Paten kaymak boş vakitlerde yapılabilecek en eğlenceli aktivitelerdendir, üstelik en iyi egzersiz türlerinden, rekabetçi sporlardan ve ulaşım biçimlerindendir. Ayrıca bu sporu yapmak için o kadar az şeye ihtiyacınız var ki düzgün duruş, süzülme ve nasıl durulacağını öğrendikten sonra hemen paten sahalarına ya da uygun yerlere giderek gezinebilirsiniz. İşte paten kaymanın temelleri ve yeteneklerini sonraki seviyelere taşımanızı sağlayacak ipuçları…

Temel Prensipler

1. Patenleri Giymek: Paten kayabilmek için tek gerekli ekipman aslında ayağınıza uyan patenlerdir. Spor mağazalarından 1 çift satın alabilir ya da paten sahalarından kiralayabilirsiniz. Paten ölçünüz muhtemelen ayakkabı numaranızla aynıdır ancak yine de deneyerek almakta fayda vardır. Ayrıca patenin yanında aşağıdaki eşyalardan almak isteyebilirsiniz:

Kask: Eğer paten kaymaya henüz başladıysanız kask kullanmak daha rahat hissetmenize yardımcı olabilir. Başlarda herkes biraz düşebilir. Dolayısıyla kask takmak kafa travmalarından sizi koruyacaktır.

Dizlik ve Dirseklik: Benzer şekilde, paten kaymayı öğrenirken eller ve dizler mutlaka pek çok kez yere çarpacaktır. Eğer canınız tatlıysa ya da daha ciddi kazalardan korunmak istiyorsanız kendinizi dizlik ve dirseklik aracılığıyla kısmen koruyabilirsiniz.

2. Doğru Duruşa Geçmek: Ayaklarınız omuz genişliğinde açın, dizler bükün ve çömelin. Yere doğru biraz alçalarak rahat çömelme pozisyonu bulduktan sonra hafifçe ileri doğru eğilin. Paten kaymada kilit nokta dengedir ve bu klasik duruş sizi yuvarlanmaktan koruyacaktır.

Paten sahasına ilk kez girdiğinizde patenleri kontrol edemediğinizi hissederek rahatça ayakta duramadan dengenizi kaybederek tekrarlayan düşüşler yaşayabilirsiniz. Bu oldukça normaldir, alışana kadar bu duruşu denemeye devam etmelisiniz.

Ayağınızda paten varken ayakta mükemmel şekilde sabit durmak epey zordur. Sabit durmaya alıştıktan sonra dengenizi korumaya yardımcı olması adına ara sıra patenlerinizi hafifçe hareket ettirerek duruşunuzu düzeltmek için çalışmalar yapın. Şöyle düşünebilirsiniz, ayağınızda patenleriniz yokken bile hafifçe itildiğinizde dengenizi yeniden sağlamak için ayaklarınızı hareket ettirmek zorunda kalırsınız. Aynı hareket ayağınızda patenler varken de epey faydalı olacaktır. Ancak patenliyken sizi iten şey tekerler ve kendi kaslarınızın yaptığı baskıdır.

3. Ördek Gibi Yürümek: Topuklarınızı birbirine yaklaştırarak parmak uçlarınızı dışa çevirip yavaşça ileri doğru yürümeye başlayın; önce sağa, sonra sola, sonra tekrar sağa olmak üzere devam edin. Bu sırada çömelmeye devam edin ve dengenizi daha kolay korumak adına topuklarınızı vücudunuzun hemen altında tutun.

Dengenizi koruyarak rahatça ayağınızda patenle yürüyebilene kadar alıştırma yapmaya devam edin. Başlarda muhtemelen pek çok kez düşeceksiniz. Böyle durumlarda yeniden ayağa kalkın ve vücudunuzu topuklarınızın hizasında ortalayarak çömelme pozisyonunda kalın. Paten konusunda güven kazandıkça daha hızlı hareket etmeye ve daha uzun adımlar atmaya başlayın. Her adımınızda daha ileri gidebilmek için tekerlekleri daha sert itin.

4. Nasıl Süzüleceğinizi Öğrenin: Tekerler üzerinde süzülerek adımlarınızı uzatın. Bir ayağınızla itin ve momentumu kaybedene kadar diğer ayağınızla süzülün, sonrasında süzüldüğünüz ayağı değiştirin. Bir ayağınız üzerinde süzülürken diğer ayağınızın engel olmaması adına havada tutun.

