Bilindiği gibi bireyin belirli durumlarda veya belirli objelere, belirli canlılara karşı yaşadığı; baskın olarak ortaya çıkan, kaygı yaratan; sıra dışı biçimde hatta hastalık derecesinde yaşadığı çok güçlü korku haline fobi denir.

Uçağa binme, asansöre binme, kapalı alanda kalma, yaralanma, düşme, yükseklik gibi farklı türlerde pek çok fobi bulunur. Bunların dışında ise en yaygın olarak görülen fobi türü hayvanlarla ilgili yaşanabilen türleridir.

Biz bu yazımızda Araknofobinin ne olduğunu, belirtilerini, nedenlerini ve tedavi yollarını sizin için araştırdık.

Araknofobi Nedir?

Araknofobi yani Türkçe çevirisiyle “örümcek korkusu”; hayvanlardan korkmanın (zoofobi) çeşitlerinden ancak kendine has özellikleri bulunan korku türlerindendir. Araknofobi rahatsızlığına sahip kişiler örümceklere karşı mantıksız, düzensiz, panik boyutunda hatta kendilerine zarar verebilecek düzeyde tepkiler verebilmektedirler. Aşırı korku hali ve panik atak yaşayabilirler.

Araknofobi bireysel açıdan farklılıklar gösterebilir. Örümceğin ne olduğunu bilen ile bilemeyen kişilerin verecekleri tepkiler aynı olmayacaktır. Ya da inanışlar verilen tepkide belirleyici olabilir. Söz gelimi Müslümanlar için örümceğin kutsal değeri bulunması örümceğe karşı sevecen yaklaşım doğurabilirken bazıları içinse adını duymak bile tüyler ürpertici olabilir. Tabi sözünü etmekle karşılaşmak da farklı davranış tepkileri doğurabilir, doğurmaya da bilir. Netice olarak verilen tepki örümcekle hangi koşulda ve hangi biçimde karşılaşıldığı ile değişebilecektir.

İnsanların fobileri hakkında yapılan araştırmalar fobilerin çoğunun doğuştan getirilmediğini sonradan edinildiğini ortaya koymuştur. Örümcek korkusu özelinde duruma bakıldığında doğada zehirli ve öldürücü örümceklerin varlığı da gerçektir. Doğaldır ki bu olasılık, yani kişinin karşılaştığı örümceğin zehirli olması olasılığı da kişin vereceği tepkide etkili olabilir. Çünkü hayatı tehdit eden unsur söz konusudur.

Bunun dışında, doğada değil de söz gelimi evde de örümcekle karşılaşılabilir. Çok sık örümcek görmeyen veya hiç görmeyen biri evde temizlik yaparken örümcek gördüğünde dehşete kapılabilir hatta evde olmak veya eve dönmek hususunda ciddi çekinceler hissedebilir.

Eğer birey örümcek gördüğü zaman bunu olağan kabul edemiyorsa, tiksinti ya da rahatsız olmanın ötesinde korku ve/veya kaygı yaşıyorsa; çığlık çığlığa o ortamdan uzaklaşmaya çalışıyorsa araknofobisi olması olasılığı yüksek demektir.

Ayrıca Dünyanın En Korkunç Yerleri: Ürperten Yapılarıyla 10 Şehir adlı yazımıza göz atabilirsiniz!

Araknofobinin Nedenleri Neler Olabilir?

Fobi düzeyindeki kimi korkular geçmişte yaşanan olumsuz deneyimlerden kaynaklıdır. Bazen de genetik anksiyete bozuklukları ile bağlantılıdır. Bireyin anksiyete bozukluğunun bulunması Araknofobi geliştirme riskini arttırabilir.

Dünyaya gelen çocuk gelişim süreci içerisinde anne-babayı ve onların davranış biçimlerin, kalıplarını kendine model alır. Onları taklit ederek dünyaya ayak uydurur. Anne ya da babada yahut her ikisinde bu tür korku davranışları varsa, bu davranış kalıbı büyük ihtimalle çocuğa da yansır. Anne-babası örümcekten korkan ve paniğe kapılan çocuk da örümcek gördüğünde ya da örümceğe maruz kaldığında onlarla aynı tepkiyi verir. Çünkü bazı korku türleri öğrenilen korkulardır.

Uzmanlara göre Araknofobi gibi fobiler 10’lu yaşlardan önce meydana çıkar. Ancak yaşamın daha sonraki yılarında da fobi geliştirildiği belirtilmektedir.

Doğada var olan bazı örümcek türleri az önce de belirttiğimiz gibi zehirli olabilmektedir. Dış ortamda, doğada örümcekle karşılaşılması halinde, kişi eğer bu bilgiye sahipse savunma mekanizması devreye girebilir ve örümceğe karşı reaksiyon geliştirebilir.

Araknofobisi Olmak Nelere Yol Açabilir?

