Eski inanç bütünü olarak günümüze kadar farklı etkilerinin de görüldüğü pagan kültürü, doğanın gücüne inanan toplumların, yaşam tarzlarını da bu yönde belirlediği bir topluluğa ait inanış biçimidir. Yeryüzü dini adıyla da bilinen Paganizmin kendi içinde ayrıldığı düşünce sistemleri de söz konusudur. Bunlar arasında, Politeizm, Animizm, Şamanizm, Panteizm’i örnek verebiliriz.

Zamanın birçok düşünürü tarafından felsefi görüşlerde esin kaynağı olduğu inanç yapısıdır aynı zamanda, Paganizm. Dış kültüre kapalı öğretiden uzak, evrensel özellikler taşıyan  kültürdür. Evreni ve yeryüzünü bütün olarak ele alan, doğada yer alan her canlının varlığında gücün, ruhun bulunduğunu benimseyen fikirlere açık olduğunu da söyleyebiliriz.

Pagan kelimesi, tanım amacı olarak 14. yüzyıl döneminden beri ifadelerde kullanılmıştır. Bu inanç sistemine mensup kişileri tanımlamak için söylenen bu sözün, düşünce ve inanç yapısı olarak ifade edilmesi ise Paganizm adıyla 17. yüzyıl itibarıyla ortaya çıkmaya başlamıştır. Ağacın, hayvanların, toprağın önemli sayıldığı bu kendi içinde kutsal olan yapı özellikleriyle de farklı sınıflara ayrılmıştır.

Paganizmin Alt Kültürleri

Paleo Paganizm

Kendine has kültür özelliğini korumuş toplumlardaki, pagan kültürünü ifade eder. Germen Paganizmi, Hinduizm, Kelt çok tanrılı dinler, Roma ve Yunan kültürleri gibi.

Mezo Paganizm

Dini uygulamaları birçok etkileşime açık olsa da bağımsız olan Pagan kültürünü temsil eder. Avustralya aborjinleri, Amerikan yerlileri, Sihizm yine bu konuya örnek olabilir.

Neo Paganizm

Neo Paganizm, Hristiyan dini öncesinde, doğanın özüne ait inançların, temel olarak öğretiye uyarlanması, insanlık ve yaşamın var oluşu arasında bağ kurulmasına dayanan yapıyı temsil eder. Batı toplumlarının yerleşik yaşamla varlığını sürdürmelerinde inanç yapısını kapsayan etkilerin, gelişim temelli modern düzene geçmekte etkisi olduğuna da ayrıca inanılır.

Kırsal bölgelerden şehirleşmeye uzanan bu öğretinin yolculuğu esasında Orta Çağ ve sonrasında toplumların batıl diye adlandırabileceğimiz bazı durumlara kayma sebebi de olabilmiştir.

Modern anlamda Paganizmin günümüze etkilerini hala hissettiren bazı geçmiş alışkanlıklar da hala yer almaktadır. Paganlardan kalma 20 modern alışkanlık neler mi? Şimdi biraz da bunları görelim.

Modern Pagan Alışkanlıkları

1- Tahtaya Vurmak

Kötü şansı ya da bir musibeti def etme amacıyla üç kez tahtaya vurma alışkanlığı iyi ruhlarla olduğunuzu işaret ettiğiniz ve kötü ruhların işlerinize karışmasını istemediğinizi işaret eden modern bir Pagan alışkanlığıdır.

2- Kediye Olan İlgi

Yazımızı okurken etrafınızda kedi dolaşıyorsa, okuduktan sonra ona bir daha bakın. İşin esprisi bir tarafa günümüzde neredeyse herkesin tutkusu olan bu sevimli canlar, eski Antik Mısır döneminde oldukça kutsal sayılmaktaydı. Hindistan’da ineklerin kutsallığının yanı sıra, kedilerin de Mısır için Tanrı statüsünde ruhani varlık gibi görüldüğünü söylesek yalan olmaz.

Bu konuda mitolojilerde kedi kafasına sahip Tanrıça Bastet örnek verilebilir. Mısır Tanrısı olarak tasvir edilmiş olan Anubis’in de köpek başlı olarak figür olarak betimlendiğini de söylemeden edemeyiz. Pagan kültüründen mi bilinmez, ama hayvanlar bütün inançlardan bağımsız şekilde hayatımızda hep olmalılar diye düşünüyorum.

Ayrıca Dünya'da Kaç Din Var? İnananları Ve Özellikleri adlı yazımızı inceleyebilirsiniz

3- Cadılar Bayramı

Hadi canım bu da mı demeyin! Cadılar Bayramı diye tabir edilen Halloween de Pagan kültüründen bugüne uzanan ilginç diğer alışkanlık. Paganların ilk olarak kutladığı bu eğlence zamanla daha geniş bir alana yayıldı. Festival niteliğinde günümüzde etkinliği olan Cadılar Bayramı, ölüleri kutsama amacıyla Paganlar tarafından gerçekleşen etkinlikti.

