Yazı sistemleri oluşmadan tarih öncesi çağlarda insanlar hikayelerini anlatmak ve iletişim kurmak için mağara resimleriyle kullanırlardı. Dünyanın her yerinde bulunabilen mağara resimleri, antik fauna ve floradan ruhani törenlere, avlanma tekniklerine, sosyal hayata ve inanç sistemlerine dek pek çok şeyi temsil eder. Üstelik bu resimlerin onlarca savaş, teknolojik gelişme ve doğal afetlere rağmen binlerce yıl hayatta kalması oldukça hayranlık vericidir. Sizler için bu olağanüstü mağara resimlerinden bazılarını derledik. İşte tarihi kazılarda duvarlarda bulunan en ilginç resimler…  

1. Lascaux Mağara Resimleri (Fransa)

1940’ta bir grup genç, Fransa’nın güneybatısında bulunan mağaranın girişini keşfeder. Bu keşif paylaşıldıktan sonra, mağara resimleri oldukça popüler turistik yer haline gelir. Ancak yoğun ilgi mağara resimlerinde endişe veren bozulmaya yol açınca 1963’te bölge halka kapatılır. Dolayısıyla artık ana mağaraya girilmez ancak tüm ziyaretçilerin mağara sanatını görebilmesi için birebir kopyalar yapılmıştır.

Resimler pek çoğu soyutlamalar, hayvanlar ve insanlar olan 6000’den fazla figür içerir. Tarih Öncesi Sistine Şapeli olarak da adlandırılan bu resimler, ilgililere Üst Paleolitik yaşam hakkında fikirler verir. Antropologlar ve sanat uzmanları, resimlerin av zaferlerini ya da gelecekteki av zaferleri için yapılan dini ritüelleri yansıttığını düşünür. Ayrıca bazı karmaşık resim tasarımları, resimleri duvara işleyen kişilerin kendilerinden çok sonra ortaya çıkacak olan sanat teknikleri anlayışına sahip olduğunu gösterir.

2. Geyik Mağarası/Grotta dei Cervi (İtalya)

Grotta dei Cervi, içerisinde bulunan pek çok geyik resmi göz önüne alınarak Geyik Mağarası olarak adlandırılmıştır. Mağara kompleksi ilk olarak 1970’te keşfedilir. İçerisindeki mağara resimleri Paleolitik ve Neolitik dönemlere dek uzanır. Bu resimlerde 3000’den fazla farklı figür bulunur.

Beyaz kalker yapıda olan duvarlara resimlerin işlenmesi için boya olarak yarasa pisliği ve kırmızı kilin kullanıldığı düşünülür. Tarihçiler ve sanat uzmanları mağaralardaki boyama tekniklerinin ileri düzeyde olduğu konusunda hemfikirdir ancak yaratılış hikayesi betimlediğine inanılan geyikler haricinde resimlerin neyi temsil ettiği konusunda kesin sonuca varılamamıştır. Öte yandan beyaz duvarlar ve kullanılan koyu boya, genellikle kahverengi duvarlar ve kırmızımsı boyaya sahip diğer mağara resim koleksiyonlarına göre epey farklıdır.

3. Magura Mağarası (Bulgaristan)

Magura Mağarası’nın arkeolojik buluntuları, benzer konulara sahip olmaları nedeniyle genellikle Geyik Mağarası ile karşılaştırılır. Yaklaşık 15 milyon yıllık olduğu düşünülen mağara, günümüzün 8000 yıl öncesi Epipaleolitik Çağ’dan, 1200 yıl öncesi Erken Tunç Çağı’na dek çeşitli resimlere sahiptir.

Duvarlardaki ünlü resimlerden biri, dini töreni tasvir ettiğine inanılan Doğurganlık Dansı’dır (The Fertility Dance). Resim, doğurganlığa yardımcı olmak için ritüel dansa katılan hayvanları, kadınları ve erkekleri betimler. Mağara içerisindeki resimler ayrıca 5 festival ve 366 gün içeren bilinen en eski Avrupa güneş takvimini de içerir. Resimlerin çoğunun yarasa pisliğiyle yapıldığı düşünülür. Şimdilerde, büyük tatil zamanlarında mağara bölgesinde konserler düzenlenir.

4. Eller Mağarası/Cueva de las Manos (Arjantin)

Eller Mağarası’nda pek çok av sahnesi ve hayvan resmi bulunur ancak en ünlü resim, çoğu sol el olmak üzere yüzlerce elden oluşan koleksiyondur. Bu sebeple ‘’Eller Mağarası’’ ismini alan mağaradaki resimlerin çoğunun sol eli betimlemesi ise şöyle açıklanır: Arkeologlar, çizimlerin ressamın sağ elinde tuttuğu kemikten yapılmış borularla sol eline boya püskürtmesiyle yapıldığını düşünür. 5000 yıllık bu resimlerin boyasının ise kömür, manganez, hematit ve kaolinden oluşan bileşimden oluşturulduğuna inanılır. O dönemde mağara civarında yaşayan insanların genellikle avcı-toplayıcı olmaları, insanların başta lamalar olmak üzere hayvanların peşinde koştuğunu betimleyen resimleri açıklar.

5. Laas Geel (Somali)

Tarihi kazılarda mağara duvarlarında bulunan en ilginç resimlerden bazıları, Afrika’nın Boynuzu Somali’de bulunan Laas Geel’dedir. Mağara resimleri 2002’de Fransız araştırmacılardan oluşan ekip tarafından keşfedilir. Bu mağaralar yerel halk tarafından iyi bilinmesine rağmen, Laas Geel’i uluslararası çapta tanıtan bu ekip olur. Resimlerin çoğu boğaları, inekleri, çobanları ve hatta resmin sanatçısı olduğu düşünülen insanları içerir. Resimlerde bazı ineklerin dönemin kültürünü betimleyen dekoratif cübbeler giydiği dikkat çeker. Mağaranın canlı renkleriyle tanınan resimleri, keşfedildiklerinden beri kapsamlı şekilde incelenmiş ve pek çok turist tarafından ziyaret edilmiştir.

