Borsaya giriş yapmak Türk yatırımcısı için kazancın kapılarını açmak anlamına gelmektedir. “Her Türk asker doğar” deyimi gibi “Her Türk borsacı doğar” sesleri ile hisse senedi piyasasına giriş yapılmakta ve yapılan birkaç karlı işlem ardından tüm sermayenin borsada erimesi sonucu ile karşılaşılmaktadır. Borsada başarılı işlemler yapmanın da bir adabı vardır ve bu adaba uyulduğunda çevrenizde örneklerine rastlayabileceğiniz başarılı yatırımcılara dönüşmek içten bile değildir. Bana Fikir Ver ailesi olarak bu yazımızda sizlere borsada para nasıl kazanılır sorusunu 5 maddede yanıtlayacak ve düzenli bir kazanç elde etmenin basit yolunu anladığınızdan emin olmaya çalışacağız.
Borsada İşlem Yapmadan Önce Tecrübenizi Artırın
Borsada işlem yapmaya başlamadan önce borsanın mantığını anlamanızı şiddetle tavsiye ederiz. Borsanın mantığı ne diye soracak olursanız sizlere 6 Adımda Borsaya Giriş: Borsa Nasıl Oynanır? adlı yazımıza göz atmanızı öneririz. Yazımızı okuduğunuzu varsayarak borsanın mantığı kavramına biraz daha inmek gerekirse, işe ilk olarak borsada yapılan işlemin ne anlama geldiğini anlatmaktan başlayalım.
Borsada yapılan işlemler karşılıklıdır. Bir alıcı ve bir satıcı arasında gerçekleşir. Siz bir hisse senedi almak istediğinizde alıcı ve satıcıların belirlediği fiyatlardan işlem yaparsınız. Benzer şekilde satış yapmak istediğinizde yine hisse senedini almak isteyen bir alıcının bulunması gereklidir. Alıcı bulunmaması halinde malınızı satamaz ve hisse fiyatı yeni bir alıcı çıkana kadar düşmeye devam eder.
Tüm bu süreçleri borsada gerçek para ile deneyimlemek size ciddi kayıplar yaşatabilir. Borsada kazanmak için oluşturduğunuz stratejiyi denemek ve alım-satım işlemlerinde tecrübe kazanmak için sanal borsa uygulamalarından yararlanabilirsiniz. Uygulamalar size verilen sanal bütçeler ile gerçek şirketlere borsa fiyatlarından işlem yapma olanağı tanır. Böylece borsanın işleyişini ve geliştirdiğiniz stratejinin ne denli kazançlı olduğunu uygulamalar üzerinden teyit ederek, para kazanmadan tecrübe kazanabilirsiniz.
Borsada Günlük Kazanç Yerine Uzun Vadeli Hedeflere Odaklanın
Borsada yapılan en yaygın hata, borsada günlük kazanç kovalamaktır. Her gün işlem yapma zorunluluğu yanında tüm gün ekran izlemenize sebep olan bu strateji, psikoloji için de zararlı bir yöntemdir. Borsada gerçek kazancın uzun vadede olduğu herkes tarafından bilinse de ülkemizde borsa, kısa vadede kazanç kapısı olarak görülür. Bu hedefle giren binlerce yatırımcı ise borsayı bir kumarhane olarak görür ve tövbe etmek zorunda kalır.
Borsada uzun vadeli hedeflere odaklanıldığında ise süreç daha kolaylaşır. Bir spekülatör olmak yerine sizi bir yatırımcıya dönüştürecek olan bu tercihle ekran izlemekten kendinizi kurtarabilir ve geceleri rahat uyuyabilirsiniz. Günlük kazanç stresi, işlemler için verdiğiniz komisyonlar ve yaşanan dalgalanmalardan dolayı yapılan panik satışları ile paranızı günden güne eritmek yerine; hisse seçim yöntemlerini kullanarak doğru hisse senetlerini aldığınız taktirde, uzun vadede sizi tatmin etmekten daha fazlasını verecek getiriler elde etmeniz sürpriz olmayacaktır.