4- Yılın Ayları

Bir sene içinde yer alan 12 ayın her bir ayını ifade eden sözcüklerin anlamları da Pagan kültüründen  bizlere yansıyan alışkanlık olarak kullanılmaya devam ediyor.

Haziran ayını ifade eden “June” ifadesi  Roma mitolojisinde, Jüpiter’i diye tanımlanan Baş Tanrı’nın eşi Juno isminden almıştır. Sonraki dönemlerde Hristiyan toplumları bu ifadelerde düzenlemeler düşündüyse alışkanlığın yol açtığı geleneğin devam edilmesine karar verildi.

5- Haftanın Günleri

Haftanın günleri için Pagan geleneği olduğunu söylemeden geçemeyeceğiz. Belli bir güne ait özelliği doğanın bir unsuruyla özdeşleştiren Paganlar, pazar günü için Sun-day: Güneş günü, pazartesi için Moon-day: Ay günü,  Free- day: Serbest gün anlamında Cuma gününü yani Friday’i haftanın günleri için tasvir etmişlerdir.

6- Noel

Hristiyan inancında Hz. İsa’nın doğumuna ait zamanın belirsizliği ve kutsal kitaplarında buna yer verilmeyişi nedeniyle, 25 Aralık’tan yeni yıla kadar olan süreç, noel bayramı olarak kutlanmaktadır.

Fakat tarihin 25 Aralık uygun düşünülmesinin altında yatan neden için , Pagan kültüründe kış dönümüne geçişi ifade eden süreye denk gelişi ifade edilmektedir.

7- Alyansların Takılması

Artık şaşırmadığınızı düşünerek, yazımıza devam ediyoruz. Sevginin, birlikteliğin ve aile oluşumunun önemli adımlarından birini ifade eden alyans takmanın da Pagan kültüründe önemli yere sahip olduğunu belirtelim.

Geçmişten bugüne modern bir pagan alışkanlığı olan alyansların yüzük parmağına takılması ayrı öneme sahipti. Çünkü yüzük parmağı üzerinde yer alan bir damarın direk kalbe yöneldiği şeklinde inanış yaygındır. Aşkın gücünü ve bağlılığı sembolize eden yüzük parmağı, Antik Yunan ve Roma kültürünün de önemli parçasıydı.

8- Çiçek Taçları

Çiçek taçları, doğadaki saflığı sindirmenin ve sevincin sembolü olarak da günümüzde hissettiren şık bir aksesuar. Fakat modern alışkanlık olarak gördüğümüz çiçek taçları antik dönemin farklı inanışını da temsil etmekteydi.

Farklı bitki ve çiçek çeşidini taç olarak kullanan kişilerin Antik Yunan’da tanrılarla insanlar arasında bağlantı kurduğuna inanılırdı. Kullanılan çiçeğin sembolünün belli tanrıyla ilişkilendirildiği antik dönemde, Zeus Tanrısı meşe bitkisiyle, Afrodit, myrtle bitkisiyle özdeşleşmişti. Çiçeklerin iyiliği taşıma da etkisinin güçlü olduğu var sayılırdı.

9- Nedime

Gelinin arkasından yürüyen ve onun sağ kolu gibi yanında duran yakını olarak günümüzde tasvir edilen nedimelerin bu özelliği de modern pagan alışkanlıkları arasında yerini tutmaktadır.

Eski zamandan beri ilginç gelenekleri günümüze aktaran Pagan toplumlarında, nedimeler, gelinlerle aynı elbiseyi giymek zorundaydı. Burada asıl amacın gelinin kötü ruhlardan etkilenme durumuna karşı, aynı kıyafetli biriyle olası kötü etkiyi dağıtmak olduğunu söyleyebiliriz.

10- Hediye Sunma

Her ne kadar tüm kültürlerin kullandığı unsur olsa da hediye sunmanın da iyi ve kötü etkileri olduğu geçmiş Pagan topluluklarınca düşünülmekteydi.

Hediye sunulan nesnenin kullanım amacı ve hediye veren ve alan kişi arasındaki enerjinin etkisi buna göre yorumlanırdı. Yani, bıçak, ayakkabı, ateş çıkaran cismin kötü etkilere neden olabileceği var sayılırdı.

11- Groundhog Day

Kehanet olarak günümüze gelen, belli günde belli olayı yaşarsanız, başınıza şu gelecektir tarzında batıl inanış ürünü olan Groundhog Day ifadesi, mizahi amaçlı kehanet olarak öne çıkmaktadır. Bizdeki leyleği havada görmek, baykuşun gece ötmesi gibi düşünebilirsiniz bu durumu.

12- Paskalya Bayramı

Şöyle bakınca Hristiyanlık dininin mensuplarının modern anlamda kutladığı pek çok şenliğin kökeninin bir Pagan kültüründen oluştuğunu anlayabiliriz aslında.