Süzülürken sola ve sağa dönmeye çalışın. Sola dönmek için vücudunuzu hafifçe sola, sağa dönmek içinse hafifçe sağ tarafa eğin. Ancak daima çömelme pozisyonunu koruyun.

Daha hızlı süzülün. Bacaklarınızı daha hızlı hareket ettirerek, tekerlere baskı uygulayarak ve kendinizi ileri doğru iterek momentum kazanın. Adımlarınızın üstüne eğilerek vücut ağırlığınızı hızlanmaya yardımcı olması adına kullanabilirsiniz. Bu sırada dengenizi korumak içinse kollarınızı kullanın. Kollarınızı dirseklerden bükün ve koşuyormuşsunuz gibi ileri geri sallayarak hızlanın.

Durma Alıştırması Yapın: Patenlerin sağ tekinin topuk kısmında fren olması gerekir. Durabilmek için patenleri birbirine paralel tutarak süzülün. Çömelme pozisyonunda kalın ve hafifçe öne eğilin. Sağ pateni sol patenin biraz önüne getirin, sağ pateninin topuğunu kaldırın ve topuğa sertçe bastırın. Ne kadar sert bastırırsanız o kadar hızlı durursunuz.

Freni zemine yumuşakça dokundurmaktan ziyade sağlam baskı ile durmak önemlidir. Frene yeterince sert basılmazsa dengenizi kaybederek düşebilirsiniz. Eğer ilk başta yeteri kadar baskıyı uygulamakta zorlanırsanız durmanıza yetecek kadar kuvvet uygulamanıza yardımcı olması adına ellerinizle sağ dizinize bastırmayı deneyebilirsiniz.

Ayrıca Çocuk Gelişimde Etkili Spor Branşları adlı yazımıza göz atabilirsiniz.

Patenle Özel Manevralar

Geri Geri Kaymak: Normalde ileri doğru kayarken ayaklarınızı ‘V’ şeklinde tutarak ve topuklarınıza baskı uygulayarak kendinizi ileri doğru itersiniz. Geri geri kaymak için ise ayaklarınızı ters ‘V’ şeklinde tutun; bu sefer parmak uçlarınızı yaklaştırıp topuklarınızı birbirlerinden uzaklaştırmanız gerekir. Çömelme pozisyonunda kalın ve sol ayağınız havadayken sağ ayak ucuna baskı uygulayın. Ardından sol ayağınızı yere koyun ve sağ ayağınızı kaldırarak sol ayak ucunuza baskı uygulayın.

Arkanızı göremediğiniz ve ara sıra arkanıza dönüp bakmaya mecbur hissettiğiniz için geri kayarken dengenizi korumak daha zor olabilir. Bu yüzden yavaşça başlamak ve düşmeden arkanıza bakmak için vücudunuzu nasıl çevireceğinizi bulmaya çalışın. Geri geri kayarken insanlar en çok geriye eğildikleri için düşerler, bundan kaçının.

Başarılı şekilde geri geri kaymak elbette çokça alıştırma yapmayı gerektirir fakat en sonunda bu tekniği öğreneceksiniz. Patenlerinizle yapacağınız hareket aralıklarını uzatın ve bir pateninizi yere koymadan önce diğeri üstünde biraz daha ilerlemeye çalışın. Ters ‘V’ şeklini yaparken ayak uçlarına baskı uygulamaya devam edin.

Heel-Toe (Topuk-Parmak ucu) Yapmak: Bu teknikte, patenler aynı hizaya getirilir ve bir ayak parmak ucunda, diğeri topuktayken kayılır. Hızlanmak için birkaç adım atın, sonrasında daha güçlü olan ayağınızın ucunu kaldırın ve sadece topuğunuzun üstünde ilerleyin, diğer ayağınız da hemen arkasından ilerlesin. Arkadaki patenin topuğunu kaldırın, böylelikle tekniği uygulamış olacaksınız.

Crossover Turn (Çapraz Dönüş) Yapmak: Hızlanabilmek adına birkaç adım atarak başlayın. Dönmeye hazır olduğunuzda bir pateni diğerinin üzerinden geçirin ve onu oluşan yeni yönünde itin. Mesela, eğer sola doğru dönüyorsanız sağ pateni sol patenin üstünden geçirin, vücudunuzu sola döndürün ve sağ pateninizi de sola doğru itin. Omuzlarınızı gitmek istediğiniz yöne döndürün ve dengenizi koruyabilmek için dönüş yönünde eğilin. Daha sabit olabilmek için dizlerinizi biraz bükülü tutmanız faydalı olacaktır.

