Çocukları için fiziksel veya sosyal faaliyetler seçmek, günümüzde anne babaların en fazla önem verdiği konuların başındadır. Uzmanlara göre spor, çocuğun hem psikolojik hem fizyolojik gelişimi açısından büyük önem taşır. Küçüklüğünden itibaren spor alışkanlığı kazanan çocukların spor yapmayanlara oranla daha güçlü, zinde ve sağlıklı oldukları kesindir. Üstelik, fazla enerjilerini pozitif yönde harcadıkları için özgüvenleri ve çevreyle uyumları daha yüksek olur. Derslerine ve sosyal hayatlarına daha kolay uyum sağlarlar. İletişim becerileri yüksek olur, özellikle takım sporlarıyla ilgilenen çocukların grup çalışmalarında daha fazla başarılı olduğu görülür. Dolayısıyla çocuk hangi spor dalıyla ilgilenirse ilgilensin bu onu eğitim hayatında da başarıya götürecektir.  

Küçük yaşlarda spora başlamanın ise pek çok faydası vardır. Çocuklar spor sayesinde sabırlı olabilmeli öğrenir. Takım sporlarında paylaşmanın ne kadar önemli olduğunun farkına varır. Spor sağlıklı kemik ve kas oluşumunu desteklemenin yanı sıra hayatı daha disiplinli kılar. Haliyle bu disiplin okul başarısını da getirir çünkü ödevler planlı şekilde yapılır, yemek ve uyku saatlerine dikkat edilir, hayatı düzene oturur. ‘Doğru zamanlamanın’ ne olduğu anlaşılır ve işlerin son dakikaya bırakılması alışkanlığından uzak durulur. Öte yandan, hayatta kazanmanın yanında kaybetmenin de olduğunu kavrarlar. Zorluklarla baş etmek ve pes etmemek, sporun en iyi öğretilerindendir. 

Ayrıca Çocuk Gelişimde Etkili Spor Branşları adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Peki Yapılacak Spor Nasıl Belirlenmeli?

Uzmanlara göre farklı yaş gruplarına göre farklı spor dalları tercih edilmelidir. Fakat çok küçük yaştaki çocuklar (2-3 yaş) için zıplamak, koşmak gibi temel hareketlerin yapılabilmesi yeterlidir, yani bu yaş çocuklar için ebeveynlerle birlikte oyunlar oynamak ya da parka gitmek gibi aktiviteler faydalı olacaktır. Öte yandan yüzme de çocuklar için bu yaşlardan itibaren epey faydalıdır. Çocuklar ebeveynlerinin ya da eğitmenlerin kontrolünde yüzme aktivitesini gerçekleştirebilir. Özetle, 2-3 yaş dönemlerinde çocukların oyun oynamak gibi basit ve günlük aktivitelerle enerjisini atması yeterlidir.

Bu süreçte, hatta 3-5 yaş dönemi dahil olmak üzere, unutulmaması gereken en önemli şey bu aktivitelerde amacın çocuğun başarılı olmasından ziyade spordan ya da oyunlardan zevk alabilmesi, sporu sevebilmesidir. Dolayısıyla, çocukları zorlamamak için kemiklere ve eklemlere ağırlıklarının bindiği sporlara erken yaşta başlamamaları ve travmaya sebep olabilecek yüklenmelerden kaçınmaları faydalı olacaktır. Çocuk yogası veya anne bebek yogası da seçenek olarak bu dönemlerde düşünülebilir çünkü yoga çocukların bedensel gelişimlerinin yanı sıra ruhsal gelişimlerini de destekler. Çocuğun daha esnek beden yapısına sahip olmasını sağlamaya ve bağışıklık sistemini geliştirmeye yardımcı olur.

