Latince adı; Nymphicus Hollandicus. Kakadugiller ailesinden ve sarı-beyaz-gri renkleri bulunan sultan papağanı en popüler evcil kuş türlerindendir. Hem çok sevimli hem de son derece sıcakkanlıdırlar. Çoğunlukla meraklı, bazen alıngan ama her zaman cıvıltılı ve neşeli!

Anavatanı Avustralya olan sultan papağanı başta Amerika olmak üzere çoğu ülkede papağan severlerin 1 numaralı tercihidir. Ülkemizde de en çok beslenen kuş türüdür. Tercih edilme sebepleri arasında sevimli ve komik olmalarının yanı sıra insanlarla ilişki kurabiliyor olmaları bulunur. Ayrıca birçok evcil hayvanla kıyaslandığında daha az masraflıdır.

Kelime öğrenme dağarcığı en geniş kuşlardandır sultan papağanı. Sempatik; renkli görseli ve birçok kuşa göre uzun ömürlüdür. Sultan papağanı iyi bakıldığında yaklaşık 15-17 yıl arasında yaşayabilir. Kafes içerisinde yaşayan en uzun ömürlü sultan papağanının 26 yıl yaşadığı bilinir. 100 yıl yaşadığını söyleyenler varsa da buna pek inanmayın.

Sultan Papağanı Türleri

• Akşın (albino)
• Tarçın (cinnamon)
• Limon (lutino)
• Gri (grey)
• İnci (pearl)
• Alaca (pied)
• Gümüş (silver)
• Beyaz Yüz (white face)

Ayrıca Muhabbet Kuşu Bakımı Nasıl Yapılır, Dikkat Edilecekler Nelerdir? adlı yazımıza göz atabilirsiniz.

Sultan Papağanı Kafesi Nasıl Olmalı?

Sultan papağanı doğal yaşamında göçebe olduğundan sınırlandırılmaktan hoşlanmaz. Bu yüzden dayanıklı ve geniş kafesler tercih edilmelidir. Kafesin ebadı yetişkin olduğu zaman da kanatlarını rahatça açabileceği büyüklüklerde olmalıdır. Kafesin şekli geniş kare veya dikdörtgen olarak tercih edilmelidir. Yuvarlak kafes kuşun yön duygusunu yitirmesine ve strese girmesine yol açar. Tünek sayısı kesinlikle birden fazla olmalıdır. Ahşap tünekler tercih edilmelidir. Doğal ağaç dalları tercih edilmesi, gagalama neticesinde boya atması riskini ortadan kaldırır ve bu da papağanın sağlığı yönünden önemlidir.

Kafes içinin temizliği de çok önemlidir. Kafes altlığının kolay açılabilir ve değiştirilebilir olması sizin için de rahatlatıcı olur. Hijyen açısından kafeste taban ızgarası kullanmak da kolaylık sağlar.

Sultan Papağanı Kafesinde Neler Olmalı?

Yemlik; uzun ibik tüyleri nedeniyle içten takılan yemlikler beslenmesinde kolaylık sağlar. Sağlam ve sallanmayan, gaga darbelerine dayanıklı yemlikler tercih edilmelidir.

Suluk; yemlik seçimindeki gibi dayanıklı ve sallanmayan suluklar temin edilmelidir. Tüneği de olanlar daha uygundur.

Gaga Taşı; gaga taşı hem gagalarını törpülemesi hem de mineral desteği alması nedeniyle önemli.

Kalamar Kemiği; sultan papağanının yumurta kabuğunun oluşumunda ve yumurtlamadan sonra dişi kuşun daha çabuk toparlanabilmesi için kalsiyum gereksinimini karşılamak üzere kalamar kemiği bulunmalıdır.

Papağan Salıncağı; çıngıraklı papağan oyuncaklarını çok sever. Sert oyuncaklardan hoşlandığı için ahşap-tahta olanları tercih etmelisiniz. Papağan merdiveni ve salıncağı kafes içi aktiviteleri için idealdir.

Sultan Papağanın Bakımı

Sultan papağanının mutlu olması için geniş ve büyük kafes edinilmesi ön koşul. Çünkü kanatlarını açıp çırpması için buna ihtiyaç var. Kafesinde birkaç tünek, birkaç yemek kabı ve en az iki su kabı temel ihtiyaçlarıdır. Kafesinden çıkıp gezip dolaştıktan sonra geri dönmek için iyi nedenlere ihtiyacı vardır. Bu yüzden de kafes düzeninin iyi olması ve kafesini sevmesi önemli!

Oldukça sosyaldir. Yanağındaki tüyleri yumuşak hareketlerle sevmeniz ve onunla konuşmanız onun da size aynı nezaketle cevap vermesini sağlar. Onunla aynı mekânda zaman geçirmeniz, sosyalleşmesi için gereklidir.  Sultan papağanı kalabalığı sever; yalnızlıktan ve özellikle kafeste kapalı kalmaktan hiç keyif almaz. Yiyecek aramadığı veya oyun oynamadığı zaman sahibinin omuzunda seyre dalmaktan büyük keyif alır. Sağlıklı ve iyi eğitimli sultan papağanı muhteşem aile hayvanı olabilir ve apartman dairesinde de pekâla yaşayabilir.

Kafesinin yeri belirli olduğunda, kafese kapatmanıza gerek kalmaz. Evin içinde rahatça gezer; acıktığında veya uyku saati geldiğinde kafesine kendiliğinden döner.

