Genellikle sağlıkçıların kullandığı seyrek dokunmuş ve ince tül görünümlü gazlı bez hakkında bilmediğimiz neler var? Ne işe yarar? Hangi amaçlarla kullanılır ya da faydaları nelerdir?

Neden Gazlı Bez Deniyor?

Kimi kaynaklara göre Fransızca gaze kelimesinden İngilizceye gauze şeklinde geçen kelime dilimize de gaz olarak aktarıldı. Farklı kaynaklara göre ise kelimenin kökü Filistin’in Gazze şehrinden geliyor. Şehre Gazze adı verilmesinin nedeni de büyük olasılıkla Filistin’in Orta Çağ’da dokumacılıkta gelmiş olduğu ileri düzey. İpekten dokunan ve gazzatum denilen ince bez kumaş, o dönemlerdeki ticaret yasağına rağmen Avrupa’ya ihraç edilebilmiş. Kelimenin kökeni ile ilgili diğer tez de Arapça ve Farsçada yer alan qazz kelimesidir ki o da ‘ham ipek’ anlamına gelmektedir.

Gazlı Bez Nedir?

Gazlı bez, ecza dolaplarında kesinlikle bulundurulması gereken acil yardım gereçlerinden biridir. Hidrojen, baticon, tentürdiyot ya da pamuk gibi olmazsa olmazlardandır. medikal olarak kullanılan gazlı bez, pamuklu kumaştan üretilen içeriğinde gaz bulunmayan ve mikrop öldürme işlevi bulunmayan steril bezdir. Ancak bazı türleri antiseptik madde içeren özel yapım gazlı bezlerdir.

Gazlı Bez Çeşitleri Nelerdir?

Geçmişten günümüze medikal amaçlarla kullanılan en sağlıklı ve sıhhi yardım gereçlerinden olan gazlı bezler genellikle 1. sınıf kaliteye sahip pamuk ipliğinden üretilir. Sağlık açısından zararlı olmadığı gibi hidrofil (su emici) özelliğiyle de işlevseldir.

Gazlı bezler farklı amaçlara hizmet ettiği için farklı özelliklere sahip olabilmektedir. Spanç da denilen gazlı bezler genellikle kare ya da dikdörtgen biçimde 8 ila 24 katlı aralıkları bulunan serbest lifli yapıda gereçlerdir. Dikişsizdir ve katlanarak meydana getirilir. Bu özellikteki gazlı bezler tıbbi alanda kullanılmaktadır.

Gazlı bez çeşitleri, sıvıyı çekebilen ya da kanı engelleyebilen gereçler olduğundan emici özelliği yüksek bezlerden ibarettir. Sıvıyı hızlı biçimde içine çekebilen gazlı bez ya da Spanç en çok kullanılan türlerdendir. Büyük kısmı yüksekhidrofil özelliğine sahip lifli pamuktan üretilir.

Cerrahi Spanç Nedir?

Cerrahi operasyonlarda kullanılan gazlı bez türüdür. Hidrofilize edilmiş, yüksek emici gücü bulunan, pamuk ipliğinden üretilen Cerrahi Spanç kare ve/veya dikdörtgen olarak otomatik katlama makinelerinde hazırlanır. Yaraya uygulanan cerrahi operasyon sırasında gerek hijyen gerekse doku üzerine tampon yapmak için kullanılan tıbbi sarf malzemeleri içerisinde yer alır.

Gazlı Bezin Kullanım Alanları Nelerdir?

Eski çağlarda ipekten üretilen gazlı bez giysi üretiminde kullanılıyormuş. Bugün ise yaygın olarak üretim malzemesi pamuk olup, kullanım alanı da daha çok sağlık sektörüdür. Günümüzde gaz tamponlar ve sargı bezleri gazlı bezden üretilen tıbbi gereçlerdir. Gazlı bez kullanım alanları özellikle kapalı yaralardır. Tampon uygulaması gerektiren açık ve kanamaya devam eden yaralara gazlı bez ile müdahale edilmemelidir. Ayrıca yaranın üzerinde ya da etrafında cam parçası, tahta kıymık veya başka yabancı maddeler bulunuyorsa da gazlı bez sarılmamalıdır. Aksi halde yabancı cisimlerin yaranın derinlerine gömülmesine yol açabilir. Gazlı bezin kullanım alanları şöyledir:

• Yara pansumanında
• Acil yardım gereci olarak
• Ameliyatlarda kan ve sıvıların kurulanması amacıyla
• Kanamaları geçici olarak durdurma amacıyla
• Jinekolojide sıhhi gereksinimle gazlı bez kullanılmaktadır.

