Son zamanlarda çoğu yerde karşınıza çıkan NFT’nin ne olduğunu merak ediyor olabilirsiniz. Esasında NFT için kripto paraların ve blok zincirinin yükselişini izleyen teknolojidir diyebiliriz. Günümüzde teknoloji artık hepimizin gündelik hayatının parçası olmuş durumda, günlerimiz çoğunlukla ekran karşısında geçiyor. İşimizin ve eğitimimizin yanı sıra çoğumuz sosyal medya platformlarında da vakit harcıyoruz. Neredeyse her gün yaptığımız paylaşımlarda bize ait olan içeriklerin yanında bize ait olmayan fotoğraf, video ve yazıları da paylaşabiliyoruz. Peki bu içeriklerin aslında kim tarafından yaratıldığını, yani kaynağını biliyor muyuz? İşte NFT teknolojisi bize kısaca bunun cevabını veriyor. Yani aslında NFT özellikle sanat eserlerinin yüksek fiyatlardan satışını dijitale taşır. Tabii bu kadarla kalmaz, konu aslında çok daha karmaşıktır. İşte bu sebeple sizler için NFT nedir, NFT ne işe yarar ve NFT nasıl yapılır sorularının cevaplarını araştırdık…

NFT Nedir?

Açılımı ‘’non-fungible token’’, yani değiştirilemez para-çip olan NFT Ethereum blok zincirinin parçasıdır. NFT nedir sorusuna en genel tabirle verilebilecek cevap dijital eserlere sahip olmak adına düzenlenen sertifikadır. NFT alışverişleri ise blok zinciri teknolojisi aracılığıyla kayda alınır. Blok zincirler barındırdıkları verilerin değiştirilemeyeceği biçimde şifrelenir. Dolayısıyla bu dijital varlıklar kopyalanamaz ya da silinemezler. Hatta benzer varlıklarla da eşitlenemezler. Zira her NFT kendine hastır, benzersizdir.

NFT’nin en büyük avantajının ilgili dijital varlığın veya sanat eserinin piyasa değerini ve mülkiyetini takip edebiliyor olmaktır. Aslında bu teknoloji dijitalde çalışan sanatçılar için çok önemlidir çünkü sanatçı eserini NFT üzerinden sattığında bu, eseri el değiştirdiğinde satıştan komisyon alabileceği anlamına gelir. Üstelik alıcı ve sanatçı arasındaki aracılara gerek kalmaz.

NFT Nasıl Ortaya Çıktı?

NFT’lerin ortaya çıkışı hakkında tartışmalar hala sürse de var olan ilk NFT’lerin blok zincirindeki renkli madeni paralar olduğu tahmin edilir. 2012’de girişimci Yoni Assia tarafından yayınlanan makale, renkli madeni paraların NFT için temel oluşturduğuna değinir. Bununla beraber sektörde kabul edilen ortak fikre göre American Studio Larva Lab 2017’de Ethereum üstünden Crypto Punks adlı ilk NFT eserini piyasaya sürdüğünde NFT hikayesi başlamıştır. Hatta Matt Hall ve John Watkinson adlı iki girişimci tarafından yönetilen bu şirket yine aynı dönemde kısa zamanda viral olan Crypto Kitties adlı diğer projesini yayınlamıştır. Yaygın bilgiye göre bu proje 12,5 milyon $ değerinde yatırım almıştır.

NFT Nasıl Popüler Oldu?

Günümüzde çoğunlukla ERC-721’e dayalı Ethereum token olarak tanınan NFT’lerin sıralayacağımız bazı özellikleri bu teknolojinin kısa zamanda nasıl popüler olduğunun cevabını verecektir diye düşünüyoruz:

• NFT ile alakalı bütün veriler blok zincirinde güvenli biçimde korunur. Dolayısıyla bu, hangi şartlar altında olursa olsun tokenların kopyalanamayacağı ya da yok edilemeyeceğini garanti eder.
• NFT geliştiricileri tarafından sonsuz sayıda token üretilebilmektedir. Tabii değerlerini sabit tutmak adına bilinçli olarak sınırlı üretim yaparlar.
• NFT’ler tamamıyla bölünmezdir. Yani bitcoin benzeri daha küçük değerlere bölünemezler.
• Blok zincirinin işleyiş özellikleri sayesinde, NFT’lerin mülkiyet sıralaması kolaylıkla ilk sahiplerine dek takip edilebilir. Haliyle üçüncü tarafın doğrulama ihtiyacının cevap bulmaması söz konusu değildir.
• Kripto sanatçısı Beeple tarafından Christie’s’de müzayedeye sunulan Everydays: The First 5000 Days bugüne kadar yapılan en yüksek değerli NFT satışı unvanını korumaktadır. Beeple’ın 5000 parçasından oluşan derleme 69,4 milyon dolara satılmıştır.
• Bununla beraber teknoloji sektöründen ve ünlüler arasından popüler kişilerin NFT’lere gösterdiği ilgi ve talep teknolojiyi kısa zamanda trend haline getirmiştir. Popüler NFT örneklerinden 2,9 milyon dolara satılan Jack Dorsey’nin ilk tweeti ya da satışa sunulan Elon Musk’ın sosyal medya üzerinden paylaştığı şarkı gibi gelişmeler sayesinde NFT ana akım medyada yerini almıştır.
• Ülkemizde de hem sektöründen hem de sanat dünyasından kişiler konuyla ilgi göstermiştir. Örneğin NFT anlamında ilk girişim ve satışlar sanatçı Tarık Tolunay, ünlü reklamcı Alemşah Öztürk ve oyuncu Bensu Soral’dan gelmiştir. Hatta Saba Tümer meşhur kahkahasını NFT üzerinde satışa sunmuştur. Dolayısıyla NFT magazin gündeminin bile konusu olmuştur.