Zıplamayı Denemek: Birkaç adım atın. Sonrasında patenlerinizi bir araya getirin, çömelin ve kısaca zıplayın. Paten kayma konusunda güveniniz geliştikçe daha yükseğe ve daha uzağa zıplama alıştırmaları yapın. Hatta havalı yön değiştirme yollarından zıplayarak dönüşü deneyebilirsiniz.

Patenle Becerilerinizi Geliştirin

Paten Sahasında Alıştırma Yapmak: Paten kayma alanında daha iyi olmanın en iyi ve neredeyse tek yolu sık sık alıştırma yapmaktır. Evinize yakın yerlerde paten sahası bulun ve en azından haftada 1 kere oraya giderek becerilerinizi geliştirin. İlerlemek, durmak, geri geri kaymak ve mümkün olduğunca hızlı kaymak için alıştırmalar yapın. Dengenizi koruyarak dönüşler yapma ve durma konusunda kendinizi rahat hissedinceye kadar alıştırmalarınıza devam edin.

Takıma ya da Birliğe Katılmak: Tek başına paten kaymak oldukça eğlencelidir ancak eğer meydan okumaya hazır durumdaysanız takıma katılmayı düşünebilirsiniz. Roller Derby (Paten Derbisi) her geçen gün daha da popülerleşen spor dallarından ve pek çok şehirde takımlar ya da birlikler var. Bulunduğunuz şehirde yoksa birkaç arkadaşınızı kendinize uydurarak kendi birliğinizi oluşturabilirsiniz. Öte yandan, Roller Hockey (Paten Hokeyi) de takım odaklı popüler paten stillerindendir. Bu spor için tek sıralı patenler gerekmektedir.

Performans Artırmak İçin Tasarlanan Patenlerden Almak: Aralarından tercih edebileceğiniz pek çok paten türü var. Paten kayma alanında daha iyi olmaya başladığınızda, özel ihtiyaçlarınızı karşılayan ve dilediğiniz beceri seviyesine ulaşmanızı sağlayacak patenler almak isteyebilirsiniz. Aşağıdaki seçenekler yardımcı olabilir:

Kapalı mekân patenleri: Eğer kapalı sahalarda paten yapmak istiyorsanız her seferinde kiralamak zorunda kalmamak adına kendinize paten alabilirsiniz.

Dış mekân patenleri: Böyle patenlerin tekerleri daha zorlu koşullara dayanacakları şekilde tasarlanır. Bunları asfalt ve diğer yol kaplama türleri üstünde kaymak için kullanabilirsiniz.

Sürat patenleri: Bunlar ise, normal patenlere kıyasla daha hızlı gitmek için tasarlanır. Eğer paten sahalarında ya da sokaklarda uçmayı seviyorsanız tercihinizi sürat patenlerinden yana kullanabilirsiniz. Tek sıralı hız patenlerinden veya her iki tarafında iki teker bulunan çift sıralı patenlerden alabilirsiniz.

Ayrıca En Çok Kalori Yaktıran Spor Branşları ve Egzersizler adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Son Olarak… Önemli İpuçları:

• Bağcıklarınızı iyi ve güvenli şekilde bağladığınızdan emin olun, çözülerek dengenizi kaybetmenize sebep olabilirler.
• Eğer paten sahasında kayıyorsanız gerektiğinde destek için sahanın kenarlarında bulunan çubukları kullanabilirsiniz.
• Duvara yakın durmaya çalışın. Böylelikle size hem kılavuz hem de destek olurlar.
• Çok daha hızlı gitmeye çabalamayın. Eğer çok hızlı giderseniz paten kaymayı çok iyi bilseniz bile düşebilir, kendinize zarar verebilirsiniz. Hatta kemiğinizi bile kırabilirsiniz.
• Bu spora yeni başladıysanız ağırdan alın. Yavaş ve istikrarlı olmak uzun vadede hep daha faydalıdır.
• Patenlerinizin tekerlerini sık sık kontrol edin. Bulunduğunuz zemindeki kumaş parçalar, yağ, ip, şerit gibi sert ya da kaygan malzemelerden uzak durmaya çalışın.
• Patenlerinizin ayağınıza tam olarak uyduğundan emin olun. Yanlış numara giymeniz durumunda dengenizi sağlamakta zorlanırsınız.
• Eğer uzun saçlarınız varsa görüşünüzü engellememek için saçlarınızı toplamanız faydalı olacaktır.