Borsada Tüyolara Değil, Analizin Gücüne Güvenin
Borsa hesabı açarak hisse senedi dünyasına adım atan her yatırımcı, ilk hisse senedi işlemini yapmak için resmen yanıp tutuşmaktadır. İçinde durdurmakta zorlandığı kazanma hırsı (!) ile herkesin diline dolanan hisse senedini almakta, ilk işleminden muhtemelen para kazanarak borsanın büyüsüne kendisini kaptırmaktadır. İlk işlemini karlı yapması sebebi ile kendisine güveni gelmekte ve açtığı bir işlem sonrasında neredeyse tüm birikimini kaybetme riski ile karşı karşıya gelebilmektedir.
Yukarıda tipik bir yeni başlayan yatırımcı davranışını sizlerle paylaştık. Esasen yatırımcı kategorisine girmeyen yukarıdaki tasarruf sahipleri, spekülatör olarak nitelendirilmelidir. Spekülasyon peşinde koşarak kendilerini borsada bulmuştur ve aldığı tüyolar ile para kazanmanın umudu ile borsada işlem yapmak istemektedir. Yatırımcıların çok iyi bildiği gibi, bedava peynir sadece fare kapanında bulunur! Tüyo peşinde koşmanın sonu borsaya tövbeye çıkar.
Borsada günlük al sat taktikleri, hisse senedi önerileri ya da tüyoları… Hepsi aynı kapıya çıkar. Bu tip işlemlerin sonu borsada kayıp anlamına gelir. Borsa yatırımcılarına para kazandıracak tek şeyse analiz becerisidir. İster kısa vadeli isterse uzun vadeli olsun, her yatırımcı analiz becerisini geliştirmelidir. Analiz becerisini geliştirmenin yolu finansal okuryazarlık konusuna adım atmayla başlar. Finansal okuryazarlık konusuna adım atmadan önce Günlük Yaşamdan Yatırıma 6 Maddede Finansal Okuryazarlık isimli yazımıza göz atmak, nereden başlamanız gerektiği konusunda size fikir verecektir.
Borsada iki tip analiz yöntemi kullanılır. Uzun vadeli yatırımcılar temel analiz adı verilen ve hisse senedinin temsil ettiği şirketin gerçek değerini bulmaya yönelik kuralların yer aldığı yöntemi kullanırlar. Muhasebe ve piyasa araştırması gerektiren bu yöntem, değer yatırımı olarak da bilinir. Günümüzde bu akımın en ünlü temsilcisi, milyarder Warren Buffet’tır. Temel analizde ederinin altında fiyatlanan ve gelecekte büyüme potansiyeli taşıyan şirketleri satın almak ve değerine gelince satmak bulunmaktadır. Teknik analiz ise daha kısa vadede kullanılır. İstatistiki veriler, grafikler ve indikatör adı verilen göstergeler teknik analizin konusuna girer. Teknik analiz günlük veya haftalık işlem yapılarak sadece fiyat odaklı yapılan analizlerle işlem yapılır. İlerleyen yazılarımızda Bana Fikir Ver sayfalarında temel ve teknik analizle ilgili detaylı yazılarımızın geleceğini sizlere müjdelemek isteriz.
Borsa Portföyünüzü Çeşitlendirerek Riski Minimize Edin
Portföy çeşitlendirme sadece kazanma taktiği değil, bize göre aynı zamanda kaybetmeme sanatıdır. Borsadan nasıl para kazanılır, denendi başarılı isimli paylaşılan yöntemlerin tamamına portföy çeşitlendirme stratejisini ekleyebilirsiniz. Stratejinin temelinde yatan motivasyon ise, “Tüm yumurtaları aynı sepete koymama” mantığı yatar. Tahmin edebileceğiniz gibi elinizden sepet düşerse, tüm yumurtalar kırılır. Yumurtaları farklı sepetlere dağıtırsanız, elinizde kırılmayan yumurtalar kalır.
