Yunan Mitolojisi Tanrıları ve Hikayeleri

Mitolojiye dayalı efsanevi pek çok isimden bir veya birkaç tanesine mutlaka aşina olduğunuz zamanlar olmuştur. Bazen beyaz perdede, bazen unvanı kendisiyle özdeşleştiren sanatçıların yorumlarında, Tanrı ve Tanrıça isimleri, sembolü olan özelliklerle bağdaştırılmıştır çoğu zaman.

Eski çağların kültürel bir uzantısı olarak temsil edilen bu mitolojik ögelerin kurgulandığı zaman dilimi, edebi, felsefi düzeyde yorumları ve tartışmaları beraberinde bugüne taşımıştır. Mitolojik çağın kökeni olarak adlandırılan Antik Yunan dönemine ait Tanrı ve Tanrıçalar ve Titanlar döneme damga vurmuş konu ve olaylarda adları Olimpos Dağı ile özdeşleşmiş dikkat çekici unsurlardır. Yunan mitolojisine ait yazı serimizin bugünkü konusu da Yunan Mitolojisi Tanrıları ve özellikleri üzerine. Yüzyıllar öncesine uzanan mitolojik yolculuğumuza, efsanelere konu olmuş Tanrılar hakkında bilgi içeren yazımızla devam ediyoruz.

Zeus

Yunan mitolojisinde Tanrıların Babası adıyla anılan Zeus, roma kültüründe Jüpiter’i temsil eden efsanevi Tanrı olarak bilinir. Gökyüzünün temsilcisi sayılan gök gürültüsü ve şimşek ile resmedilmiş figürü olan Zeus, Tanrıların en önemlisi kabul edilmiştir.

Titanlardan Kronos ve Rhea’nın oğlu olduğu söylenen Zeus’un bereketle ilgisi olduğuna inanılır. Zeus’u simgeleyen unsurlar, taht, asa, kartal, boğa ve meşe olarak sıralanabilir. Eşi Hera ve oğlu Hermes’tir. Yunanistan’ın Dodona antik şehri Zeus’un ana merkezi kabul edilmektedir. İstediği kılığa girebildiği söylenen Zeus’un bu özelliğini çapkınlık yapma amacıyla sık sık kullandığına dair rivayetler vardır.

Taht için ciddi mücadeleler verdiği söylenen Zeus’un Prometheus’u zincirlediği, Thetis’i faniyle evlendirdiği belirtilir. Pek çok Tanrıça ile birlikte olduğu ve onlardan çocukları olduğu şeklinde rivayetler efsanelere konu edilmiştir.

Ayrıca Yunan Mitolojisini Anlatan 8 Farklı Kitap Tavsiyesi adlı yazımızı inceleyebilirsiniz

Poseidon

Zeus’un kardeşi ve sayılan birinci kuşak diye sınıflandırılan tanrılar arasında yer alan Poseidon, denizler ve depremleri kendisine alan olarak belirlediği söylenen tanrıdır. Roma kültüründeki adı Neptün olan Poseidon, Yunus, At ve Üç dişli yaba gibi simgelerle tabir edilir.

Yaşam merkezinin Panionion antik kenti olduğuna inanılan Poseidon’un efsaneye göre Zeus dışında Hades isminde yeraltını temsil eden kardeşi de vardır. Poseidon’un öfkelendiği takdirde elindeki yabayı yere vurarak depremler oluşturduğuna inanılır. Atlantis’in yok olmasında Poseidon’un hırslarının ve en görkemli şehri yaratma arzusunun neden olduğu belirtilmiştir.

Hırs ve direnci de sembolize eden Poseidon, karanlığın temsilcisi “Gorgos” ile yaptığı mücadeleleriyle anlatılmaktadır. Deniz dibi Tanrıçası Amphitrite ile evlidir. Ölümlü bir Gorgon olan Medusa’ya aşık olduğu rivayet edilmiş ve ondan Pegasus ve Chrysaor adında çocukları olduğu söylenmiştir.

Hades

Yeryüzünün paylaşımı konusunda yer altı dünyasını temsil etme durumuna sahip olduğu söylenen Hades ise, anlatılanlara göre ölülerin ve yer altı zenginliklerin olduğu bölümü merkez bir yaşam alanı olarak seçmiştir.

Roma kültüründe Plüton adıyla özdeşleşen Hades, zalimliğin de temsilcisi olmaktadır aynı zamanda. Ölüm Tanrısı olarak sembolize edilen Hades, Zeus ve Demeter’in kızı Persephone ile evlidir. Hades ve Persephone’nin benzer özelliklere sahip oldukları rivayet edilmiştir.

