Ödüllü Türk Yönetmenler ve Ödül Aldıkları Filmleri

Türk sinemasının Yeşilçam zamanlarından itibaren yetiştirdiği çok değerli film yönetmenleri var. Ulusal ve uluslararası festivallerde temsil edilen binlerce film bu yönetmenler sayesinde pek çok dalda ödüller kazanmıştır ve kazanmaya da devam etmektedir. Biz bu yazı içeriğimizde yönetmenlikleriyle ön plana çıkan ve uluslararası festivallerde en iyi yönetmen ödülü almış Türk yönetmenleri sizlere kısaca tanıtmak istedik. Hangi filmleriyle bu ödüle layık görüldüklerini eklemeyi de unutmadık.

Türk sinemasına emeği geçmiş bütün ustalara saygılarımızla…

1. Onur Ünlü

1973 yılı İzmit doğumlu senarist, yapımcı ve yönetmendir. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi’nde lisans ve ardından Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde yüksek lisans yapmıştır. 1993 ila 1998 yılları arasında “Ah Muhsin Ünlü” lâkabıyla şiirler yayımlamıştır. Kısa filmler ve televizyon dizileri ile film sektörüne geçiş yapmıştır. “Polis” adlı ilk sinema filmini 2006 yılında çıkarmıştır. En çok bilinen çalışmaları arasında Deli Yürek ve Leyla İle Mecnun gibi TV dizilerinin yanı sıra Kör Âşık, Beş Şehir, Sen Aydınlatırsın Geceyi ve İtirazım Var isimli sinema filmleri yer alır.

Onur Ünlü 2014 yılında, “İtirazım Var” filmiyle 33. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde en iyi yönetmen ödülünü almıştır.

2. Fatih Akın

1973, Hamburg doğumludur. Aslen Trabzon’lu ve Türk kökenli olup, Alman vatandaşıdır. Hamburg Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Görsel İletişim Bölümü'nden mezun olmuştur. Eğitimi sürerken Wüste adlı film şirketiyle çalışmaya başlayarak sinema kariyerine adım atmıştır. İlk kısa filmi olan Du bist es! (Sensin) 1995 yılında Hamburg Uluslararası Kısa Film Festivali’nde izleyici ödülü almıştır. Im Juli (Temmuz'da)  ve Gegen die Wand (Duvara Karşı) filmleri ile Türkiye’de de geniş kesimlere adını duyurmuştur. Cennetteki Çöplük, Kesik, Paramparça, Altın Eldiven isimli film çalışmaları mevcuttur.

Fatih Akın 1998 senesinde “Kısa ve Acısız” adlı filmiyle Bavyera Film Ödülleri’nde en iyi genç yönetmen ve “Yaşamın Kıyısında” filmiyle 2007 yılında yine Bavyera Film Ödülleri’nde en iyi yönetmen ödüllerini kazanmıştır.

3. Pelin Esmer

1972 doğumlu sinemacıdır. Boğaziçi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji mezunudur. Oyun adlı 2005 yapımı belgesel filmiyle Tribeca Film Festivali'nde en iyi yeni belgesel yönetmeni ödülü kazanmıştır. Ardından “11’e 10 Kala” adlı sinema filmiyle ödüller kazanmıştır. Bunların dışında bilinen başlıca çalışmaları arasında Koleksiyoncu, Gözetleme Kulesi, İşe Yarar Bir Şey ve Kraliçe Lear yer almaktadır.

Pelin Esmer “11’e 10 Kala” filmiyle 2009 yılında hem Ankara Uluslararası Film Festivali’nde hem de Avrasya Uluslararası Film Festivali’nde en iyi yönetmen ödülü kazanmıştır.

4. Serdar Akar

1964 Ankara doğumlu Türk sinema yönetmeni ve senaristtir. Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümü mezunudur. Gemide ve Laleli’de Bir Azize filmleri ile ilk yönetmenlik deneyimini yaşamıştır. Kendi çocukluğunu ve gençliğini anlattığı Dar Alanda Kısa Paslaşmalar filmiyle adını daha çok duyurmuştur. Kendi kurduğu film şirketi ile yaptığı Barda filmi çok tartışma ve sansasyon yaratmıştır. Elveda Rumeli ve Behzat Ç. adlı televizyon dizilerini yönetmiştir. Kariyeri sürecinde Orhan Oğuz, Kadir Sözen, Tunca Yönder, Mustafa Altıoklar, Erden Kıral gibi yönetmenlerin asistanlığını da yapmıştır. Hâlihazırda mezun olduğu üniversitede öğretim görevlisi olarak da çalışmaktadır.