Oyun Matları ve Halıları Sporu Sevdirmede Destekçi Olabilir

Çocuklar için sadece okul, kreş veya spor kulübündeki oyunlar değil aynı zamanda evlerdeki oyunlar da önemlidir. Çocuklar ayaklandıktan sonra kısa süre içinde yürür, hemen sonra koşar, oynar ve çok çok az yorulurlar. Çocukların bu bitmek bilmeyen enerjisini doğru şekilde değerlendirmek anne babaların hem en temel görevlerindendir hem de kendilerinin de rahat vakit geçirmesinin yoludur. Üstelik çocuk enerjisini düzgün atamazsa bu fazla enerji vurma, kırma gibi şiddet içeren eylemlere dönüşebilir. Bu enerjilerin yönlendirmesinde ise spor en basit yoldur, tabii evdeki oyunlar da…

Özellikle çok küçük yaşlarda oyun halıları ve matları aracılığıyla pek çok spor faaliyetlini evde gerçekleştirmek mümkün olur. Bu oyun halılarını ve matlarını çocuk ürünleri satan tüm mağazalar başta olmak üzere artık süpermarketlerde bile bulmak mümkündür. Piyasada bulunan oyun halıları yapboz şeklinde, üzeri sayılı olmasıyla zekâ gelişimine de katkı sağlamaktadır.

4-7 Yaş Dönemine Yönelik Sporlar

Çocuklar, 4-6 yaş aralığında ip atlayabilir, dans edebilir, hafif topları yakalayarak fırlatmayı öğrenebilir veya iki ya da arkada ek tekerleri olan bisikletleri kullanabilir durumda olur. 6-7 yaşlarından sonra ise çocuklarda motor beceriler artar. Bu yaş grubuna geldiklerinde kendilerine daha çok güven duymaya başlarlar. Uzmanlara göre 6-7 yaş dönemi takım sporlarına başlamak için en elverişli zamandır. Yüksek yerlere tırmanmak gibi güç gerektiren faaliyetler de bu dönemde yapıldığında kalp ve kas sağlığını olumlu yönde etkiler.

Çocuklar Jimnastik, Yüzme ve Tenise Ne Zaman Başlayabilir?

Jimnastik, futbol, yüzme, basketbol, hentbol, voleybol, tenis, bisiklet, yüzme gibi sporların veya bunların bileşimini içeren sporların temel eğitimine başlamak için tavsiye edilen yaş aralığı 7-11’dir. Ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken şey çocuğun gideceği spor kulübünün iyi seçilmesidir çünkü eğer çocuk sadece futbol oynanan kulübe yazıldıysa, burada yalnızca futbol öğrenecektir. Oysaki çocuk öncelikle tüm toplu sporların bulunduğu oyunları oynamalı, eş-göz ve hareket koordinasyonunun gelişimi sağlanmalıdır.

Güreş, kürek ve atletizm gibi spor dalları için ise 10 yaş ve sonrası dönem önerilmektedir. Boks, tekvando, karate gibi daha çok güç üzerine odaklı sporları ise ilerleyen yaşlarda tercih edilmelidir. Uzmanlar bu gibi güç gerektiren sporlara daha erken yaşlarda başlanabilse de direkt olarak bu sporlara değil, bunların alt yapısını oluşturabilecek esneklik, denge ve koordinasyonu geliştiren temel hareketleri barındıran antrenmanları önermektedir.

Futbol İçin En Uygun Yaş: 9-11 Yaş Dönemi

Pek çok uzman, çocuklar için 9-11 yaş aralığından önce futbola başlamanın uygun olmadığını düşünmektedir. 8-9 yaşlarında teknik beceriler öğrenilebileceğini ancak takım oyunlarına başlamanın yaşının 10-12 olması gerektiğini söylemektedir. Benzer şekilde, basketbol için de önerilen yaş dönemi 10-12’dir. Ayrıca takımlarıyla beraber karşılaşmalara çıkma yaşının da 11-12 olması gerektiğini öne sürerler.

