Yerküremizdeki toplam kara kütlesi, çeşitli büyüklüklerden ibaret yedi kıtadan oluşur. Bu kıtalardan bazıları birbirine bağlıyken diğerleri ise değildir. Hepsinin sınırlarında yer alan farklı sayıda ülkeler vardır. Dünyamızın yedi kıtası şöyle sıralanır: Asya, Afrika, Avrupa, Avustralya, Kuzey Amerika, Güney Amerika ve Antarktika. Güney ve Kuzey Amerika’yı tek kıta olarak kabul edersek, tüm kıtalar aynı harfle başlar ve biter.

Ancak bu kocaman yedi kıta dünyanın yalnızca %29’unu oluşturur. Aslında milyarlarca yıl önce bu yedi kıta, Pangea adı verilen tek büyük kara kütlesi halindeydi. Yıllar içinde levha tektoniği sayesinde yavaş yavaş parçalandılar. Hatta araştırmalar, Avrupa ve Kuzey Amerika’nın hala her yıl 7 cm oranında uzaklaştığını söyler. İşte kıtalarla ilgili gerçekler…

1. Asya

Yüzölçümü: 44.580.000 km²

Ülke Sayısı: 53

Nüfus: 4,561 milyar

• Asya, büyüklük ve nüfus bakımından yedi kıta arasından en büyük kıtadır.
• Dünyanın kara parçalarının üçte birini kaplar.
• Gezegenimiz yüzölçümünün %30’una ve nüfusunun %60’ına sahiptir.
• Dünyanın en büyük ülkesi olan Rusya’yı ve dünyanın en kalabalık iki ülkesi olan Çin ve Hindistan’ı sınırları içerisinde barındırır.
• Asya, dünyanın en yüksek noktasına ev sahipliği yapar: 8848 metre yüksekliğindeki Everest Dağı’nın zirvesi.
• Kıta ayrıca dünyanın en yüksek 10 zirvesine de ev sahipliği yapar.
• Asya iki büyük eski uygarlığın doğuşuna şahitlik etmiştir: Harappan (İndus Vadisi) uygarlığı ve Çin uygarlığı.
• Hinduizm, İslam, Budizm ve Hristiyanlık dinleri ilk olarak Asya’da başlamıştır.
• Asya’da yaşayan başlıca hayvanlar ağlı pitonlar, kaplan, panda, Tibet öküzü ve Hint gergedanlarıdır.

2. Afrika

Yüzölçümü: 30.370.000 km²

Ülke Sayısı: 54

Nüfus: 1,216 milyar

• Afrika dünyanın yedi kıtası arasından en büyük ikinci olandır.
• Kıta arazisi yaşam koşullarına uygun olmasına rağmen binlerce yıl sahipsiz kaldı. Hatta bu durum kıtaya ‘Karanlık Kıta (Dark Continent)’ unvanını kazandırdı.
• Dünyanın en uzun nehri olan Nil ve dünyanın en büyük çölü olan Sahra Afrika’dadır.
• Dünyanın en sıcak yeri olan Etiyopya kıta sınırları içerisindedir.
• Ekvator, Karanlık Kıta’nın ortasından geçer ve yıl boyunca doğrudan güneş ışığı alır.
• Yapılan araştırmalar, Homo sapiens’in Afrika’da ortaya çıktığını ve daha sonra dünyanın diğer tüm kıtalarına göç ettiğini kanıtlamıştır.
• Dünya altın rezervlerinin %50’sinden fazlası ve dünya elmaslarının %95’i, mineral bakımından son derece zengin olan Afrika kıtasından gelir.
• Dünyamız ayrıca çikolatasının %66’sını da Karanlık Kıta’dan alır.
• Afrika’daki başlıca hayvanlar arasında çita, Afrika fili, aslan, zebra, Mısır firavunu, zürafa ve addaks bulunur.