Serdar Akar 2001 yılında “Dar Alanda Kısa Paslaşmalar” filmiyle 20. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde en iyi yönetmen ödülünü kazanmıştır.

5. Zeki Demirkubuz

1964 Isparta doğumludur. Lise eğitiminden sonra fabrika ve atölyelerde çalışmıştır. 1986 yılında Zeki Ökten’in asistanı olarak sinemaya adım atmıştır. Kariyerinin başında pek çok yönetmenin yardımcılığını ya da asistanlığını üstlenmiş; 1994 yılında ilk bağımsız ve uzun metrajlı filmi olan C Blok’u çekmiştir. Sonrasında senaryolarını da kendi kaleme aldığı bağımsız ve çok başarılı işler çıkarmaya başlamıştır. 

Zeki Demirkubuz “Yazgı” filmiyle 2002 yılında Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde; 2003’te “Bekleme Odası” filmiyle Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde; “Kader” filmiyle 2006 yılında yine Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde ve 2007 senesinde Ankara Uluslararası Film Festivali’nde en iyi yönetmen dalında ödüller kazanmıştır.

6. Derviş Zaim

1964 Kuzey Kıbrıs doğumlu Türk sinemacıdır. Boğaziçi Üniversitesi İşletme mezunudur. BK Warwick Üniversitesinde master yapmıştır. Halen İstanbul’da çeşitli üniversitelerin bünyesinde sinema ile ilgili ders vermektedir. Yurt içinde ve dışında pek çok ödül alan ilk filmi “Tabutta Rövaşata”yı 1997 senesinde çekmiştir. Birçok saygın ulusal ve uluslararası festivallerde başarı elde etmiştir. Sonraki yıllarda Filler ve Çimen, Çamur, Cenneti Beklerken, Nokta, Gölgeler ve Suretler ve Devir adlı ses getiren başarılı yapımlara yönetmen olarak imza atmıştır. Yakın zamanda Balık ve Rüya isimli iki çalışması daha vardır.

Derviş Zaim “Nokta” filmiyle 2008 yılında 27. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde “Gölgeler ve Suretler” filmiyle de 2011 yılında 22. Ankara Uluslararası Film Festivali’nde en iyi yönetmen ödüllerini kazanmıştır.

7. Semih Kaplanoğlu

1963 İzmir doğumludur. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema Televizyon Bölümü mezunudur. İlk yıllarda reklam şirketlerinde reklam metinleri yazmıştır. Süha Arın’ın asistanı olarak çeşitli belgesel filmlerde görev üstlenmiştir. 1994-1997 yılları arasında televizyonda yayımlanan Şehnaz Tango dizisi yönetmenliği ile adını duyurmuştur. İlk sinema filmi olan Herkes Kendi Evinde’nin yurt içinde ve dışındaki, festivallerde kazandığı başarılar, sonraki yıllarda da devam etmiştir. Meleğin Düşüşü, Yumurta, Süt, Bal, Buğday, Bağlılık Aslı ve Bağlılık Hasan isimli çalışmalarla ardı ardına başarılar elde etmeye devam etmiştir.

Semih Kaplanoğlu’nun en iyi yönetmen olarak ödül kazandığı filmleri ise şöyledir:

• “Herkes Kendi Evinde”-Singapur Uluslararası Film Festivali, 2002;
• “Yumurta”- Valdivia Uluslararası Film Festivali, 2007/Bangkok Dünya Film Festivali,
• 2007/Uluslararası Fajr Film Festivali, 2008;
• “Buğday” 24. Uluslararası Adana Film Festivali, 2017.

8. Yeşim Ustaoğlu

1960 Kars doğumlu film yönetmeni, senarist ve yapımcıdır. Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık mezunudur. 1994 yılında çektiği "İz" filmiyle sinemadaki ilk çıkışını yapmıştır. 1998 yılında Güneşe Yolculuk, 2003 yılında Bulutları Beklerken, 2008 yılında Pandora'nın Kutusu ve 2011 yılında Araf filmleriyle sinemadaki başarısını ortaya koymuştur.

Yeşim Ustaoğlu 2015 yılında çektiği “Tereddüt” filmiyle 2016’daki 53. Uluslararası Antalya Film Festivali’nde ve 2017 yılındaki 36. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde en iyi yönetmen ödüllerine layık görülmüştür.