• Konsantrasyon bozukluğu yaşayabilir.
• Ev temizliği yaparken bile tedirgin olabilir hatta korkabilir.
• Yeşil alanlarda gezmek, piknik yapmak ya da doğa yürüyüşüne çıkmak cazip olmaktan çıkabilir.
• Her an örümcek görme ya da örümceğe maruz kalma fikri kişiyi haddinden fazla huzursuz edebilir.
• Kişi kendisini pek çok ortamdan soyutlar, sosyal aktivitelere katılmaktan çekinir.
• Örümcek ağı gördüğünde dahi panik yaşayabilir.
• Örümcek gördüğü ortamdan çığlık çığlığa bağırarak kaçma davranışı gösterebilir.
• Bazen de örümcek karşısında olduğu yerde donup kalabilir.

Araknofobinin Belirtileri Nelerdir?

Kişini fobisine ilişkin belirtiler en çok, korkulan durumla karşı karşıya gelinmesi halinde kendini gösterir. Daha önce hiç örümcek görmemiş birisi örümcek görene kadar fobi belirtisi göstermeyebilir. Örümcekleri düşünmek ya da resimlerini görmek de örümcek fobisinin ortaya çıkmasına yol açabilir.

Uzmanlara göre Araknofobinin fiziksel belirtileri ise şöyledir:

• Çarpıntı
• Yüzde kızarma ve şişlik
• Yüzde kaşınma hissi
• Yüzde yanma hissi
• Titreme
• Terleme
• Nefes darlığı
• Bulanık görme
• Ağız kuruluğu
• Yutkunma güçlüğü
• Mide bulantısı
• Bilinç kaybı
• Tansiyon düşmesi
• Bayılma

Araknofobi Nasıl Tedavi Edilir?

Her tür fobi, tedavi edilmesi gereken psikolojik rahatsızlıktır. Zira fobi bireyin yaşamını olumsuz etkiler ve kısıtlanmasına yol açar. Tedavide amaç hastalık belirtilerini azaltarak yavaş yavaş hastalığı sonlandırmaktır. Tedavi yapılabilmesi için her şeyden önce kişinin yaşadığı korkuların psikolojik sorun olduğunu görerek kabul etmesi ve çözümü için de alanında uzman doktorlardan danışmanlık alması gerekmektedir.

Uzman doktorun ilk işi şikâyete dayalı olarak, bu durumun tanısını koymak olacaktır. Uzman doktor, kişinin Araknofobisinin nasıl geliştiğini, neden ortaya çıkmış olabileceğini araştırır.

Sonraki aşamada bireyi korkusuyla yüzleştirmek suretiyle yaşadığı belirtileri ve verdiği tepkileri gözlemler ve tedavi yöntemini belirleyerek tedaviye başlar. Tedavi sürecinde kişi uzman doktor gözetiminde korkusu ile yüzleştirilir. Bunu yaparken gereken önlemler alınır ve kişinin aşırı tepki vermesine ya da aşırı korkmasına yol açacak yöntemler kullanılmaz.

Araknofobisi olan kişiyi korkusuyla yüzleştirmek, eline örümcek vermek anlamında değildir. Seansta ortaya konan davranışların nedenleri ve sonuçları analiz edilerek kişinin bu korkuyu neden yaşadığı ya da bu korkuyu neden beslediği görüşülür.

Daha sonraki aşamalarda örümcek görselleri kullanılarak ve adım adım ilerleyerek kaygı düzeyi düşürülmeye çalışılır.

Terapi seansları ilaç tedavisiyle desteklenir. Kişin gevşemesi ve rahat hissetmesi bakımından ilaç tedavisi önemlidir. Terapi seansları sırasında da kişin sakinleşmesini sağlar. Görseller bu aşamada kullanılarak kişi korkusuyla yüzleştirilir.

Tedavi süreci danışan ile doktor arasında kurulacak işbirliği ile ve düzenli seanslarla tamamlanır ve bireyde iyileşme görülmesi beklenir.

Ayrıca En İyi Korku Dizileri - IMDb Puanı Yüksek 8 Korku Dizisi adlı yazımızı inceleyin!

Alternatif Öneriler

Kişinin korkularının üstesinden gelmesi için korktuğu şeyle yüzleşmesi gerekiyorsa bu korkuya yol açan durumla dolaylı olarak temas etmek de alternatif iyileşme sağlayabilir. Araknofobi rahatsızlığının tedavi sürecine katkı sağlaması bakımından; söz gelimi “Örümcek Adam” (Spider Man) filmini izlemek örümceklere karşı hissedilen negatif tepkileri kontrol etmeye yardımcı olabilir.

Sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, yaşam tarzını iyileştirmek, her konuda olduğu gibi kaygı düzeyini aşağı çekmede fobi belirtilerini azaltmada katkı sağlayabilir.

Kahve, çay ve enerji içeceklerini azaltmak da kaygı ve korku dürtülerinin azalmasına katkı sağlayabilir.