Yüzme ise en erken dönemler için tavsiye edilen spor alanlarındandır. Daha küçük yaşlarda denizle veya havuzla tanışabilen çocuklar 5-6 yaş döneminde bu faaliyeti spor olarak düzenli şekilde yapmaya başlayabilir. Jimnastik de bu açıdan yüzme gibi olan sporlardandır. Daha erken dönemlerde oyunlar aracılığıyla sevdirilebilen jimnastik sporu 5-6 yaş aralığında düzenli spor olarak tercih edilebilir. Yarışmalara katılmak için tavsiye edilen yaş ise takım oyunlarının maçlara çıkma yaşı gibi 11-12 olmalıdır.

Peki Çocuğumun Hangi Spor Dalına Yatkın Olduğunu Nasıl Anlayabilirim?

Öncelikle dikkat edilmesi gereken husus genetik yapıdır. Anne-babanın boyu uzunsa, çocuğun da uzun boylu olabileceği öngörülebilir ve örneğin çocuk basketbol gibi sporlara yönlendirilebilir. Çocuk çok hareketliyse ve vücudu normalden daha esnekse jimnastik; suda vakit geçirmeyi seviyorsa yüzme tercih edilebilir.

Eğitmenler ve konuda uzman kişiler de çocukların becerilerine, dayanıklılığına ve esnekliğine bakarak onları yönlendirebilir. Öte yandan burada dikkat çekecek diğer bilgi de şudur: boy uzamasında ya da uzunluğunda en önemli kıstas genetik yapı olsa da çocuğun yaptığı spor, büyüme kıkırdakları etrafında bulunan kasların yapışma yerlerinin uyarılmasına neden olur, yani aslında büyüme kıkırdakları dolaylı yoldan etkilenir. Özellikle bu kasların gerilimine yol açan basketbol, yüzme, voleybol ve jimnastik gibi sporlar boy uzamasını uyarır ve aktive eder. Özetle, atlamayı veya sıçramayı gerektiren spor dalları, yani kaslar üzerinde gerilme stresi yaratabilen dallar, boy uzamasını büyük oranda tetikler. 

Ayrıca En Çok Kalori Yaktıran Spor Branşları ve Egzersizler adlı yazımıza göz atabilirsiniz.

Dikkat Edilmesi Gereken Son Nokta: Çocuğunuzu Zorlamak Yerine Motive Etmeye Çalışın

Hiç kimsenin hiçbir şeyi zorla yapmayacağı asla unutulmamalıdır, bu çocuğunuz olsa bile… Çocuğun yaptığı sporu sevmesi bu süreçte en önemli konudur. Spor yapmak sadece çocuklar için değil, her yaş için önerilen aktivitelerden olsa da çocuğun profesyonel şekilde spor kariyerine devam edip etmeyeceği eğitmenleriyle beraber karar verilmesi gereken noktalardandır. Öte yandan, basketbol, futbol veya güreş gibi rakiple temas gerektiren spor dallarında, çocuğun yaşından ziyade yetenekleri ve fiziksel yapıları da dikkate alınmalıdır çünkü 5-6 aylık zaman dilimleri bile bu noktada önemli olabilir. Bu gibi kıstaslar dikkate alınmadığında, çocuk belki de çok severek yapacağı spor dalından soğuyabilir, motivasyonu düşebilir, dolayısıyla kendine olan güveni sarsılabilir.

Yapılması gereken şey, çocuğun hoşlandığı spor alanına yönlendirilmesi, anne ve babanın onu bu doğrultuda motive etmesi ve sabırlı davranmasıdır, hatta bu süreçte çocuklarına sabırlı davranmayı da öğretebilirler. Öğretmenlerle, spor hocaları ya da antrenörlerle iyi ilişkiler geliştirmek veya istenmeyen sakatlıkların önüne geçmek için kurallara uymanın önemini anlamak ve anlatmak da dikkat edilmesi gereken konular arasındadır.