3. Avustralya

Yüzölçümü: 7.692.000 km²

Ülke Sayısı: 3

Nüfus: 25,69 milyon

• Avustralya dünyanın en küçük kıtasıdır ve her tarafı sularla kaplı olduğu için ‘Ada Kıtası’ olarak da adlandırılır.
• Avustralya’nın resmi adı Avustralya Topluluğu’dur.
• Avustralya kıtası, Avustralya ülkesinden ayırt edilmesi için genel olarak Sahul, Australinea ya da Meganesia olarak adlandırılır.
• Kıta tamamen ekvatorun güneyinde yer alır ve sık sık ‘aşağıdaki’ ülke olarak isimlendirilir.
• Avustralya ismi ise ‘güney’ anlamına gelen Latince kelime ‘australis’ kelimesinden gelir.
• Dünyadaki tüm kıtalar arasında Avustralya, yün üretimi ve ithalatının zirvesinde yer alır. Bunun nedeni ise, dünyanın en küçük kıtasındaki koyun nüfusunun, insan nüfusunun tam 14 katı olmasıdır.
• Avustralya 500’den fazla okaliptüs ağacı çeşidine ev sahipliği yapar.
• Kıtanın üçte ikisi çöldür.
• Dünyanın en büyük mercan resifi olan yaklaşık 2000 kilometre uzunluğundaki Great Barrier Reef burada yer alır.
• Avustralya’nın eşsiz hayvanları kanguru, emu ve ornitorenktir.

Peki Avustralya ve Okyanusya Aynı Kıta Mıdır?

Avustralya’yı içeren bölgenin adı, Avustralya yerine genel olarak ‘Okyanusya’ olarak adlandırılır. Okyanusya, başta Avustralya, Yeni Zelanda ve Papua Yeni Gine olmak üzere Pasifik Okyanusu’ndaki daha küçük kara kütlelerini de içine alan yaygın terimdir. Ayrıca Melanezya, Mikronezya ve Polinezya’nın (Amerika’nın Hawaii eyaleti dahil) üç ada bölgesini içerir.

Okyanusya, üç ada grubuna ayrılabilir: Kıta adaları, yüksek adalar ve alçak adalar. Jeolojik olarak Avustralya dünyanın yedi kıtası arasındadır ve fiziki coğrafyada çok fazla bahsi geçer. Avustralya kıtası Yeni Gine, Tazmanya, Seram, Avustralya ve diğer adaları içerir. Öte yandan jeolojik kıtanın parçası olmayan Okyanusya, Zelandiya mikro kıtasını, Mikronezya, Polinezya, Melanezya’nın kıta dışı kısımlarını içerir.

4. Antarktika

Yüzölçümü: 14.200.000 km²

Ülke Sayısı: 0

Nüfus: Kışın 1000, yazın 5000 civarı

• Antarktika yalnızca dünyanın en soğuk yeri değil, aynı zamanda en yüksek, en kuru, en rüzgârlı ve en boş yeridir.
• Dünyadaki buzun %75’i ve dünyadaki tatlı suyun %70’i bu kıtada bulunur.
• Kıta ‘Beyaz Kıta’ veya ‘Donmuş Kıta’ olarak da isimlendirilmektedir.
• 1840’tan önce, Antarktika’ya bilinmeyen güney ülkesi anlamına gelen ‘Terra Australis Incognita’ adı verildi.
• Kıta yarım yıl aydınlıkken yarım yıl tamamen karanlıktır. Aralık-Şubat arası 24 saat ışıklıdır; Mart ayının sonundan Eylül ayının sonuna kadar tüm gün zifiri karanlıktır.
• Donmuş Kıta’da yaz sıcaklıkları iç kesimlerde -35°C, kıyılarda ise 2°C civarında seyreder. Kışları ise iç kesimlerde -70°C, kıyılarda 2°C civarındadır.
• Antarktika, dünyada şimdiye kadar kaydedilen en soğuk doğal sıcaklığın -89°C olduğunu görmüştür.
• Bu tür aşırı sıcaklık dalgalanmaları yüzünden kıta, çevredeki buz oluşumuyla kış aylarında yaza göre yaklaşık 14,2 milyon km² daha büyüktür.
• Antarktika’nın buzlu sularında hiçbir şey çürümez.
• Bu kıtada saat dilimi yoktur.
• Antarktika’daki en büyük kara hayvanı, Belgica Antarktika olarak bilinen 1,3 cm uzunluğundaki böcektir.
• Antarktika’daki tek kalıcı yerleşim yerleri, farklı ülkelerden bilim insanlarının çalışmalarını yapmak için geldikleri araştırma üsleridir.
• Penguenler bu kıtada yaşar; Adelie türü ise en yaygın olandır.