Hades anlam olarak görünmezlik sözünü de niteleyen isimdir. Keza görünmezlik miğferi ve yaşam ve ölümü temsil eden iki uçlu asası da onu güçlü kılan yanlardandır. Zeus gibi insanlara rüyalar gönderme özelliği bulunan Hades’in gönderdiği rüyaların hayrı konusunda rüyanın çıktığı kapı işaret olarak belirtilir. Hades’in sahibi olduğu yeraltı dünyasına ölmeden de geçmenin mümkün olduğu efsanelerle açıklanmıştır.

Ares

Yunan mitolojisinde ikinci kuşağı temsil eden Savaş Tanrısı Ares, Zeus ve Hera’nın oğlu olarak 12 Olimpos Tanrısından biri olarak anlatılmaktadır. Erkekliği ve cesareti temsil eden Ares, Athena ile verdiği mücadelelerle tanınmaktadır. Afrodit’e aşkı ve sevgisi bilinen Ares’in bu yakınlığı efsanelerde konu olmuştur. Barış Tanrısı Athena ile savaşının yanı sıra Amazonlarla Trakyalıların savaşını kışkırtarak birçok insanın ölümüne neden olduğu söylenir. Hades ve Afrodit’in sadece destek verdiği bir Tanrı olarak bilinir.

Roma kültüründe Mars’ı temsil eden Ares’in Herkül ile yaptığı mücadeleler de rivayetlere konu olmuştur. İsyankar özelliğiyle bilinen Ares, Athena ile yaptığı savaşları kaybetse dahi saldırmaktan vazgeçmemiştir. Ares’in adı efsanelerde Sparta şehrinin Baş Tanrısı olarak adı geçer.

Apollon

Yunan mitolojisinde Güneş, bilinç, kehanet, ateşin ve şiirin sembolleriyle anılan Apollon da ikinci kuşak tanrılar arasında yer bulmuştur. Geleceği görme konusunda üstün niteliklere sahip olarak anlatılan Apollon, sarışın ve yakışıklı bir görünümle tasvir edilmiştir. Babası Zeus annesi Leto’dur.

Biseksüel özellikleri olduğu anlatılan Apollon’un eşinin Kassandra olduğu ve ikiz kardeşinin de Artemis olduğu şeklinde rivayetler vardır. Simgeleri, defne, ok, yay, lir çalgısı ve kargadır. Pek çok meziyetle nitelendirilmiş olan Apollon, Dürüstlüğün, Sanatın, Işığın ve Tıbbın Tanrısı olarak da adlandırılmıştır. Apollon’a ait simgelerin hem tedavi edici hem de öldürücü özelliğe sahip olduğu anlatılır. Roma kültüründe Apollo olarak tasvir edilen Apollon için Anadolu kült alan olarak anlatılmış kökeni olan yer diye tarif edilmiştir.

Hephaistos

Zeus ve Hera’nın oğlu olan Hephaistos, Ateşler Tanrısı olarak bilinmektedir. Roma kültüründe adı Vulcan’dır. Demircilik gibi zanaatların koruyucusu gibi tanımlanan Hephaistos da Limni adası kökenli olarak anlatılan tarımı, üretimi ve bereketi temsil eden bir tanrı olarak rivayet edilir.

Ayağı topal ve çirkin tanrı olarak anlatılan Hephaistos için rivayetlere göre Hera’nın onu kendi başına doğurduğu da rivayet edilmiştir. Zeus’un kendisinden daha güçlü varlık doğurmasından korktuğu eşi Metis’i yutması üzerine Athena’nın başından doğması karşılığında Hera’nın bu yola başvurduğu anlatılmaktadır.

Antik Yunan döneminde insanlar arasında en sevilen tanrılardan olan Hephaistos’un yetenekli olduğu ve Olimpos için muazzam saraylar yaptığı da söylenmiştir. Aşk ve Güzellik Tanrıçası Afrodit’in eşi sayılan Hephaistos’un insanları cezalandırma niyetiyle Zeus’un gönderdiği ilk kadın Hephaistos’un yarattığı bir eser olarak açıklanmıştır.

Hermes

Haberci Tanrı sıfatıyla özdeşleşen Hermes ise yine ikinci kuşak temsilcisi Roma kültüründe Merkür adıyla anılan tanrıdır. Ticareti ve haberleşmeyi temsil eden özellikleri olan Hermes, Zeus ve Maia’nın oğlu olarak bilinir.

Tanrıların en hızlı ve akıllısı olarak nam yapmış olan Hermes, büyü yapma özelliklerine sahip altın bir değnekle de tanınmaktadır. Büyülü değnek dışında Lir çalgısı ve kanatlı sandalet, Hermes’e ait bilinen simgeler arasında yer alır. Bir efsanede Hermes’in daha bebekken Lir çalmasını öğrendiği ve sesiyle etkilediği Zeus tarafından “Tanrıların Habercisi” unvanıyla ödüllendirildiği belirtilmiştir. Sporun, astronominin oluşmasında Hermes’in etkileri olduğu belirtilir. Kökeninin Killene Dağı olduğu söylenmektedir.

