Dünyanın Pisa Kulesi Gibi Yana Eğilen 12 Kulesi

  • Cahil Uzman yazdı.
  • 10 Aralık 2021
  • 193 okunma

Eğik kule dendiği zaman yüzde yüz akla gelen ilk kule (eminiz ki herkes için böyledir) Pisa Kulesi’dir! Ancak bu ünlü eski yapı kesinlikle dünyadaki ilk ve tek eğik kule değildir. Pisa Kulesi’ne bakıldığında bu özelliğin hemen göze çarpmasının nedeni muhtemelen yapının etrafındaki arazinin boş ve geniş olması; yani eğikliği çabuk dikkat çekiyor. Bununla beraber dünya genelinde tıpkı Pisa Kulesi gibi yana eğilen kuleler var elbette. Hatta zemini çok da sağlam olmayan ve çoğunlukla eğikliği insan hatasından kaynaklanan yapılar bunlar. Bazıları çok bariz görünen, bazıları ise çok kolay fark edilmeyen eğimleri ile günümüze kadar ayakta kalmayı başarmışlar. Fakat öyle örnekleri de var ki, uzun süre daha müdahale edilmezse herhangi bir sebeple devrilmeleri an meselesi gibi…

Bu yazımızda dünyada onlarca örneği bulunan yana eğilen kuleler araştırdık ve sizin için derlediğimiz 12 kuleyi anlatmaya çalıştık.

1. Capital Gate, Abu Dhabi - Birleşik Arap Emirlikleri

Capital Gate, Abu Dhabi - Birleşik Arap Emirlikleri

Abu Dabi'de bulunan Capital Gate, aynı zamanda "Dünyanın En Uzun Eğik Kulesi" Guinness Rekorunu da elinde bulunduruyor. 2010 yılı sonlarında tamamlanan, 18 derecelik eğime sahip bina 35 katlıdır. Yoğun güçlendirilmiş çelik ağın üzerine inşa edilmiş olan bina benzersiz görünüyor. Yoğun çelik ağı, binanın eğimine neden oluyor. Yerçekimi, rüzgâr ve sismik basınçlara karşı binanın temeli, 30 metre uzunluğunda 490 kazıktan yapılmıştır. Kulenin enteresan özelliği ise binanın kavisli biçimi nedeniyle biraz farklı açıyla yerleştirilen 728 adet özel yapım elmas şekilli cam panellere sahip olmasıdır.

2. Nevyansk Kulesi, Nevyansk - Rusya

Nevyansk Kulesi, Nevyansk - Rusya

Kule hakkında bilinen çok az şeyden biri, 18. yüzyılda Demidov Ailesi tarafından yaptırıldığıdır. Kulenin ne amaçla yapıldığı hakkında bölge halkı arasında farklı hikâyeler vardır. Bazıları bu kulenin hapishane olarak inşa edildiğini söylerken, bazıları ise gözetleme kulesi olduğuna kimileri de çan kulesi olarak yapıldığına işaret ediyor.

Başka ilginç rivayet ise Sovyetler tarafından gizili deneylerin yapıldığı laboratuvar olarak yapıldığı şeklindedir. Kule 57,5 ​​metre yüksekliğe ve 9,5 metrekare zemin alanına sahiptir. Taban ile gövde arasında 3 derecelik sapma bulunan kulenin neden eğik olduğu ile ilgili en kabul gören rivayet ise bu eğim fikrinin kulenin mimarına ait olduğudur.

3. Suurhusen Kilise Kulesi, Suurhusen - Almanya

Suurhusen Kilise Kulesi, Suurhusen - Almanya

Suurhusen Kilisesine ait olan kulenin istemeden eğimli hale gelmiş olduğu bilinmektedir. Yana eğilen kuleler içinde bu kulenin en belirgin özelliği Guinness rekorlar Kitabı’na göre de dünyanın en eğik kulesi olma rekoruna sahip bulunmasıdır.

1450 yılında yapılan kule 19. yüzyılda zemin toprağının yüksek nem oranı dolayısıyla eğilmeye başlamıştır. Gotik kiliseye ait kulenin eğim açısı 5,19 derecedir. Pisa Kulesi 1,22 derecelik eğimle bu eğim açısıyla yarışamaz haliyle… Orta Çağ döneminde sabit meşe kütükleri üzerine inşa edilen kule 1975 senesinde güvenlik unsurları nedeniyle kapatılmış fakat 10 yıl sonra yeniden ziyarete açılmıştır.

4. Big Ben, Londra - İngiltere

Big Ben, Londra - İngiltere

Bu dünyaca ünlü saat kulesinin eğildiğine inanmak zor ama gerçekten eğiliyor. 2012’de adı resmi olarak Elizabeth Kulesi olarak değiştirilmişse de halen daha çok bu adla anılan kule, her yıl 0,9 mm derece eğiliyor! 96 metre yüksekliğindeki saat kulesinin eğilmesine, Londra Metrosu genişletme çalışmalarının ve bölgede inşa edilen otoparkların yol açtığı düşünülüyor. Ancak İngiliz mühendisler bu eğimin Pisa Kulesi derecesine yaklaşmasının bile 4 bin yıldan önce olamayacağını düşündükleri için eğilme hızı hususunda çok kaygılı değiller.