Gazlı bez ayrıca ciltleme işinde de kullanılıyor. Kitap ciltlerinin sırtlarını toparlayıp bir arada durmasını sağlamak ve bu şekliyle cilt kapağına sabitlemek içingazlı bez kullanılıyor.

Sitemizden sonbaharda sağlıklı beslenme ipuçları bilgilerini inceleyebilirsiniz.

Gazlı Bez Neden ve Nasıl Kullanılır?

Temel olarak gazlı bezler deri üzerinde oluşan yara tedavisinde veya pansumanın dayanıklılığını ve etkisini artırmak amacıyla kullanılır. Cilt üzerindeyara meydana geldiğinde ve yara tedavi edileceği zaman yaranın üzerine ilaçlar ya da pansuman kremleri uygulanır. Bunların yara bölgesinde etkili olması ve uzun süre dayanması gazlı bezler sayesinde mümkün olur. Yaraya doğrudan da değdirilebildiği için uygulanan kişinin canının yanması da engellenmiş ve steril olarak tedavisi yapılmış oluyor.

Özellikle medikal yardım gereci olarak kullanılan gazlı bez kullanımı konusunda en önemli hususların başında gazlı bezin çeşidi geliyor. Sadece sağlık kurumlarında değil, ilk yardım çantalarında ve ecza dolaplarında bulunması gereken bu gerecin nasıl ve ne zaman kullanılması gerektiğinin iyi bilinmesinde yarar vardır. Yaraların tedavisinde ya da pansuman yapmak maksadıyla gazlı bez kullanımında gazlı bezin nasıl uygulanacağını bilmek önemlidir. Bunun için;

• Öncelikle ortamın ve kullanılacak malzemelerin hijyeni sağlanmış olmalıdır.
• Uygulamayı yapacak kişi ellerini yıkayarak steril eldiven takmalıdır.
• Yaraya uygun malzeme seçimi yapılır.
• Yara üzerindeki maddeler solüsyonla temizlenerek çıkartılır.
• Kullanılacak gazlı bez pens yardımıyla tutularak yara temizlenir.
• Yaraya uygun merhem sürüldükten sonra gazlı bezle kapatılır ve gerekiyorsa sarılır.

Pansuman Yapmak İçin Gazlı Bez Kullanmanın Faydaları/Avantajları Neler Olabilir?

Gazlı bezlerin kullanım kolaylığının yanı sıra ilk yardım ya da pansuman amacıyla kullanımında da avantajlı yönleri ve faydaları vardır. Şöyle ki;

• Gazlı bez kullanıma hazırdır ve pratiktir.
• Birincil ve ikincil her türlü pansuman için kullanılabilir.
• Tamamen steril ve hijyeniktir.
• Dikişsiz özelliğiyle pratik kullanım sağlar.
• Yumuşak pamuksu dokusu hastanın canını yakmaz.
• Hava alma kabiliyetiyle yaranın hızlı iyileşmesini sağlar,
• Hidrofil özelliğiyle yarayı hızlı temizler ve kanı emer,
• Yarayı dış etkenlerden korur ve mikrop kapmasını önler.

Gazlı Bez Nasıl Katlanır?

Gazlı bezi Spanç olarak hazırlamak için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:

• Gazlı bezin uzun kenarından tutularak öncelikle ortaya doğru katlanır,
• Karşı kenarı, daha önce katlanan kenarın karşısına gelecek şekilde uzun kenarından tutularak ortaya doğru katlanır,
• Daha sonra uzun kenarından tutularak tekrar orta hattan ikiye katlanır,
• Dikdörtgen şekline gelen gazlı bezin her iki tarafta ve uç kısımlarında ip parçaları içerde kalacak biçimde köşeleri üçgen biçimde içe doğru katlanır,
• Köşeleri içe alınarak, uçları katlanan köşe boyutuna denk gelecek biçimde tekrar ortaya doğru katlanır,
• İki ucu katlandıktan sonra köşe boyutunda olacak biçimde ortaya doğru ve sonra da tam orta kısımda kalacak şekilde tekrar katlanır,
• İki ucu ortada birleştirilir ve ardından gazlı bez tam olarak orta hattan ikiye katlanır. Son olarak düzeltme işlemi yapılır.

Not: 100 metre gazlı bezden 7,5x7,5 cm ebadında yaklaşık 900 tane Spanç hazırlanabilmektedir.