayısının 2 milyon 167 bin civarı olduğu belirtilen bilgiler ışığında corona virüsle mücadele önem kazanmıştır. Çabuk bulaşıcı özelliği nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü aldığı kararla, 11 Mart 2020 tarihi itibariyle dünyada "Pandemi" yılı ilan etmiş ve aşı çalışmaları hız kazanmıştır. Karantina önlemleri covid testi pozitif çıkmış veya temasa uğradığı düşünülen kişiler için yapılmış bir uygulama olarak düşünülmüş, maske kullanımı pek çok ülkede zorunlu hale gelmiştir. Vaka oranlarına bakıldığında ABD başta gelmektedir. Avrupa’da İngiltere, İtalya, İspanya yine aynı şekilde vaka ve ölüm oranlarının en yüksek olduğu ülkeler arasındadır. Ülkemizde, 2,5 milyona yaklaşan vaka sayısının olduğunu, ölüm vakasının 25,344 olduğunu güncel verilerimize dayanarak söylemeliyiz. Başta İngiltere, Almanya, Rusya, Çin ve Amerika’da bazı önemli ilaç şirketleri çalışmalarını hızlandırmıştır. Pfizer/Biontech (Türk-Alman), Moderna (ABD), Sinovac (Çin), Astra Zeneca (İngiltere), Sputnik V (Rusya), firmalarının ürettiği aşıların etkisi karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Fakat son zamanların mutasyona uğramış haliyle daha bulaşıcı ve tehlikeli sanılan İngiltere’de ortaya çıkan corona virüs tipine karşın Moderna ve Pfizer’in daha etkili olacağı görüşleri yaygınlık kazanmaktadır. Pfizer-Biontech aşılarının, Biontech kurucusu Uğur Şahin ve Özlem Türeci isimli Türk bilim insanlarınca üretildiğini ve TIME dergisine kapak olmuş isimler arasına girdiklerini de belirtmek de yarar var.Sokağa çıkma kısıtlamaları, 65 yaş üstü ve 20 yaş altı gençlerin sosyal sınırını düzenleyen yasalar ile vaka sayılarının düşürülmesi ve hastanelerdeki yoğunluğun azaltılması planlanmaktadır.

Bağışıklık sistemini güçlendirmenin yollarını anlattığımız yazımıza göz atmanızı tavsiye ederiz.

ABD Başkanlık Seçimi

Geçtiğimiz senenin sonlarına doğru gerçekleşen bir önemli olay da kuşkusuz Amerika başkanlık seçimleridir. ABD Başkanı ve Cumhuriyetçi parti lideri Donald Trump ile Demokrat parti adayı Joe Biden arasında yaşanan rekabet, seçim zamanına kadar yapılan anket ve yakın tahminlerle uzun zaman gündemi meşgul etmişti. 3 Kasım 2020’de yurt genelinde başlayan oylamaların günler boyu süren sayımları neticesinde Joe Biden, önemli eyaletlerin çoğunu kazanarak, 284 delege ile birlikte Amerika’nın 59. başkanı seçildi. Joe Biden oyların yüzde 51’ini Donald Trump ise yüzde 49’unu elde etmiştir.

Türk Kadın Ritmik Jimnastik Milli Takımı Şampiyonluğu

2020’nin pek kolay geçen bir sene olmadığı konusunda hem fikiriz. Fakat yine de bizleri gülümseten umutlandıran gelişmeler de olmadı değil. Kadın ritmik jimnastik milli takımımız çember ve labut gösterisiyle Avrupa şampiyonu olmuştur. Türk milli takımımızın bu branşta kazandığı ilk başarıdır. Ukrayna’nın Kiev kentinde yapılan yarışmada, ülkemizi temsil eden kızlarımız Azra Akıncı, Nil Karabina, Eda Asar ve Duygu Doğan’ın bu başarılı milli olimpiyat komitesince bildirilmiştir.

Ay Üzerinde Su Bulunması

Dünya üzerinde yaşanan olaylar dışında bir de Dünya'mızı ilgilendiren önemli bir konu da Ay üzerinde Güneş'e bakan yönünde su bulunmasıdır. NASA tarafından uzun zamandır bu konuya dair araştırmalar sonuç vermiş, su moleküllerinin tespit edildiği görüntülerle ortaya konmuştur.

Ozon Tabakasındaki Deliğin Kapanması

Kuzey Kutbu üzerinde hızlı bir erime nedeni sayılan Ozon tabakasındaki deliğin hava sıcaklığı üzerindeki düşüşler ve değişimler neticesi kapanma durumuna gelmesi, atmosfer gözlem birimi tarafından insanlığa duyuruldu. 2020 güzel olayları arasına bu dipnotu da eklemekte yarar var.

Türkiye’nin İlk Uçan Arabası

İlk uçan arabamız olan Cezeri, sürüş testlerinin ardından yerden 10 metre yükseğe çıkabilen özelliği olan uçan araba, başarıya imza attığımız bir başka olay. Türk mühendislerin tasarladığı BAYKAR’ın geliştirdiği bu aracın başarılı testlerin ardından üretiminin hızlanacağı öngörülüyor.