5. Tiger Hill Pagoda (Kaplan Tepesi Tapınağı), Souzhou - Çin

Tiger Hill Pagoda (Kaplan Tepesi Tapınağı), Souzhou - Çin

Pagoda yani tapınak, adını bulunduğu tepeye borçludur. Çin’in eğik kulesi adıyla da meşhurdur. Tapınak, M.S 960'ta inşa edilmiştir. Çağlar içinde kule yaklaşık 3 derece açıyla eğilmiştir. Bu eğimin nedeni kulenin yarısının kaya, yarısının ise toprak temelli olmasıdır.

Bin yıllar içinde doğasal güçler karşısında, kulenin destek sütunlarından ikisi çatlamıştır. 1957 yılında kuleyi sabitleştirmek ve daha fazla eğilmesini engellemek için başarılı çalışmalar yapılmıştır. Kulenin üzerinde bulunduğu toprak kısım betonla güçlendirilerek tehlike arz etmekten çıktı. Günümüzdeki haliyle kulenin gövdesi ile temel arasında yaklaşık 2 metre fark vardır.

6. Oede Kerk (Eski Kilise) Kulesi, Delft - Hollanda

Oede Kerk (Eski Kilise) Kulesi, Delft - Hollanda

Hollanda’nın Delft şehrinde ve 75 metre yüksekliğe sahip olan eski kilise kulesinin eğimi yaklaşık 2 metredir. 1246 yılında ilk kez yapımına başlanmış olan kilisenin tamamlanması 1325-1350 yılları arasında gerçekleşmiştir. 25 yıl süren inşaat süresinde kule istemeden eğimli olarak inşa edilmiştir. Bunun nedeni ile ilgili en yaygın düşünce, yanı başından geçen kanalın kulenin inşasına uygun olarak ayarlanmamış olması olduğu yönündedir.

Yana eğilen kuleler içerisinde belki de ağırlığı en yüksek çan bu kulede bulunmaktaydı. 9 ton ağırlığındaki çan, titreşiminin vereceği zarar endişesiyle nadiren çalınıyordu. Nitekim 1570 senesinde indirilmiştir. Kulenin eğimini sabitleştirmek üzere birtakım girişimlerde bulunulmuş olmasına karşın, kule hala gözle görülür biçimde eğilmeye devam ediyor.

7. Eğik Toruń Kulesi, Toruń - Polonya

Eğik Toruń Kulesi, Toruń - Polonya

Polonya’da bulunan bu eğik kule ilk önceleri şehri savunmak amacıyla 13. yüzyılda, Orta Çağ'da inşa edilmiştir. Kentteki en önemli sembol yapılardandır. Eğik olmasının nedeni, kulenin üzerine inşa edildiği tınlı toprağın kulenin ağırlığını taşıyamamış olmasıdır. Bu bilgiye paralel olarak kırmızı tuğlalı kulenin tepe kısmı, tabanından 1,5 metre yer değiştirmiş görünüyor.

Kule yapıldığı tarihten itibaren, askeri karargâh, kadın cezaevi, demirci dükkânı, silah ustası dairesi ve kafe gibi pek çok oluşuma hizmet etmiştir. Efsaneye göre kule, manastırın inancına ihanet eden keşişe ceza olarak yaptırılmıştı ve doğal olarak günahkâr keşişin yaptığı kule de eğilmişti. Yine inanç odur ki günahkâr kişiler bu kulenin altında dengede durmakta zorlanırlardı.

8. Brugge Çan Kulesi, Brugge - Belçika

Brugge Çan Kulesi, Brugge - Belçika

Çan Kulesi, Brugge kentinin temel taşı özelliğindedir. Eski çağlarda hazine ve belediye arşivlerine ev sahipliği yapmış; yangınları vb. tehlikeleri belirlemek için gözlem noktası görevi görmüştü. İlk kez 1240 yılında yapılan bina günümüze kadar 3 kez yeniden yapılmıştır.

Yaklaşık 87 cm doğu yönünde eğilen kule pek çok badire atlatmıştır. Yıldırım çarpmış ve iki yangın geçirmiştir. Ancak Belçikalılar için bu kule o kadar değerliydi ki her seferinde onu yeniden inşa ettiler. Çünkü onlar için bu kule zamansızdır ve hazine değerindedir. Brugge Çan Kulesinin diğer yana eğilen kuleler içinde önemli özelliklerinden birisi de 1999 yılında, rak UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmış olmasıdır.