Dionysus

Roma mitolojisinde Bacchus olarak adlandırılan Şarap Tanrısı ünvanına sahip olan Dionysus, Zeus ile fani kadın olan Semele’den doğan tanrıdır. 12 Olimposlu’dan biri olduğuna dair yeterince adına kaynak rastlanmayan Dionysus’un onu yok etmek isteyen Hera’ya rağmen Zeus’un baldırından doğduğuna rivayet edilir.

Kökeninin Nysa Dağı olduğu rivayetlerde geçer. Şarap, üzüm ve eğlencenin temsilcisi olan Dionysus’un simgeleri, üzüm, asma, çita ve panterdir. Barış tutkunudur. Bazı kaynaklarda Zeus ve Persephone’nin ya da Zeus ve Demeter’in oğlu olarak değişik açıklamalarda yer alır. Bağ Bozumu Tanrısı özelliği de olan Dionysus’un tiyatronun öncüsü isim olduğu ve kendisine ait kültürün Hristiyanlık dinini etkileyen özelliklerle de tasvir edildiği yönünde söylentiler vardır.

Ayrıca Yunan Mitolojisi Efsaneleri ve İlginç Hikayeler adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Herkül

Yunan mitolojisinde Herakles ya da bilinen adıyla Herkül, babası Zeus ve annesi bir fani olan Alkmene’nin oğlu olarak bilinir. Herakles’in tahta geçme fikrine karşın Hera’nın entrikalarına maruz kalan Herkül, babası Zeus’u Perseus kavminden ilk doğan çocuğun tahta geçmesi yönünde kandıran Hera ile sürekli mücadele etmek zorunda kalmıştır.

Yarı ölümlü gibi algılansa da doğumundan beri olağanüstü kudrete sahip olduğu söylenen Herkül, bebekliğinden itibaren savaşçı yönlerinin anlatıldığı kahraman olarak da tasvir edilir. Hera’nın kışkırtmalarıyla cinnet geçirip karısını ve çocuklarını yok eden Herkül’ün bu suçtan ve vicdan azabından arınmak için Miken Kralı’nın emrinde isteklerini yerine getirdiği söylenir. Görevi olduğu 12 emirle, gücü zamanla pekişen Herkül, Prometheus’u esaretten kurtarmış bir kahraman olarak da anlatılır.

Pan

Yunan mitolojisinde Kır ve Çoban Tanrısı olarak anlatılan Pan, çoğu efsanede görünüm olarak yarı insan yarı keçi şekliyle tasvir edilmiştir. Hedonistliğin, dünya zevklerinin temsilcisi olan Pan,  çığlıklarıyla düşmanlarını uzaklaştıran özelliğiyle de tanınır.

Cinsel arzu, hazcı yaşam onun niteliklerini yansıtan unsurlar olarak hikayelerde işlenmiştir. Flütüyle eşsiz ezgiler oluşturan Pan’ a dair bir efsaneye göre, aşık olduğu Syrinks’in yanına gelip ona sarıldığı esnada saza dönüşmesi üzerine sazların bir kısmını kesip yapıştırarak üfleyince ortaya harika ezgi çıkmıştır. Pan flütünün oluş hikayesine dair bu konu mitolojide anlatılanlar arasındadır.

Eros

Latince isim olan Cupid’in Antik Yunan’da karşılığı Eros’tur. Aşk, seks ve Şehvet Tanrısı olarak bilinen Eros kelimesinin kökeninden erotik anlamına gelen ifadenin oluştuğu varsayılmaktadır.

Aşkın temsilcilerinden Afrodit gibi anılan Eros, temsil yönüyle daha çok erkeklerin kadınlara olan aşkını sembolize eder. Afrodit ise kadınların erkeklere olan aşkını, sevgisini yansıtır. Bazı Yunan mitolojik kaynaklarda Afrodit ve Ares’in oğlu olarak anlatılan Eros, sonsuz gücün ve üremenin temsilcisidir aynı zamanda. Eros’un sevgilisi Psyche’dir. Ok attığı kişilerin aşık olmasını sağladığı belirtilen Eros’un kendisi için bu özelliği kullanamadığı da efsanelerde sıklıkla anlatılır.

Eros’un Zeus’ a zarar vereceğini hissettiği Kronos’un hilesini anlatmak üzere Zeus’a giderken yakalandığı ve kanatlarının kesildiği efsanelerde anlatılır.