Hristiyanlarda Hz. İsa’nın yeniden dirilişini kutladığı bayram olarak geçen Paskalya Bayramında yer alan Paskalya ifadesinin Antik Germen Pagan Tanrıçasının isminden türediği söylenmektedir.

Doğurganlığı temsil eden Eostre isminden türeyen Paskalyada renklere boyanan yumurtaların, gebe kalmaya teşvik yolu olmasından dolayı eski Pagan inanışı olduğu açıklanmıştır.

Ayrıca Eski Zamanlarda Kullanılan Ağırlık Ölçüsü Birimleri adlı yazımızı inceleyebilirsiniz

13- Adalet Sembolü

Adalet sembolü olan kadın heykeli hatırladınız değil mi? Gözü bağlı bir elinde kılıç bir elinde terazi olan. Kanunların eşitliğini ve yaptırımların keskinliğini ifade eden, terazi ve kılıç figürünün yanı sıra gözlerin kapalı olması tarafsızlığı ifade eden o meşhur figürü.

Eski Antik toplumlardan günümüze kadar geldiği bilinen  Roma dönemine ait Justitia’nın betimlendiği bu heykel de eski pagan alışkanlıklarından biri olarak yer almaktadır.

14- Nike

Günümüzün önemli spor ayakkabı ve giyim markalarından biri olan Nike’yi bilmeyeniniz yoktur. Tanrıça adı olarak Antik Yunan döneminde önemli isim sayılan Nike, zaferi sembolize eder. Başarılı zaferlerin ardından tanrıça olarak tapınılan Nike, geçmiş izlerin faydasını hala görüyor dersek yanılmayız.

15- Diş Perisi

Diş Perisi, kurgulanmış hayali karakter olarak kimi zaman modern toplumlarda bile kullanılan ifadedir.

Eski dönemlerde bilhassa Orta çağ zamanı Avrupalı toplumlarda yeni doğmuş bir bebeğin ilk çıkan dişleri kötü cadıların hedefi olmaması adına ya topraklara gömülürdü ya da yakılırdı. Dişe verilen hassasiyet ve koruma duygusunun da geçmiş Pagan kültürüne has alışkanlık olduğu söylenmektedir.

16- Toprak Ana

Bereketi simgeleyen ve günümüze ait pek çok kültürde “Toprak Ana” adıyla simge olup kişiselleştirilen toprak ve yeryüzü, eski putperest inançlarda da yaygın öğretinin sembolüydü.

Çok tanrılı dinlerin yer aldığı eski Antik Yunan kültüründe, toprakla özdeşleşen Tanrıça Gaia ve eski kızılderili uygarlıklarında yer edinmiş efsane, örümcek büyük anne de bu inanışları destekleyen unsurlar olarak bilinirdi.

17- Çapraz Parmaklar

Diğer modern Pagan alışkanlıklarından biri de yalan söylediğimizi vurgulayan işaret ve orta parmağın çapraz şekilde tutulduğu çapraz parmaklar şeklinde bir alışkanlık. Paganlarda bu durum daha farklı amaç için yer almış, iki kişinin işaret parmaklarını birleştirip çapraz yaparak haç işareti oluşturması sağlanmıştı. İyi ruhları bu yolla hayatlarına çekecekleri düşüncesi yaygındı.

18- ABD Onur Madalyası

Üstün hizmete tabi olmuş askerlere verilen madalya olan ABD Onur Madalyası, asker için dehayı ve başarıyı simgelemektedir. Oysa ödülle şereflendirme anlamında bu gelenek daha eskilerden gelme alışkanlık. Roma Tanrıçası Minerva, Savaş Tanrıçası olarak başarıyı ödüllendiren varlık ve başarının simgesel boyutu olarak tasvir edilirdi.

19- Mardi Gras Tatili

Eski zaman Roma uygarlıklarında Tarım Tanrısı olarak nitelendirilen Satürn için düzenlenen festivalle günümüzde bağdaştırılan başka alışkanlık Mardi Gras tatili.

Büyük Perhiz diye adlandırılan günün arefesi kutlanan tatil olan Mardi Gras, oruca başlanmadan önce istenen her şeyin yendiği günü ifade eder. Perhizde, yağlı gıda ve et ürünlerinin tüketilmemesi şart koşulur.

20- Esnemek İçin Ağzı Kapatmak

Esnemenin yine modern pagan alışkanlığı olduğunu ifade edebiliriz. Fakat bu alışkanlığın bizim kullandığımız şeklinin aksine inanış yaygındı o zamanlar.

Eski Roma döneminde esnerken ağzı kapatmamanın kişinin ömür enerjisinden aldığı şeklinde bir düşünce yaygındı. Erken ölümlerin kaynaklarından birinin bu olduğu şeklinde görüş pagan kültüründe yer etmiş başka konudur.