“Hasan Ali Yücel Klasikleri”, kendisinin Türkçe’ye çevirmiş olduğu klasik eserler anlamına gelmektedir. Çok sayıda klasik eser içerisinde bazıları ön plana çıkmıştır. Ancak bu eserlere geçmeden önce Hasan Ali Yücel kimdir kısaca göz atmak istiyoruz.
Hasan Ali Yücel, 1897-1961 yılları arasında yaşamış olan öğretmen, edebiyatçı, gazeteci, köy enstitüsünün kurucusu ve ülkemizin eski Milli Eğitim Bakanıdır. Doğum yeri İstanbul’dur. 1922 senesinde öğretmenlik yapmaya başlamıştır. Türk Dil Kurumu etimoloji kolu başkanlığı yapmıştır. Milli eğitim bakanlığı yaptığı dönemde reformist uygulamaları ile tanınmıştır. Dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilmesi için Tercüme Bürosu kurmuştur. İlk Türkçe ansiklopedi çalışmaları kendisinin bakanlığı esnasında başlamıştır. 1946 yılında Bakanlık görevinden istifa ederek ayrılmış ve gazeteciliğe dönmüştür. 1956 senesinde Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nı kurmuş ve yönetimini üstlenmiştir. 1961 senesinde vefat etmiştir.
Hasan Ali Yücel Klasikleri, Türkiye’nin en büyük dizilerinin başında gelir. Bu dizi içerisinde Yücel’in Dünya Klasikleri de dâhil olmak üzere çevirisini yaparak dilimize kazandırdığı, bilinen 406 adet eser bulunmaktadır.
Biz bu yazı içeriğimizde Hasan Ali Yücel Klasikleri olarak anılan yüzlerce çeviri eserden bazılarına yer vermeye çalıştık. İşte en çok okunan 10 klasik çeviri roman!
1. Bir İdam Mahkûmunun Son Günü, Victor Hugo
Dünya edebiyatının ölümsüz eserlerinden biri olan Hasan Ali Yücel çevirisi roman aynı zamanda 2020 yılının da en çok satın alınan kitabı olmuştur.
Eser Victor Hugo’nun yirmili yaşlarında kaleme aldığı gençlik romanlarındandır. İdam cezasının trajedisini ve saçmalığını anlatma gayesinde olan eserin en önemli özelliklerinden biri yazarın eseri ilk ağızdan anlatılıyor olması, dahası bu tekniğin roman yazımında ilk kez Victor Hugo tarafından kullanılmış olmasıdır. Yani birinci tekil şahıs kullanılarak yazılmış ilk romandır ve bu alanda öncülük etmiştir. Romanda idam mahkûmunun kendisini algılayışı ironik dille anlatılıyor. Hasan Ali Yücel’in başarılı çevirisiyle Türk okuyucularla buluşmaya devam ediyor.
Ayrıca Satış Rekorları Kıran Dünyada En Çok Okunan 12 Kitap listesine de bakabilirsiniz.
2. İnsan Neyle Yaşar?, Lev Nikolayeviç Tolstoy
Tolstoy'un okuyucunun iç dünyasına yönelen önemli eserlerindendir. Nasıl iyi insan olunabileceğini sorgulayarak insanın naturasındaki kötülük ve iyiliği irdeler. Paylaşımcılıkla bencillik üzerine yol gösterir. Romanın ana kahramanı olan, fakir ayakkabı ustası, soğuk kış akşamı sokakta karşılaştığı ve kimliğini açıklamayı reddeden yabancıya yardım eder ama bunun hem kendisi hem de ailesi ile ilgili ne sonuçlar yaratacağını düşünmez. Farkında olmadan yaptığı şeyse insan olmanın gerekliliklerini ve niteliğini yüceltmek ve yeni ahlak anlayışı ortaya koymaktır. Hasan Ali Yücel çevirisi bu klasik eser her kitapseverin okuması gerekenlerden.
3. Savaş Sanatı, Sun Zi
Askeri kimliğinin yanı sıra düşünür olarak nam yapmış olan Sun Zi'nin “Savaş Sanatı” isimli yapıtı strateji sanatını anlatır aslında. İnsanlık tarihinin en çok araştırılan ve tartışılan, en eski eseridir. Tüm dünyada sadece askerlik/savaş alanında değil; iş yönetimi, kişisel gelişim gibi alanlarda da strateji klasiği olarak kabul edilmiştir. Hasan Ali Yücel tarafından da dilimiz kazandırılmıştır.
4. Sefiller, Victor Hugo
Sefiller romanı, Victor Hugo’nun din (Notre-Dame’ın Kamburu); doğa (Deniz İşçileri) ve toplum (Sefiller) konularını ele aldığı roman üçlemesinin üçüncü ayağıdır. Çıkış noktası her ne kadar Fransız toplumu olsa da evrensel bakış açısı ve duyarlılığıyla insanlığa uzanır. Roman kahramanlarının sefaletten sevgiye ulaştığı; yaşadıkları felaketlerin iyiliğe dönüştüğü; karanlık yollarının aydınlığa açıldığı öyküleri Türk okuyucusuyla buluşturan ilk kişi Hasan Ali Yücel olmuştur.