9. Huma Tapınağı, Odisha - Hindistan

Huma Tapınağı, Odisha - Hindistan

Hintlilerin Tanrı Shiva'ya adadığı olan bu tapınak, dünyanın önde gelen iki tapınağından biridir. 1660-1690 yılları arasında inşa edilen tapınak kulesinin gövdesinin eğim açısı 13,8 derecedir. Ancak zirve kısmı aslında yere diktir. Kulenin eğimli olmasının nedeni, olasılıkla tapınağın nehir kıyısındaki bölgeye inşa edilmesinden ve bölgenin sürekli sellere maruz kalmasından kaynaklıyor. Ayrıca tapınağın bulunduğu bölge pek çok depreme de tanıklık etmiştir. Dolayısıyla doğal afetlerin eğimin temel nedeni olma olasılığı çok yüksektir.

10. Millennium Tower, San Francisco - ABD

Millennium Tower, San Francisco - ABD

Yapımı 2009'da tamamlanan ve 197 metre ile San Francisco’nun en yüksek binası olan bu gökdelen sadece eğilmekle kalmamış aynı zamanda yere gömülmüştür. Yapı, konutlardan ibaret, apartman kompleksi olarak hizmet veriyor. 2015 yılında proje sahiplerinin binanın çökmekte ve devrilmekte olduğunu açıklamasının ardından, 2016 yılında halk bu sorun hakkında bilgilendirildi ve pek çok konut sahibi, dairelerini piyasa değerinin oldukça altında bedellerle satmaya başladı.

Ana kulenin temeli 18-27 metre uzunluğunda beton sürtünme kazıkları üzerine inşa edilmiş ve yoğun Colma kumuna gömülmüş beton levhadan ibarettir. Yapılan incelemede, kulenin tabanda 5,1 cm eğim ve kulenin tepesinde yaklaşık 15 cm eğim ile 41 cm battığı ortaya kondu. Bina kuzeybatıya doğru eğimli hale geldi; binanın bodrumunda ve kulenin çevre zeminindeki kaldırımlarda çatlaklar oluştu. 2018 itibariyle çökme, 36 cm eğimle 46 cm'ye yükseldi. Mühendisler, eğimi düzeltmek için ana kayaya mikro kazıklar eklemek için çözüm önerisi getirseler de bölge sakinleri bu hızlı düzeltmeye karşı temkinli davranıyorlar.

11. Bad Frankenhausen Kilisesi Kulesi, Frankenhausen - Almanya

Bad Frankenhausen Kilisesi Kulesi, Frankenhausen - Almanya

4,8 derece eğimi bulunan Bad Frankenhausen kilisesinin yüksekliği ise 56 metredir. Kulenin eğimi ve gidişatı 1640 yılından beri uzmanların takibindedir. Çünkü tüm bakım ve sabitleme çalışmalarına rağmen her zaman yıkılma riski bulunuyordu. Kulenin eğilme sebebinin bölgenin yer altı yapısından kaynaklandığı düşünülüyor. Şehrin yeraltı su kaynakları kulenin eğilerek yan yatmasına yol açıyor. Kulenin yenilenmesi ve çan kulesinin yeniden hizalanması için yapılan çalışmalardan sonuç alınamıyor. Be yüzden çan kulesinin çökmesi veya devrilerek yıkılması olasılığı yüksek görünüyor.

12. Tower of the Milices, Roma - İtalya

Tower of the Milices, Roma - İtalya

İtalya’nın onlarca, meşhur yana eğilen kuleler içinde yer alan ve orijinal ismi “Torre delle Milizie” olan kulenin inşaatına 1200 yılında başlanmışsa da tamamlanması 1280 yılını bulmuştur. 3 katlı olan yapının en üst katı, 1348’de meydana gelen deprem sonucunda parçalara bölünmüştür. Ana kule o depremde sağlam kalmış, ancak geçen yüzyıllar içinde yana doğru eğilmiştir.

Kulenin yüksekliği 45 metredir ve kuzey doğu yönündeki eğim derecesi 1,36’dır. Uzmanlar kulenin bulunduğu aynı yerde başka yıkıcı depremler olmadığı sürece, ancak önümüzdeki altı yüzyıl içerisinde kulenin eğiminin 1 derece daha artacağını düşünüyorlar.

Sıkça Sorulan Sorular

1504 yılında inşa edildikten hemen sonra eğilmeye başlamış olan kulenin eğimi zaman geçtikçe daha kötüye gitmiş ve yıkılması korkusu artmıştır. Kulenin tepesindeki parça kaldırılarak ağırlığı azaltılmaya çalışılsa da beklenen etki görülmemiştir. Böylece 1892 senesinde kent meclisi karar alarak, tarihi kuleyi, yarattığı tehlike nedeniyle yıkmıştır.

1529 yılında inşasına başlanan kule 120 metre olarak tasarlanmış, ancak 48 metreye gelindiğinde yan yatmaya başlamış ve inşaatı durdurularak kaderine terk edilmiştir. Daha sonra kulenin bazı kısımlarına kavis vererek yana yatışı önlenmeye çalışılmış ise de eğilmeyi engellemeye yetmemiş ve kulenin yapımı yarım kalmıştır.

İlgili Yazılar