Yoğun hayat temposu içinde süregelen yaşam döngüsüne devam eden ve içgüdüsel olarak sorgulama yetisine sahip olan insan, yaşamını birçok açıdan ele alarak sorgulayıp kendine tatminkar cevaplar arar. Her sabah neden kalkıyoruz? Ben kimim? Ne için yaşıyorum? Günlük yaşamımızı düşündüğümüzde aslında çoğu zaman zihnimizden bu tür sorgulayıcı ifadelerin geçtiğini fark ederiz. Bu gibi sorularla aslında kendi benliğimizin gayesine ulaşmaya çalışırız. Peki sizce insanoğlu sorgulayıcı yaklaşımıyla bu soruyu cevaplayabilmiş midir? İşte tam bu noktada devreye Japonların uzun ve mutlu yaşam sırrı olarak açıkladığı ikigai felsefesi giriyor. Japonlar yaşamları boyunca bu soruyu ikigai felsefesiyle yanıtlamışlardır. Öyleyse ikigai tam olarak ne ifade eder?
Hayatımızda anlam ve mutluluğu tanımlamak için onun öğütlerini nasıl kullanabiliriz? Bu yazımızda, sizleri mutlu bir yaşama Japonların gözünden bakmaya ve yaşam amacınızı bulmaya davet ediyoruz.
Ikigai Nedir?
Uzun, dinamik, sağlıklı, verimli ve minimalist bir yaşama sahip olunan birçok yerde; bireylerin ortalama yaşam süresi 100 yılı geçebiliyor. Bu insanlar fiziki yeterlilikle sınırlanmayan, enerjik, dinamik ve mutluluk veren uğraşlarla meşguldur. Birçoğumuzun televizyonlarda gördüğü, belki de yakından tanıdığı ve “kim bilir yaşamına ne tecrübeler sığdırmıştır” dediği bu insanların ortak bir özelliği var: benliklerinin anlamını bulabilmek. Japonya’nın, Okinawa adalarında yaşayanlar insanlar da bu konuda önemli bir bilinç oluşturmuş ve aslında ikigai anlayışının kaynağı olmuşlardır.
“Her sabah uyanmama sebep olan şey.” Varlığımın nedeni...
Birçok kişi tarafından yaşam felsefesi olarak benimsenmiş, hakkında makale ve kitaplar yazılmış Ikigai; Japoncada varlık, yaşam anlamlarına gelen “iki” ve amaç, sebep kavramlarını tanımlayan “gai” kelimelerinin kombinasyonundan oluşur. Başka bir ifadeyle ikigai, “her sabah sizi uyandıran ve yaşam döngünüze devam ettiren şey” olarak tanımlanmaktadır. Amaç, tatminkar ve kuvvet veren bir yargıya sarılmak; böylece tutunulan bu gaye ile direnç sağlamak. Az stres, yaşam arzusu, minnet, tatminkarlık, az olanla yetinme... Bu gibi düşünce yapısı ve etkenler hormonlarına etki ettikçe hayatlarının değerli olduğunu hissettikleri zihinsel ve manevi gereklilikleri bulmuşlar. Bu gereklilikler, bireylerin maddi konumu ile ilişkilendirilmemiş. Yaşama Japonların gözünden bakıldığında herkesin bir Ikigaisi vardır ve birey sahip olduğu bunu keşfetmelidir ikigaiyi keşfetmelidir.
Japonlara göre her insanın parmak izi farklı olduğu gibi, sahip oldukları ikigai de kendilerine özgündür ve kişinin yaşam kimliği etrafında şekillenmektedir dolayısıyla da her bireyin yaşam amacına ilişkin bulduğu cevaplar farklıdır Ikigainin bulunmasından gerektiğinden bahsettik. Peki bir kişi kendi ikigaisini nasıl keşfedebilir? Hangi yollardan geçmelidir?
