Dünyanın en eski ve en dikkat çekici medeniyetlerinden ikisi olan Çin ve Hindistan arasında sıkışık durumda olan Butan, Himalayalar’da gizem ve sihirle örtülü, denize kıyısı bulunmayan küçük ülkelerdendir. Bu büyüleyici krallık, gidip görmeden muhtemelen bilemeyeceğiniz pek çok sürpriz barındırmaktadır. İşte seyahat tutkunuzu ateşleyecek Butan ile ilgili en şaşırtıcı 10 gerçek…

1. Butan ‘Yüksek Değerli, Düşük Etkili Turizm’ politikasını benimsemektedir.

Dünyanın en garip ülkelerinden Butan’ın yerlileri, sınırsız turizmin kendi eşsiz manzaralarını ve kültürlerini etkileyebileceğini bilmektedir. Bu nedenler, turizmin gelişmesinde sürdürülebilir yaklaşımlar benimsemekte ve buna ‘Yüksek Değerli, Düşük Etkili Turizm’ adını vermektedirler. Butan’ı ziyaret etmek için uluslararası turistlerin (Hindistan vatandaşları hariç) asgari miktarda ücret ödemeleri gerekmektedir. Bu ücret düşük sezonda (Ocak, Şubat, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Aralık aylarında) kişi başına yaklaşık 200 ABD doları ve yüksek sezonda (Mart, Nisan, Mayıs, Eylül, Ekim ve Kasım) yaklaşık 250 ABD doları civarındadır.

Bu asgari ücretlendirme, Butan’ı en seçkin destinasyonlardan yapar çünkü ucuza seyahat etme olasılığı yoktur ve sırt çantalı gezginlere uygun seyahat tipi bulunmamaktadır. Dolayısıyla, turist sayısının fazla olmamasının nedeni budur. Ancak belirlenen minimum günlük ücret konaklama, yemek, ulaşım, giriş ücretleri ve rehber dahil olmak üzere hemen hemen her şeyi kapsar; yani harcanan para aslında oldukça uygundur.

2. Son Shangri-La olarak bilinmektedir.

Bu Himalaya krallığı, yalnızca 1970’lerden beri dış dünyaya açık durumdadır. Kısa süredir ziyarete açık olan Dünyanın en garip ülkesi Butan, bozulmamış kültürü ve doğası karşısında ziyaretçilerini hayrete düşürmektedir: Adeta köşelerde saklanmış cennet gibidir… Bu güzellik, insanlara saflık ve gizem duygusunu yaşatmaktadır. Uçaktan indiğiniz anda temiz hava yüzünüze çarpar ve güler yüzlü dost canlısı yerlileri görmek mümkündür. Görkemli karla kaplı tepeleri ve yemyeşil ormanlık vadileri hayranlık uyandırmaktadır.

Kusursuz ötesi manzarası, her yıl renkli Tsechus’un (dans festivali) sergilendiği kale benzeri Dzong’lar ve manastırlar için muhteşem zemin oluşturmaktadır. Festival katılımcıları hala orta çağ kıyafetleri tercih etmektedir: erkekler ‘gho’ (diz boyu belden bağlanmış bornoz) ve kadınlar ‘kira’ (ayak bileği uzunluğunda sari benzeri giysi) giymektedir. Ayrıca güzel kumaşlar ve el sanatları ile milli hayvanları ‘takin’ gibi harika hayvanlar da bulunabilmektedir. Bu nedenle, Butan’a ‘Son Shangri-La’ denmesi aslında şaşırtıcı değildir.

Ayrıca Yasakların Ülkesi Kuzey Kore Hakkında 32 İnanılmaz Gerçek adlı yazımıza göz atabilirsiniz.

3. Ulusal mutluluk resmi olarak ölçülmüştür.

Dünyanın en garip ülkesi Butan’da yerliler mutluluğu çok ciddiye almaktadır. Asya’daki en az gelişmiş ülkelerden olmasına rağmen hükümet, daha zengin olmanın daha mutlu olmak anlamına gelmediğini açıkça çözmüştür. Bu nedenle, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) yerine hala Gayri Safi Milli Mutluluğa (GSMH) öncelik vermektedir.