9. Reha Erdem

1960, İstanbul doğumlu film yönetmeni ve senaristtir. Galatasaray Lisesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nde gördüğü eğitimlerin ardından Paris'te Sinema ve Plastik Sanatlar eğitimi almıştır. İlk uzun metrajlı sinema filminin adı “A Ay”dır. Filmleri ile ulusal ve uluslararası platformlarda pek çok dalda ödül almıştır. Başlıca sinema filmleri arasında Kaç Para Kaç, Korkuyorum Anne, Beş Vakit, Hayat Var, Kosmos, Jin, Şarkı Söyleyen Kadınlar ve Koca Dünya yer alır.

Reha Erdem “A Ay” filmiyle, Nantes Film Festivali’nde (1988) ve “Korkuyorum Anne” filmiyle, 2005 senesinde, 16. Ankara Uluslararası Film Festivali’nde en iyi yönetmen ödülleri almıştır.

10. Nuri Bilge Ceylan

1959 Çanakkale doğumlu Nuri Bilge Ceylan Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği mezunudur. Eğitimi sırasında doğa sporlarıyla ve fotoğrafçılıkla ilgilenmiştir. Ardından Mimar Sinan Üniversitesi’nde 2 yıl sinema eğitimi almıştır. İlk profesyonel yönetmenlik deneyimini Koza adlı kısa filmle yapmış ve film Cannes Film Festivalinde yarışmıştır. Kasaba, Mayıs Sıkıntısı, Uzak, İklimler, Üç Maymun, Kış Uykusu gibi uluslararası alanda ses getirmiş ve pek çok dalda ödül almış filmlere yönetmen olarak imza atmıştır. Son olarak 2018 yılında, ilk kez 71. Cannes Film Festivalinde gösterime giren Ahlat Ağacı adlı filmiyle, 91. Akademi Ödülleri'nde Yabancı Dilde En İyi Film Ödülü kategorisinde yarışmak üzere Türkiye'nin aday adayı olarak gösterilmiştir.

Nuri Bilge Ceylan 2001 yılında “Mayıs Sıkıntısı” filmiyle **Buenos Aires Uluslararası Film Festivali’nde; 2003 yılında “Uzak” filmiyle 22. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde ve 2004 yılında Mexico City Film Festivali’nde; 2008 yılında “Üç Maymun” filmiyle sırasıyla 61. Cannes Film Festivali, Osian's Cinefan Film Festivali ve Asia Pasific Screen Awards’da; son olarak “Bir Zamanlar Anadolu'da” filmiyle 2011 yılında yine Asia Pasific Screen Awards’da en iyi yönetmen ödüllerini kazanmıştır.

11. Handan İpekçi

1956, Ankara doğumlu olan sinemacı, Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu, Radyo Televizyon bölümü mezunudur. Yardımcı yönetmenlik, senaryo yazarlığı, yapımcılık görevleriyle pek çok sinema filminde imzası bulunan İpekçi’nin yönetmenlik kariyerinde adı ilk kes Ayaşlı ve Kiracıları (1989) isimli Tv dizisinde duyulmuştur.  Ardından Babam Askerde, Büyük Adam Küçük Aşk, Saklı Yüzler ve Çınar Ağacı filmlerine yönetmen olarak imza atmıştır. Çınar ağacı filmi gösterime girdiği 2011 yılında, en çok hasılat getiren filmler arasında ilk sıralarda yer almıştır. Başarılı sinemacı çalışmalarıyla ulusal ve uluslararası platformlarda düzenlenen çeşitli film festivallerinde başarılı olmuş ve ödüle layık görülmüştür.

Handan İpekçi, “Babam Askerde” isimli ilk filmiyle7. Ankara Uluslararası Film Festivali’nde, 1995 senesinde umut veren yeni yönetmen ödülünü kazanmıştır.

Ayrıca Geçmişte Türk Kültürü Özellikleri ve Gelenekleri adlı yazımızı da inceleyebilirsiniz.

12. Zeki Ökten

1941-2009 yılları arasında yaşamış olan Türk sinemasının duayen yönetmenlerindendir. Sinemaya ilk adımını Acı Zeytin adlı filmde yönetmen yardımcılığı yaparak atmıştır. Lütfi akada, Memduh Ün, Halit Refiğ ve Atıf Yılmaz gibi üstatlarla uzun yıllar yönetmen yardımcısı olarak çalışmıştır. İlk bağımsız filmi 1963 yılında çektiği Ölüm Pazarı’dır. Yönetmenlik kariyeri boyunca 40’a yakın film çekmiştir.

Zeki Ökten 1978 yılında “Sürü” filmiyle Londra Film Festivali,  Sutherland Trophy, ödülü ile en iyi yönetmen unvanını elde etmiştir.