Uzun ve Mutlu Yaşam: Okinawa
Gittikçe yaş alan ve artık kendini “yaşlı” olarak nitelendiren kişilerin, “benden geçti artık” dediğini çok duymuşuzdur. Özellikle de en sık kullanılan tabir... “Elden ayaktan kesilmek.” Okinawa’da ise bu durum tamamen farklıdır. Tai-chi ve karate ile güneşi selamlayan yaşlı toplum için önemli olan kusursuz faaliyet göstermek değil, “an”da kalmaktır. Anın mutluluğunu tadarak süreci devam ettirmek...
Yaşlanınca sıklıkla zihin, önceden aşılanmış toplumsal bir manipülasyonla bahaneler üretmekte, cilt bakımı, dans, spor, iyi yapılamadığına inanılarak, kişi tarafından gücüm tükendi, şık olmaz, yakışmaz gibi koşullarla ötelenmektedir. Böylece moral çökmekte, tendonlar kısalmakta, hareketsizlik, kemiği zayıflatarak, kırık riskini arttırmaktadır.
Ayrıca Anaerkil Toplumlar adlı yazımıza göz atabilirsiniz.
Ikigainizi Keşfedin
Ikigai’nin temel yaklaşımını kavramanın en iyi yolu “Ikigai Venn Şeması”nı benimsemek.
Ikigai anlayışının açıklayıcı olan bu diyagramın sahip olduğu 4 temel soru vardır:
- “Yapmaktan gerçekten keyif aldığım şey ne?”
- “Hangi konuda başarılıyım?”
- “Dünyanın benim hangi faaliyetime ihtiyacı var?”
- “Bana para kazandırabilecek yeteneğim hangisi?”
Yaşam Amacınızı Bulun
İçinde bulunduğu zamanın karamsar olduğunu düşünen biri bile zihninde bir hedefi olduğu sürece ikigai’yi içselleştirebilir. Bunu içselleştiren yapay olmayan, anlık gelişen duyumlardır. Yaşama amacının ne olduğunu soran soruya tatminkar bir cevap verebilmek için abartılı içsel yaklaşımlara, ruhtan temel alan bir anlayışa veya çevresel bir beklentiye gerek yoktur. Bu gibi profesonel yöntemlere gerek kalmadan; kısaca Ikigai ideolojisi: “Hayattaki varlığının anlamı olan özünü keşfetmektir."
Ne yapmaktan hoşlandığınız, başarılı olduğunuz şeyi bulmanızdır. Hayaliniz, yeteneğinizdir. Sürekli bir uğraş içinde olduğunuz döngüde mutlu olmanız, minnetkarlığınız, gerekliliklere bağlı kalmaksızın gerçekten istediğiniz ve size uygun şeyleri yapmanız, bunlarla meşgul olmanız ve en önemlisi de olumsuz düşüncelere kulaklarınızı kapatmanızdır. Bu yüzdendir ki stresten, hırstan ve kindar emellerden uzak; minnetkar ve tatminkar olmayı başarabilmiş, yalnızca kendi benliğini mutlu etmeyi amaç edinmiş, yararı eylemlerinin merkezine koymuş insanlar gerçekten “uzun” ve “mutlu” yaşayan insanlardır. Önemli olan “an”ı unutmamak, onu doya doya yaşamak ve ondan faydalanmaktır. Unutmayın, zaman akar gider. Akan o zamanın arkasından iç geçirmek mi olmak istersiniz yoksa dolu dolu geçirdiğiniz o zaman dilimi akarken, yenilerini iple çekmek mi? İşte Ikigai tam olarak bu soruya verilen doğru cevap ve beraberinde çizilen yoldur.
Mutluluğa yönlendiren ikigai; umut, sevgi ve haz ile yapılacak herhangi bir şey; edinilen bir hayat amacı, içinde bulunulan anı sorgulamak, denetlemek, meşguliyet sahibi olmakla huzuru bulmaktır. Bunun aksini düşünüp bir boşluğa düştüğümüzde, bizim kendimizle bütünleştirdiğimiz bir ikigai’miz olduğunu unutmayarak, duygusal ve fiziksel bütünlük dahilinde ömrü yaşanası ve mutlu kılabilmenin hazzına sarılmaktır.