5. Avrupa

Yüzölçümü: 10.180.000 km²

Ülke Sayısı: 50

Nüfus: 746,4 milyon

• Avrupa ve Asya, aynı kara parçasının bölümleridir. Avrupa, Asya’dan Ural Dağları ve Hazar Denizi ile ayrılır.
• Kıtanın en yüksek dağı Elbrus Dağı’dır.
• Balkan sıradağları, Pireneler, Apeninler, Kantabria ve Dinar Alpleri Avrupa’nın belli başlı dağlarındandır.
• Üç tarafı suyla kaplıdır; güneyde Akdeniz, batıda Atlantik Okyanusu ve kuzeyde Arktik Okyanusu vardır.
• Dünyanın en küçük ülkesi Vatikan buradadır.
• Belli başlı nehirlerinden bazıları Tuna, Elbe, Loire, Oder, Dinyeper ve Don’dur.
• Avrupa’da bulunan Finlandiya’ya ‘Göller Ülkesi’ denir çünkü eriyen buz kütleleri burada çok sayıda göl yaratmıştır.
• Dünyanın en uzun demiryolu rotası, batıda St. Petersburg’u ve doğuda Vladivostok’u bağlayan Trans-Sibirya Demiryolu buradadır.
• Norveç, İsveç, İzlanda ve Danimarka beraber İskandinav ülkelerini oluşturur.
• Yugoslavya, Yunanistan, Romanya ve Arnavutluk birlikte Balkan devletleri olarak anılır.
• İspanya ve Portekiz İberya’yı oluşturur.
• Baltık ülkeleri Litvanya, Letonya ve Estonya’dır.
• Büyük Britanya ve İrlanda, Avrupa’nın iki ana ada grubunu oluşturur.
• Ukrayna’nın bozkır bölgesine ‘dünyanın tahıl ambarı’ ya da ‘dünyanın ekmek sepeti’ denir.
• Moskova, nehirleri ve kanallarıyla beş denizi birbirine bağladığı için ‘Beş Denizin Limanı’ olarak anılır.
• Mısır, arpa, pirinç ve yağlı tohumlar kıtanın başlıca gıdalarıdır.
• Dünyadaki patatesin 3/4'ü burada yetişir.
• Volga, kıtanın en uzun nehridir.
• Avrupa’nın en uzun nehri Tuna, toplam beş başkentten geçer.
• Kıtanın başlıca hayvanları kirpi, karaca, mavi baştankara kuşu ve ağaç kurbağasıdır.

6. Kuzey Amerika

Yüzölçümü: 24.710.000 km²

Ülke Sayısı: 23

Nüfus: 579 milyon

• Kuzey Amerika beş zaman dilimine sahiptir ve her tür iklime sahip tek kıtadır.
• Kâşif Americo Vespucci’nin adını almıştır. Ayrıca ‘Yeni Dünya’ olarak da bilinir.
• Nüfus yoğunluğu kilometrekareye 22,9 kişiyle en yüksek olan kıtadır.
• Dünyanın en büyük tatlı su gölü Superior buradadır.
• Dünyanın üçüncü en uzun nehri Missisippi buradadır.
• Diğer kıtalarla karşılaştırıldığında en yüksek ortalama kişi başı gelire sahiptir.
• Bireylerin ortalama gıda alımı Kuzey Amerika’da en yüksektir.
• Dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD bu kıtadadır.
• Dünyanın en büyük mısır ve soya fasulyesi üreticisidir.
• Dünyanın en büyük şeker ihracatçısı, ‘dünyanın şekerliği’ olarak bilinen Küba bu kıtadadır.

7. Güney Amerika

Yüzölçümü: 17.840.000 km²

Ülke Sayısı: 12

Nüfus: 422 milyon

• Su hacmine göre dünyanın en büyük nehri ve en uzun ikinci nehri olan Amazon buradadır.
• Güney Amerika, dünyanın en yüksek şelalesi olan Angel Falls’a ev sahipliği yapar.
• Dünyanın en büyük yılanı ve en uzun ikinci yılanı olan yeşil anakonda burada yaşar.
• Dünyanın en yüksek yanardağları Cotopaxi ve Chimborazo Güney Amerika’dadır.
• Dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya da kıta sınırlarındadır.
• Konuşulan başlıca diller Portekizce ve İspanyolca’dır.
• Dünyanın en büyük tuz gölü Salar de Uyuni bu kıtadadır.
• Dünyanın en yüksek gölü ve aynı zamanda Güney Amerika’nın en büyük gölü Titicaca’dır.
• Güney Amerika’daki And Dağları, Himalayalar’dan sonra dünyanın en yüksek ikinci sıradağlarını oluşturur.