NFT Ne İşe Yarar?

Her geçen gün farklı sektörlerde kullanımına başlansa da NFT teknolojisinin günümüzde en fazla dijital sanat eserlerinin üretimi ve satışında kullanıldığını söyleyebiliriz. Böylece NFT ne işe yarar sorusuna cevap olarak çoğunlukla modern zamanların koleksiyonlarına vesile olduğu kabul edilebilir. Ayrıca bu tarzın konvansiyonel sanat koleksiyonculuğundan çok daha güvenilir olması, NFT pazarının milyonlarca dolarlık hale gelmesinin arkasındaki ana motivasyondur. Bu güvenilirliği açıklığa kavuşturmak için şu örnek verilebilir: Mona Lisa’nın tüm dünyada yüzlerce, belki binlerce kopyası vardır. Ancak orijinal eser bir tanedir. NFT bu kopyalanmayı imkansız hale getirir çünkü kodlama metoduyla oluşturulan dijital imza söz konusudur. NFT orijinal eserin mülkiyetinin belirlenmesini sağladığı için koleksiyonerliği daha güvenilir ve daha ileri aşamalara taşır.

Öte yandan sanatçılar açısından düşünüldüğünde, sanat eserlerinin galeri ya da müzayede evleri gibi yerlere gerek kalmadan dijital olarak doğrudan küresel alıcı kitlesine sunulabilmesi satıştan daha fazla kar edilmesi anlamına gelir. Üstelik eserin telif hakkı dijital sanat eserine programlanabilir; yani sanatçı eseri her satıldığında para kazanmaya devam eder.

NFT art teknolojisi Türk dijital sanatçılarında gündemindedir çünkü bütün dünyaya ulaşmak için olağanüstü fırsattır. Ülkemizde dikkate değer örnekler arasında Sotheby’s’in düzenlediği açık artırmada dijital sanatçı Refik Anadol’un Machine Hallucinations isimli NFT koleksiyonun 5,1 milyon dolara satılması gösterilebilir.

Dünyada ise NFT kullanım amacı dijital koleksiyonerliği aşmıştır. Örneğin son zamanlarda Taco Bell gibi dünyaca ünlü markalar kar amacı olmadan düzenlenen yardım faaliyetlerindeki bağışlar için kendiNFT art varlıklarını oluştururlar. Neredeyse dakikalar içinde tükenen bu dijital varlıklar için rekor teklifler yapılır. Diğer yandan Twitter da 2021’in haziran ayında kendi NFT koleksiyonunu hazırladığını ilan etmiştir. Kısaca uluslararası alanda NFT coin anlayışı gelişmeye devam etmektedir.

NFT Nasıl Yapılır?

Öncelikle herkesin NFT oluşturabileceğini söylemekle başlayalım. Üstelik bunun için kripto sektörü ile ilgili kapsamlı bilgilere ihtiyaç yoktur. NFT yapmak isteyen kişinin ilk olarak NFT’lerini hangi blok zincirde yayınlamak istediğine karar vermesi gerekir. Daha önce de belirttiğimiz gibi Ethereum günümüzde bu anlamda lider olsa da tüm blok zincirlerinin kendilerine ait standartları, uygun cüzdan hizmetleri ve pazar yerleri mevcuttur. Yani Binance Akıllı Zincir’de oluşturulan eseri satmak, sadece Binance Akıllı Zincir varlıklarını destekleyen platformlarda mümkündür. Dolayısıyla Binance Akıllı Zincir üzerinde üretilen eser Ethereum tabanlı NFT pazarı OpenSea’de satılamaz.

Tüm bu detaylara karar verdikten sonra oturum açarak ilgili dosyayı sisteme yüklemek gerekmektedir. Yükleme yaparken dijital varlığın herhangi bir kopyası var mı veya başka koleksiyona ait mi diye sorgulanacaktır. İlgili adımlar geçilip eser NFT’ye dönüştükten sonra son olarak açıklama ve fiyatlandırma oluşturulmalıdır. NFT nasıl yapılır sorusunun cevabı aslında bu kadar basittir.

NFT Nasıl Alınır?

NFT satın almak için öncelikle düşünülmesi gereken temel noktalar vardır. Örneğin satın almanın gerçekleştirileceği platform, bu platforma uygun cüzdan, satışın tamamlanması için cüzdanın hangi kripto para ile finanse edileceği gibi detaylar bulunur. Ne almak istendiğine bağlı olarak satın almanın gerçekleşeceği platform seçilebilir. Son dönemde en popüler platformlar arasında SuperRare, OpenSea, Rarible veya VIV3 sayılabilir. Öte yandan fazla talep sebebiyle çoğu NFT eserinin satışı genel olarak serbest bırakılır. Böylelikle satın almayı isteyen kişilerin talep oluşturma hızı artıyor. Haliyle ciddi olarak NFT almayı düşünüyorsanız cüzdanınızı önceden hazır hale getirmenizde fayda vardır.