Portföy çeşitlendirmesi esasen tüm yatırım araçlarında çeşitlendirmeyi öngörür. Mantığı basit olarak özetlemek gerekirse, başlangıçta 100 birim sermayeniz olduğunu düşünelim. Sermayenizin yüzde 40’ı ile borsaya yatırım yapıyorsanız, kalan yüzde 60’lık bölümü altın, döviz, mevduat, Eurobond ya da farklı yatırım araçlarında değerlendirmeniz önerilir. Böylece borsada olası bir geri çekilme yaşandığında, altın veya seçtiğiniz diğer yatırım araçlarında yaşanacak yükselişler ile portföyünüzü koruyabilir, hatta karda kalmaya devam edebilirsiniz. Borsa dışında neye yatırım yapabilirimi sorusuna yanıt arıyorsanız, Bana Fikir Ver ekonomi sayfalarında sizler için yazılan Yatırım Yapmak İstiyorum, Neye Yatırım Yapabilirim isimli yazımıza göz atmak iyi bir tercih olacaktır.
Portföy çeşitlendirmesini borsa özelinde değerlendirirsek, portföyünüz için seçtiğiniz hisse senetlerini de çeşitlendirmeniz önerilir. Seçtiğiniz hisse senetlerini 5 ila 10 adet ile sınırlandırmanız önerilir. Fazla çeşitlendirme potansiyel kazançlarınızı önleme riskine sahipken, tüm parayı tek bir hisseye bağlamak da yüksek risk almak anlamına gelir. 5 ila 7 arasında, birbirleri ile farklı sektörlerde yer alan hisse senetlerine yatırım yaparak portföyünüzü sektörel bazda gerçekleşen krizlere karşı emniyete alabilirsiniz.
Ne İş Yaptığını Anladığınız Şirketlere Yatırım Yapın
Borsada belki de kazanmak için olmazsa olmaz olan ve borsadan para kazananlar kulübünün ayrıcalıklı üyelerince uygulanan son kural, ne iş yaptığını anladığınız şirketlere yatırım yapma kuralıdır. Bu doktrini benimseyenlerin savunduğu gerçek, yatırım yapmanın çok basit olduğudur. Karmaşık formüller ya da süslü raporlar yerine, şirketin faaliyetine odaklanırsanız potansiyellerini fark edebilirsiniz. Potansiyeli fark etmek için de şirketin faaliyet gösterdiği sektörü bilmeniz gerekir.
Bu maddeyi gören herkesin aklına, “Bende ticari zeka yok, o zaman borsadan uzak mı kalmalıyım?” sözü gelir. Bize göre doğru soru kesinlikle bu değildir. Sorulacak doğru soru, “Şirketlerin faaliyetlerini anlamak için ne yapabilirim?” olmalıdır. Sorunun yanıtı ise finansal okuryazarlık gelişimde saklıdır.
Borsada analiz becerilerinizi temel analiz üzerine oturtmuş ve şirketlerin faaliyet raporlarını karıştırmaya başlamışsanız, bu yolda önemli bir adım atmışsınız demektir. TV’lerin ekonomi programları, ekonomistlerin yorumları, borsa ve ekonomi kitapları ile birlikte tabi ki Bana Fikir Ver sayfaları… Tüm bu saydıklarımız sizin iyi bir yatırımcıya dönüşmeniz için önemli kaynaklardır. Dişinizden tırnağınızdan ayırdığınız tasarrufları borsada hiç tanımadığınız kişilere kaptırmamak, hayalini kurduğunuz zenginliğe ulaşmak ve borsadan para kazanmak için yukarıda saydığımız yöntemlere sadık kalmaya özen gösterin.
Sıkça Sorulan Sorular
Borsada analiz yöntemleri temel ve teknik analiz olmak üzere ikiye ayrılır.
Portföy çeşitlendirmesi, ana para riskini azaltmak adına yapılan yatırımları birbirinden bağımsız enstrümanlara dağıtmak anlamına gelir. Böylece herhangi bir yatırım aracında yaşanan değer kaybı, farklı bir yatırım aracında yaşanan yükseliş ile tölere edilebilir.
Borsada uzun vadeli yatırım anlayışını benimsemek, anlık ekran takibini bırakarak hayatı yaşamaya devam etmeyi sağlar. Paranızı güvenilir şirketlere teslim ederek rahat bir uyku çekmeniz için uzun vadeli yatırıma yönelebilirsiniz. Böylece günlük yaşanan fiyat hareketleri size gürültü gelir ve siz büyük resimdeki pastanın tamamından aslan payını alabilirsiniz.