5. Sokrates’in Savunması, Platon
Platon’un, günümüzdeki üniversitenin ata-babası sayılan Akademia’nın kurucusu ve kendisinin de hocası olan Sokrates’i konuşturduğu diyaloglarla felsefeyi yazıya aktardığı önemli eseridir. Kitapta birbirlerini tamamlayıcı nitelikte dört diyalog vardır. Sokrates'in bazı Atinalılar tarafından, kentin tanrılarına inanmamakla ve gençlerin ahlakını bozmakla suçlanması; yargılanması ve cezalandırılması süreçleri anlatılır. İlk diyalogda yargılanışından önceki durum anlatılır. İkinci diyalog yargı sürecini anlatır. Hüküm sonrası durum üçüncü diyalogda anlatılırken, son diyalogda ise Sokrates’in son günü anlatılır ve ruh hakkındaki düşünceleri yansıtılır.
6. Suç ve Ceza, Fyodor Mihayloviç Dostoyevski
Ahlak kavramının ve anlamının sorgulandığı romanda başkahraman olan gencin yoksulluğun açmazı içerisinde kendini toplum kurallarından bağımsız olarak algılayışı anlatılıyor. Yazarın ustalık döneminde kaleme aldığı eser başkahramanı Raskolnikov üzerinden ahlak hesaplaşması yapar. Hırsızlık yahut cinayet suçları yüce amaçlara hizmet ettiğinde cezasız kalır mı? Suçu işleyen kişinin vicdanî yükümlülükleri ortadan kalkar mı? Dostoyevski’nin tüm romanları içinde en çok okunan bu romanını dilimize çeviren Hasan Ali Yücel romanın hakkını vermiştir.
7. Yeraltından Notlar, Fyodor Mihayloviç Dostoyevski
Romanda, kendisini gerçek soyutlayan başkahramanın iç dünyasında yaşadığı çatışmaları ve gerçek dünyadan kendini soyutlamış kişinin iç çatışmaları ve akıl dışılıkları anlatılır. Kahramanın ‘ben hasta adamım’ sözü ile başlayan roman yazarın daha sonraki yıllarda yazacağı büyük romanların ipucunu okurlarına vermiştir. Bu kısa roman aynı zamanda birçok Batılı düşün insanını varoluşçuluk anlamında etkilemiştir. Hasan Ali Yücel’in de en başarılı çevirilerinden biri olmuştur.
8. Genç Werther’in Acıları, Johann Wolfgang von Goethe
25 yaşındaki Goethe tarafından iki hafta içinde yazılmış “mektup roman”dır. Romanın satılmaya başlamasından sonra, sıklıkla intihar vakalarıyla karşılaşılmıştır. Almanya’da Werther modası baş göstermiş ve mavi ceket-sarı pantolon giyen duygusal genç adamlar türemiştir. Hukuk işinde çalışan romantik genç Werther’in başkasıyla nişanlı olan birine karşı beslediği platonik aşk romanın ana konusudur. Hasan Ali Yücel deyince ilk akla gelen çevirilerdendir.
9. Dorian Gray'in Portresi, Oscar Wilde
Oscar Wilde'ın yayımlanmış tek ve felsefi türdeki romanıdır. Kendi hayatını portresi ile değiştiren genç ve güzel adamın hikâyesidir anlatılan… Zevk ve güzelliğe düşkün genç adamın tek dileği kendisinin değil, tuvale yansıyan portresinin yaşlanmasıdır. Dileği gerçek olduğunda yolunu kaybeder ve yozlaşır. Victoria devrinde yayımlanan roman, o dönem insanlarının edebiyata bakışının ve yaşadıkları dünyayı algılayışlarının; cinsellik ve erkelik algılarının değişime uğramasına yol açmış hatta bazı skandal davaların yaşanmasında etkili olmuştur.
Ayrıca Popüler Seri Kitap Önerileri - Akıllarda İz Bırakan 7 Seri Kitap yazımızı da inceleyebilirsiniz.
10. Vadideki Zambak, Honore De Balzac
Fransız yazar Balzac’ın romanı yazarın en çok tanınan romanlarındandır. Halen Millî Eğitim Bakanlığı'nın önerdiği “100 Temel Eser” arasında yer almaktadır. Roman, konu itibariyle, zor aile hayatından bunalan ve hayatı değişimlere gebe kalan genç adamla mutsuz evliliğinden sıyrılmaya çalışan genç kadının arasında yaşanan ilişkiden bahseder. Roman aynı zamanda Fransız Devrimin ardından Fransa’daki toplumsal yaşam ile ilgili de önemli fikirler vermektedir. Hasan Ali Yücel çevirisiyle Türk okurların hafızasına kazınmıştır.
Sıkça Sorulan Sorular
Şair Can Yücel, Hasan Ali Yücel’in iki çocuğundan biridir. Can Yücel’in babasının ölümünün ardından babasına hitaben yazdığı “Ben Hayatta En Çok Babamı Sevdim” isimli şiiri de bulunmaktadır.
Köy Enstitüsü, 1940 senesinde çıkarılan yasayla ilkokul öğretmeni yetiştirmek üzere kurulan okul türüne verilen isimdir. Projenin fikir babası ve köy enstitülerinin kurucusu, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’dir. 1954 yılında kapatılmasına kadar Köy Enstitülerinde toplam 17 bin civarı köy öğretmeni yetiştirilmiştir.