GSMH, 1972’de Butan’ın dördüncü kralı Jigme Singye Wangchuck tarafından ülkenin ekonomisini sürdürülebilir halde geliştirmek istediği için icat edilmiştir. GSYİH’ten farklı olarak GSMH, doğa ve geleneksel değerlerle yaşama uyumunun önemini vurgulamaktadır. Dört ayağı vardır: sürdürülebilir ve eşitlikçi sosyo-ekonomik kalkınma, çevrenin korunması, kültürün korunması ve geliştirilmesi, iyi yönetim. Birleşmiş Milletler, üye ülkeleri Butan örneğini izlemeye teşvik ederek bu fikri 2011 yılında ortaya atmış ve mutluluğu ‘temel insan hedefi’ olarak adlandırmıştır.

4. Eğitim ve sağlık hizmetleri herkes için ücretsizdir.

Yoksul ülkelerden olmasına rağmen Butan, tüm vatandaşlarına ücretsiz temel eğitim ve sağlık hizmeti sağlamaktadır. Eğitim, halkı için temel hak olarak kabul edilmekte ve ulusun sosyal, kültürel ve ekonomik hedeflerine ulaşmak için hayati önem taşımaktadır. Hükümet hem öğrenim ücreti talep etmemekte hem de kırsal kesimdeki çocuklara ücretsiz kırtasiye malzemeleri ve ders kitapları sağlamaktadır. Okuryazarlık oranı son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Aynı zamanda, çoğu okulda da İngilizce öğretilmektedir.

Öte yandan, dünyanın en garip ülkesi Butan’da yerliler, hastanelerde veya sağlık kliniklerinde temel sağlık hizmetlerinden yararlanmaktadır. Sonuç olarak, son yıllarda bebek ölümleri düşmüş ve yaşam beklentisi artmıştır. 2016 senesinde, Butan’ın yaşam beklentisi, komşusu Hindistan’dan (68,56 yıl) daha yükseğe çıkarak 70,20 yıl olarak hesaplanmıştır.

5. Ülke karbon salınımı miktarından daha fazla karbon emmektedir.

Butan sadece dünyanın en mutlu ülkelerinden değil, aynı zamanda en yeşil ülkelerdendir. Ülkenin %70’inden fazlası ormanlarla kaplıdır. Anayasa’da belirtilen kanunlarla, ülke arazisinin en az %60’nın gelecek nesiller için ormanla kaplı kalması belirlenmiştir. Diğer birçok ülke karbon salınımını azaltmak için çok çalışıyor olsa da Butan hali hazırda karbon nötr, hatta karbon negatif durumdadır. Doğanın durumu, bu güzel ülkede seyahat ederken bozulmamış doğanın tadını çıkarabileceğiniz anlamına gelmektedir.

6. Trafik ışığı olmayan ülkelerdendir.

Bu, belki de dünyanın en garip ülkesi Butan’ın en garip özelliklerindendir. Ülke genelinde, trafiğin en yoğun olduğu başkenti Thimphu da dahil olmak üzere hiçbir yerde trafik ışığı bulunmamaktadır. Yine de trafiğin hala düzenli ve akıcı olması şaşırtıcıdır. Bunun nedeni ise, trafiği yönlendirmek ve kontrol etmek için ana kavşaklarda kabin benzeri yapılarda bekleyen polislere sahip olmasıdır.

Thimphu’da trafik ışığı kullanımı daha önce denenmiş olsa da yerel halk ışıkların çirkin olmasından şikâyet ettiği ve polisleri tercih ettiği için kaldırılmıştır.