Sultan Papağanın Sağlığı

Bulunduğu mekânda sigara içilmesi solunum yollarına ciddi olarak zarar verir. Yemek pişirilen ortamlarda kesinlikle beslenmemelidir. Bazı keskin yemek kokuları ve çıkardıkları buhar papağanın için sorun yaratabilir.

Evde pencerelerin açılarak hava akımı yaratacak şekilde havalandırma yapılması sultan papağanı için tehlikelidir. Hava akımına maruz kalması durumunda ciddi anlamda üşütüp hasta olabilir. Hatta bazen hiç hastalık belirtisi göstermeden aniden ölebilir ☹. Kafesi klimanın doğrudan üflediği yerlere de yerleştirilmemelidir. Avustralyalı bu kuşumuz sıcak iklimden geldiği için soğuğu hiç sevmez; 15 derecenin altındaki sıcaklıklar ona iyi gelmez.

Gün içinde burnuna dolan tozları atmak üzere birkaç kez hapşırması normaldir. Ancak çok fazla hapşırıyorsa; burnunun üstünde renk değişimi söz konusu ise veterinere gösterilmelidir.

Yılda birkaç kez tüy döker ve yenilerini çıkarır. Kuşunuzun davranışlarını iyi gözlemleyebilirseniz ve onu iyi tanırsanız hastalıkları zamanında anlamanız mümkün olabilir. Davranışlarında aniden değişiklik oluşması hastalık habercisi olabilir. Yine böyle anlarda veterinerinize başvurmalısınız.

Sultan Papağanın Beslenmesi

Dal darı, çekirdek, armut sapı, kiraz sapı, havuç, kuru incir içi gibi besinler temel olarak tükettiği besinlerdir. Kendisine bunları verdiğinizde sizi çok sevecektir. Sultan papağanı meyve ve sebze tüketebilir ancak meyve ve sebze ağırlıklı besleniyorsa ishal olabilir ve bu durum bazı kuşlar için ölümcül olabilir.

Bitkinin tohumları yemeyi seven sultan papağanı özellikle çekirdeği çok sever. Yulaf ve benzeri tahılların yanı sıra muhabbet kuşu yemi gibi besinlerle de beslenebilirler. Sağlıklı gelişmeleri için yem tercihi doğru yapılmalıdır.

Sultan Papağanı Özellikleri

• Ortalama ömrü 15-30 yıl arasıdır.
• Boyu 25-35 cm; kilosu 80-90 gr kadardır.
• Genelde gri-beyaz-sarı renklidir.
• Konuşabilir ve ıslık çalabilir.
• Sıcakkanlı ve sosyaldir.
• Yaşam süresini beslenme ve egzersizler belirler.
• Gagasını gıcırdatıyorsa uykusu gelmiştir.
• Tek eşlidir. Dişisi gece, erkeği gündüz kuluçkaya yatar.
• Yavru papağan 45 gün sonra yuvadan uçar.

Ayrıca Evde Bakılabilecek Konuşan Kuş Türleri ve Özellikleri adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Sultan Papağanlarda Cinsiyet Ayrımı

Cinsiyetlerini belirlemede kullanılan en belirgin ölçüt ötüş şeklidir. Erkek cinsi uzun, ıslık biçimde öter ve taklit yapma eğilimleri vardır. Yani erkek cinsin çenesi düşüktür 😊. Dişi cinsinin ötüşü tek tiptir ve taklit yeteneği yoktur. Vücudunda ilk tüylerin dökülmesinin ardından sırt tüylerinde bulunan çizgiler azalıp yok oluyorsa erkek olduğunu; çizgili, benekli yeni tüyler çıkıyorsa dişi olduğunu gösterir. Tüyleri ve ötüş biçimleri cinsiyetini belirlemede kesin sonuç vermeyebilir. Kesin bilgi isteniyorsa tüy örneği ile DNA testi yapılabilir. Her iki cinsiyeti de ıslık çalabilir ama özellikle erkek olanlar konuşmaya yatkınlığı ile dişiye göre daha kabiliyetlidir.

Sultan Papağanının Kişiliği ve Davranışları

Başının üzerindeki tüylerin durumu papağanın o andaki ruh durumu hakkında size fikir verebilir. Eğer tüyleri geri yatmışsa yani tepesi düzleşmişse huzursuz ve savunma halindedir. Tüyleri havada duruyorsa rahat ve huzurludur.  O anlarda yanına yaklaşıp sevebilirsiniz.

Sultan papağanının kafesine kesinlikle ayna konmamalıdır. Erkek olanı aynadaki görüntüsüne kur yapar; cevap gelmeyince de strese girer. Sonrasında ise kur yapma ve hatta çiftleşme içgüdüsünü kaybedebilir.

Sultan Papağanı Konuşturma

Genel olarak papağan türünün tercih edilme sebeplerinden birisi konuşma kabiliyetidir. Gerçekte papağanlar daha çok ses taklidi yapar yani kelimeleri de taklit ederler. Sultan papağanı da konuşabilen papağan türlerindendir. Sultan papağanına konuşmayı öğretmek istiyorsanız bunun en temel kuralları şu şekilde sıralanabilir:

• Kelimeleri söylerken net söyleyin.
• Art arda söylenen kelimelerden kaçının.
• Dikkatli biçimde gözlerinin içine bakarak ona konuştuğunuzu hissettirin.
• Acele etmek hem kuşu hem sizi yıpratır. Acele etmeyin, sabırlı olun.
• Kesinlikle baskı yapmayın.
• Patik yapın; konuşturmak istediğiniz kelimeyi siz kendiniz devamlı tekrarlayın.
• Ödül verin; kelimeleri öğrendikçe ödül olarak yemiş verin.