6. Altamira Mağarası (İspanya)

Kuzey İspanya içerisinde bulunan Paleolitik Çağ’dan kalan Altamira Mağarası’nın ana figürlerinden ikisi el ve fauna resimleridir. Sanatçıların resimlerin çoğunu oluştururken ‘’chiaroscuro’’ adı verilen ışık ve gölge kombinasyonunu kullanığı düşünülür. Ayrıca mağara duvarlarının dış hatlarını farklı şekilde boyayarak üç boyutlu resmin erken formunu kullanmışlardır. Mağaranın en ünlü kısmı ise, bizon sürüsü ve diğer hayvanlara sahip olan Çok Renkli Tavan (Polychrome Ceiling)’dır.

Arkeologlar insanların mağaranın içinde binlerce yıl yaşadığını gösteren hayvan kemikleri ve silahlar bulmuşlardır. Ancak mağara, ağaç devrilip girişini açık hale getirinceye dek kayalar tarafından engelli kalmıştır. Keşfedilen en eski tarih öncesi mağara resim alanları arasında yer alan Altamira’ya, 1879’daki ilk keşfinden sonra uzun seneler şüpheyle yaklaşılmış ve 1902’de araştırmacılar tarafından barındırdığı resimlerin geçerliliği doğrulanmıştır.

7. Chauvet Mağarası (Fransa)

Chauvet Mağarası ile ilgili belki de en ilginç şey, mağara duvar resimlerinde yer alan ve dönemin başka hiçbir mağara sanatında görülmeyen hayvan türleridir. Tarih öncesi mağara resimlerinin çoğu ot oburları tasvir ederken, Chauvet’teki resimler ayı, aslan ve panter gibi yırtıcı hayvanları betimler. Hatta bazı tarihçiler, resimlerden bazılarının sihir gösterme amaçlı olduğunu düşünür. Çünkü bu resimlerde birden fazla varlığın birleşimi tasvir edilir. Öte yandan herhangi bir aktif yanardağın bilinen en eski resmi bu mağaradadır ancak geyik resmiyle kaplanmıştır.

Sanatçıların kullandığı resim teknikleri kendi dönemleri için benzersizdir; örneğin boyamadan önce mağara duvarlarını tüm kusurlarından arındırmışlardır. Bazıları da üç boyutlu görünüm yaratarak onları boyamadan önce figürlerin ana hatlarını çizmişlerdir.

8. Bhimbetka Kaya Sığınakları (Hindistan)

Bhimbetka’daki mağara resimleri, büyük oranda sebzelerden elde edilen boyayla yapılmıştır. Çizimleri Paleolitik Çağ’dan Erken Tunç Çağı’na dek uzanır, dolayısıyla tasvir edilen bazı stiller ve görüntülerde büyük derinlik bulunur.

Paleolitik Çağ çalışmalarında, resimleri doğrusal şekilde çizilerek insanlar ve hayvanlar çöp adamlara benzetilmiştir. Daha gelişmiş resimler ise, hayvan sürülerini gösterir. Ancak aynı zamanda doğa ruhları olan Yakşalar gibi dini ibadetin özellikleri de tasvir edilir. Öte yandan, boyaların mineraller yerine sebzelerden elde edilmesi Bhimbetka resimlerinin renklerini diğer mağaralara göre çok daha canlı hale getirmiştir. Kaya sığınaklarının en dikkat çekici bölümlerinden biri ise, fillerden yılanlara kadar çok sayıda hayvan türünü içeren resimlerin bulunduğu Hayvanat Bahçesi Kayası’dır (Zoo Rock).

9. Kakadu Kaya Resimleri (Avustralya)

Kakadu, 65.000 seneden fazla süredir özellikle Bininj ve Mungguy gruplarını içeren Aborjin halklarının evi olmuştur. Bu halkın kültürü, mağara resimlerinin üzerinde resim yapma eylemini vurgular. Bu sebeple pek çok yeni resim eskilerin üzerini kaplar.

Aborjin kültürüne göre, yalnızca sihir ve büyücülük bilgisine sahip kişiler bu tür resimleri çizebilirdi. Öte yandan, bu resimlerde kullanılan boyanın su ve ezilmiş pigmentlerin karıştırılmasıyla, boya fırçalarının ise insan saçı ve sazlardan elde edildiğine inanılır. Hala var olan resimlerin çoğunlukla kırmızı olmasının nedeni, bu pigmentlerin diğerlerine göre çok daha güçlü ve uzun ömürlü olmasıdır.

10. Cosquer Mağarası (Fransa)

Günbegün yükselen deniz seviyesi nedeniyle ne yazık ki Cosquer Mağarası resimlerinin neredeyse tamamı sular altındadır. Sanatçılar duvarları ilk kez boyadığında mağaranın deniz seviyesinden 250 fit yüksekte olduğu düşünülür ancak şimdilerde mağaranın girişi tamamen sular altındadır. Tabii bu, Cosquer Mağarası’nın tarihi kazılarda duvarlarda bulunan en ilginç resimlerden bazılarına ev sahipliği yaptığı gerçeğini değiştirmiyor. Bugün yalnızca 150 parça sağlam kalmış olsa da sanatçılar, bizon ve at gibi kara hayvanlarını efsanevi su yaratıklarıyla karıştırarak (örneğin bir adamın vücuduna sahip fok başı gibi), diğer tarih öncesi mağaralarının içerdiği benzersiz stile yeni soluk getirmişlerdir.