7. Dünyanın tırmanılmamış en yüksek dağına sahiptir.

Çin sınırında yer alan Gangkhar Puensum, 7570 metre yüksekliğe sahiptir ve dünyanın 40. en yüksek zirvesidir. Dağcılar, 1980’li yıllarda dağa tırmanmaya çalışmışlar ancak donma riski ve sert rüzgarlar sebebiyle başarısız olmuşlardır: 1985’te, İngiliz dağcılık ekibi denemiş ancak hastalık nedeniyle pes etmişlerdir; ertesi yıl Avustralyalı ekip tırmanmış ve tehlikeli muson havasıyla karşılaşmışlardır. Dağcılar için kötü ama dağlar için iyi olan kararla, Butan hükümeti yerel ruhani inançları gözetmeden 1994 senesinde 6000 metreden daha yüksek dağlara tırmanmayı yasaklamıştır.

Dünyanın en garip ülkelerinden Butan’ın yerlileri, yükselen dağların ruhların mesken yeri olduğuna inanıyorlardı ve rahatsız edilmelerini istemiyorlardı. Hatta Gangkhar Puensum aslında ‘Üç Ruhani Kardeşin Beyaz Zirvesi’ anlamına gelmektedir. 1999’da Japon ekibi, dağa Çin tarafından tırmanabilmek için Çin’den izin istemiştir. Çin hükümeti önce izin verse de Butan hükümetinin iknasıyla izni geri çekmiştir. Dağcılığa artık anayasa çerçevesinde izin verilmediğinden, Gangkhar Puensum’a sonsuza kadar tırmanılmaması muhtemeldir.

8. Paro Havalimanı, dünyanın en zorlu havalimanlarındandır.

Paro’ya 6 km uzaklıktaki Paro Havalimanı, Butan’daki tek uluslararası havalimanıdır. Sekiz sertifikalı pilot, her yıl bu Himalaya krallığına 30.000’den fazla insanı getirmektedir. Pilotlar için zorlayıcı olsa da birçok ziyaretçi tarafından Paro Havalimanına inişin nefes kesici olduğuna inanılmaktadır.

5500 metre yüksekliğe kadar dağlarla çevrili derin vadide yer alan Paro Havalimanı, dünyanın inişi en zor havalimanlarındandır. Sadece gün doğumundan gün batımına kadar ve gözlenebilen meteorolojik koşullar altında Paro’nun kullanımına izin verilmiştir. Pilotlar, yükselen tepelerden uçmanın zorluğuyla yüzleşmeli ve inmeden önce vadiyi süpüren şiddetli rüzgarlara hazırlıklı olmalıdır. Bu Himalaya vadisine uçmak için sadece sekiz pilotun sertifika alabilmesine şaşırmamalı…

Ayrıca Dünyanın En Fakir 8 Ülkesi adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

9. Fallik görüntüler neredeyse her yerdedir.

Butan her zaman sürprizlerle doludur. Hepsinden daha şaşırtıcı olan şey ise şüphesiz ki fallik görüntüleridir. Dünyanın en garip ülkesi Butan’da, evlerden okullara ve restoranlara kadar ülke çapında her yol üzerinde onlara rastlamak mümkündür.

Butanlılar fallus (erkek cinsel organı) konusunda neden bu kadar takıntılı diye düşünüyorsanız cevabı şudur: fallusun kötü ruhları uzaklaştırdığı ve insanlara iyi şans getirdiğine inandıkları için Butan kültüründe önemlidir. Hatta bazıları sahte fallusla kadına vurmanın çocuk sahibi olma şansını artıracağına bile inanmaktadır…

10. Butan’ın kendi kültürüne ait benzersiz ulusal kıyafeti vardır.

Himalaya krallığının ulusal kıyafet zorunluluğu vardır: erkekler geleneksel diz boyu uzunluğunda ‘gho’ giyerken kadınlar ise ayak bileği uzunluğunda ‘kira’ giymektedir. 1990’larda kıyafet yönetmeliği katıydı ve ihlal edenler ağır para cezası riskiyle karşı karşıya kalmaktaydı. Günümüzde daha rahattır: Ulusal kıyafet yalnızca devlet dairelerinde, okullarda, manastırlarda ve özel durumlarda zorunludur. Hatta özel hayatlarında yerliler, Batı modasının etkisiyle kot pantolon ve tişörtler giymeye başlamıştır.